22 unieke plekken van de Unesco Werelderfgoedlijst
De wereld zit vol met cultureel erfgoed. Van het wereldberoemde Machu Picchu in Peru tot de indrukwekkende rotskerken van Lalibela in de hooglanden van Ethiopië. Maar ook dichter bij huis vind je historische parels, zoals de La Cité de Carcassonne in Frankrijk. Welke plek wil jij bezoeken?
Denk mee over het mysterie van de stenen cirkel Stonehenge in Engeland, verdwaal in de medina van Fez en beeld je in hoe twee Egyptische tempels in tweeduizend stukken werden gesneden en verhuisd. We zetten 22 bijzondere culturele plekken van de Werelderfgoedlijst van Unesco in de spotlight. Ze zijn stuk voor stuk de moeite van het bezoeken meer dan waard.
1. Alcázar Real de Sevilla: van Moors kasteel tot indrukwekkend paleis
Van de 8ste tot de 15de eeuw stond Spanje deels onder islamitische heerschappij. Honderden jaren lang regeerden de Moren het land - voornamelijk Noord-Afrikaanse Berbers en Arabieren. Je merkt het nu nog steeds in Andalusië. Denk aan de taal, dans, cultuur en bouwwerken. Mede dankzij de serie Game of Thrones is het Alcázar Real de Sevilla de laatste jaren extra bekend geworden. Het werd de filmlocatie voor Water Gardens of Dorne en deed dienst als de residentie van het House Martell.
In 913 gaf de heerser Abd-ar-Rahman III opdracht voor de bouw van dit paleis. Het werd in de 11de eeuw verbouwd en verder uitgebreid. Na de overwinning van de christenen op de Moren werd het paleis nóg verder uitgebreid: eerst door Koning Alfons en later nogmaals door Koning Peter I van Castilië, die deels het oorspronkelijke paleis liet afbreken. Wat je nu nog ziet, zijn meerdere gebouwen en tuinen in verschillende bouwstijlen, van Moors en gotisch tot renaissance. Het meest opvallend is de mudéjar-stijl: een mix van arabische en christelijke architectuur.
2. Tempel Abu Simbel (Egypte) werd steen voor steen verhuisd
Rond 3300 voor Christus ontstond langs de Nijl het Oude Egypte, met Luxor (destijds heette het Thebe) als hoofdstad van het rijk. Door de vele tempels, tombes en monumenten lijkt het hier net alsof je door een openluchtmuseum loopt van het Egypte van vroeger. Ramses II, de grootste farao aller tijden, liet de tempels van Abu Simbel uit een berg hakken: een voor koningin Nefertari en moedergod Hathor en een voor hemzelf. Ze behoren tot de oudste monumenten van Egypte.
De tempels dreigden in de jaren zestig onder water te raken door de opkomende Nijl, en zijn onder leiding van Unesco in samenwerking met National Geographic verplaatst. Ze werden in 1968 in 2000 stukken gesneden, om ze steen voor steen naar hoger gelegen grond te brengen. Voor de ingang van de tempel van Ramses II staan vier enorme beelden van 22 meter hoog die de vijanden moesten afschrikken. Bij de tempel van Nefertari zie je zes kleinere beelden van zo’n 10 meter hoog.
3. Machu Picchu in Peru: de ruïnestad van de Inca’s
Machu Picchu ligt in Peru op een hoogte van 2340 meter. Deze ruïnestad was van de Inca’s, die tussen 1400 en 1532 de dienst uitmaakten in dit deel van Zuid-Amerika. Waarschijnlijk was het destijds een buitenverblijf voor koningen en andere belangrijke mensen. De granieten stad, waar ongeveer 750 personen konden verblijven, was namelijk erg ontoegankelijk. Toen de Spanjaarden de Inca’s verdreven, werd het een verlaten stad. Pas eeuwen later – in 1866 - werd de stad weer ontdekt. Compleet overwoekerd.
In de ruïnes vind je veel van de Incabeschaving terug, waaronder tempels voor de zonnegod en de maangodin. Ook staat er een zonnewijzer op het hoogste punt van de stad. Je bereikt de ruïnestad wandelend (2 uur) of met de bus vanuit Aguas Calientes. Ook is er een 45 kilometer lange Inca Trail, waar je vier dagen over doet. Je loopt dwars door het ruige berglandschap, langs verschillende Inca ruïnes. De trail eindigt in de Sungate, destijds de hoofdingang van Machu Picchu. Vanaf daar heb je een prachtig uitzicht over dit werelderfgoed.
4. Troje (Turkije): een van de beroemdste archeologische vindplaatsen
De oude Anatolische stad Troje aan de Egeïsche Zee is een van de beroemdste archeologische vindplaatsen ter wereld. De Hettieten stichtten deze stad in het derde millennium voor Christus. De ruïnes zijn in de jaren 1870 ontdekt. Je kunt de huizen, het theater, de vroege verdedigingsmuren en de Griekse en Romeinse tempels nog zien. Net als prehistorische nederzettingen en Ottomaanse bruggen.
Troje dankt haar bekendheid aan het Trojaanse Paard. De Grieken zouden de inwoners van de stad hiermee hebben verrast tijdens de 10-jarige Trojaanse Oorlog, rond het jaar 1180 voor Christus toen de Grieken Troje probeerden te veroveren. Ze probeerden Troje binnen te dringen door zich te verstoppen in een enorm groot houten paard, dat door de nietsvermoedende inwoners binnen de stadsmuren werd gehaald. In de buik van het paard zaten dertig soldaten verstopt, en in de mond twee spionnen. In de stad Çanakkale, zo'n 35 kilometer van Troje, staat op de boulevard het paard dat in de film Troy is gebruikt.
5. Angkor Wat (Cambodja) is het grootste religieuze bouwwerk ter wereld
Angkor Wat is gebouwd in de 12de eeuw als hindoetempel voor het Khmer- of Angkor-rijk; tot de 13de eeuw het machtigste rijk in Zuidoost-Azië. Deze 'Heilige Tempel’ ontstond in opdracht van Suryavarman II, ter ere van de Hindoegod Vishnu. Dit is een van de belangrijkste goden in de goddelijke hiërarchie. De 65 meter hoge tempel is ontworpen volgens de mythische hindoeïstische kosmos met de vijf pieken van de berg Meru als richtlijn. Met een oppervlakte van 162,6 hectare is dit het grootste religieuze monument ter wereld.
Naast Angkor Wat bestaat het complex uit nog meer tempels. Zoals de Bayon tempel, gebouwd in opdracht van koning Jayavarman VII in 1181, met een mix van het boeddhisme en hindoeïsme. De 37 (gerestaureerde) torens hebben elk vier gezichten. De tempel Ta Prohm is ook een geliefde bezienswaardigheid, waar de natuur vrij spel heeft gehad. De tempel is verstrengeld met grote bomen en helemaal vergroeid met de jungle. Het was niet voor niets het decor voor de film Lara Croft: Tomb Raider.
6. Petra: de eeuwenoude stad in de woestijn van Jordanië
Petra is een van 's werelds rijkste en grootste archeologische vindplaatsen in een landschap van rood zandsteen. Deze Nabateese karavaanstad is half gebouwd, half uitgehouwen in de rots. En omgeven door bergen vol passages en kloven. Het ligt tussen de Rode Zee en de Dode Zee en was sinds de prehistorie een belangrijk kruispunt tussen Arabië, Egypte en Syrië-Fenicië.
Wandel over El Siq, een kronkelend pad van 8 kilometer lang door een smalle kloof. Aan het eind sta je ineens voor een enorme tempel: de Schatkamer van de Farao. Het is een meesterwerk - uitgehakt in rozerode rotsen - uit 56 voor Christus: het koninklijke graf. In het midden van de bovenverdieping zie je een urn, waarin volgens de legende een mysterieuze farao zijn schatten verborg. Het grootste monument in Petra is de Monastery (48,3 meter hoog en 47 meter breed), ook wel bekend als Ad-Deir. Het is een klim van zo’n 800 treden, maar dit hooggelegen bouwwerk is echt een hoogtepunt van je dag.
7. Het Potala paleis in Tibet: het hoogste paleis ter wereld
In Tibet vind je in de hoofdstad Lhasa drie Unesco Werelderfgoedlocaties: het Potala paleis, het Norbulingka paleis en de Jokhang tempel. Die eerste is het hoogste paleis ter wereld. Het is gebouwd in de 7de eeuw en ontwikkelde zich tien eeuwen later tot het uitgestrekte paleiscomplex van vandaag de dag. Dit winterpaleis was de thuisbasis van de Dalai Lama's - de koningen van Tibet en hoofden van het Tibetaans boeddhisme - tussen de 17de en 20ste eeuw. In het paleis zie je veel schatten en kunstwerken, zoals antiek, beeldhouwwerken en met de hand geschreven (gouden) boeddhistische geschriften. Het paleis telt 1000 kamers en 698 muurschilderingen. De Jhokang is de heiligste tempel van heel Tibet. Op het platte dak heb je uitzicht op het enorme Potala paleis en de heuvels in de verte.
Zo’n 3 kilometer verderop ligt het Norbulingka paleis (gebouwd in 822) met 374 kamers. Dit was het zomerverblijf voor de Dalai Lama’s. In het Tibetaans betekent Norbulingka ook wel ‘Treasure Garden’; in het grote omliggende park bloeien rozen, petunia’s en chrysanten.
8. Stonehenge in Engeland: het mysterie van de stenen cirkel
Stonehenge in het zuiden van Engeland is een van meest onderzochte archeologische bouwwerken; het is een raadselachtige plek waar nog veel onbeantwoorde vragen over zijn. Wie heeft het gebouwd? Wanneer? En waarom? Over één ding zijn de meeste wetenschappers het eens, namelijk waarvoor de stenen cirkel (hoogstwaarschijnlijk) ooit diende: als begraafplaats voor belangrijke mensen.
Dit megalithische bouwwerk ontstond volgens de meest recente theorie in 2300 voor Christus. Uit opgravingen blijkt dat de complete bouw minstens 1500 jaar duurde. Diverse stenen zijn verdwenen of gevallen, waardoor het lastig is om het oorspronkelijke ontwerp te achterhalen. Wel is duidelijk dat de bewegingen van de zon een grote rol speelden. Ondanks alle vraagtekens is de prehistorische steencirkel een indrukwekkend plaatje. De kolossale stenen - die zo’n 45 ton per stuk wegen - komen uit Wales, 240 kilometer verderop. Hoe die hierheen zijn vervoerd en waarom deze plek is uitgekozen? Het blijft een mysterie.
9. Het levendige en kleurrijke Habana Vieja op Cuba
Habana Vieja (Oud Havana) staat sinds 1982 op de Werelderfgoedlijst. Deze stad ontstond in 1519 door de Spanjaarden en speelde een belangrijke rol in de Spaanse kolonisatie van Latijns-Amerika. Door de culturele bloei in de 19de eeuw wordt het ook wel ‘De parel van de Cariben’ genoemd. Struin door de straten om de kleurrijke herenhuizen en de ronkende vintage auto’s te bewonderen.
Habana Vieja heeft vijf grote pleinen, waarvan Plaza Vieja het meest architectonisch eclectische plein is. Met een mix van Cubaanse barok en de door Gaudí geïnspireerde art nouveau. Het levendige plein en de fontein zijn in de afgelopen jaren volledig gerestaureerd en je vindt er gezellige terrassen en veel live muziek. In de haven van Havana staat het door golven geteisterde fort ‘Castillo de los Tres Santos Reyes Magnos del Morro’, dat hoog op een rotsachtige klif boven de Atlantische Oceaan uittorent. Het fort beschermde vroeger de haven tegen piraten en buitenlandse indringers.
10. Buchara (Oezbekistan): historische stad met islamitische architectuur
De historische stad Bukhara is - sinds de oprichting meer dan 2000 jaar geleden - een knooppunt voor handelaren en reizigers. De stad ligt in een oase in de Zerafshan-rivierdelta in centraal Oezbekistan, op een kruispunt van oude handelsroutes, waaronder de beroemde Zijderoute. Het was een essentiële stopplaats voor kooplieden aan de rand van de Kyzyl Kum (Rood Zand) en Kara Kum (Zwart Zand) woestijnen. Bukhara is een van de heiligste steden in Centraal-Azië.
Je vindt er belangrijke monumenten uit de oudheid, zoals de beroemde graftombe van Ismail Samanai, die in de 20ste eeuw is uitgegraven en gerestaureerd. Het is het best bewaard gebleven voorbeeld van 10de eeuwse islamitische architectuur, met elementen als bogen, koepels en pilaren. Ook het Po-i-Kalân Complex is een bezienswaardigheid op zich, met de Kalân-moskee, de Mir-i Arab-madrassa en de opvallende Kalyan-minaret (Grote Minaret). Deze werd in de 11de eeuw gebouwd. Op de minaret van 47 meter hoog zie je blauwe tegels en 14 verschillende banden met inscripties.
11. De onder lava bedolven stad Pompeii in Italië
De Romeinse stad Pompeii ligt aan de voet van de Vesuvius vulkaan, in de buurt van Napels. Bij een uitbarsting van deze vulkaan in 79 na Christus werd de stad bedolven onder lava. Pas in 1748 werden de eerste opgravingen gedaan. Bij de belangrijkste poort van Pompeii ontdekte een wetenschapper holle ruimtes onder de dikke laag lava, doordat de lichamen van de bedolven mensen in de loop der eeuwen waren vergaan. Er moet op die plek veel paniek zijn ontstaan door de drommen mensen die via de poort de stad wilden ontvluchten.
In het centrum van Pompeii staat aan de noordkant de hoofdtempel - de Jupitertempel – met twee erebogen en de resten van een spreekgestoelte: de suggestus. In het zuidwesten staat het amfitheater waar gladiatorengevechten werden gehouden. Wandel je door de straten, dan zie je aan de spullen welk ambacht er in de huizen werd uitgeoefend: van bakovens tot medische instrumenten. Het Huis van de Vettii was van rijke handelaren, met een tuin vol beelden en fonteinen en kamers met prachtige fresco’s.
12. Tempel en bijzondere graftombe in Mayastad Palenque (Mexico)
De oude Maya's woonden vroeger in een groot gebied: de Chiapas, het schiereiland Yucatán, Belize, Guatemala en het westelijke deel van El Salvador en Honduras. Veel van de oude Maya-steden in Mexico zijn opgegraven; je ziet hier prachtige tempels en gebouwen. Bekende plaatsen zijn Chichén Itzá, Tulum en Uxmal. En niet te vergeten Palenque. Deze imposante Mayastad is bekend vanwege de indrukwekkende Maya-architectuur, ligging in het regenwoud én de beroemdste Mayakoning van allemaal: Pakal de Grote.
Een van de grootste en best bewaarde bouwwerken is de Tempel van de Inscripties, bekend om zijn hiërogliefen inscripties. In 1952 werd hier een verzegelde stenen ingang ontdekt naar een 25 meter dieper gelegen grafkamer. In de tombe lag het skelet van koning Pakal, die tot godheid was verklaard, met een dodenmasker van ingelegd goud en jade. Sommige tempels zijn overwoekerd door het regenwoud en andere zijn deels vergaan. In het nabijgelegen museum leer je meer over de Mayatijd en zie je opgegraven vondsten.
13. Verdwalen in de medina van Fez (Marokko)
Van Marokko's keizerlijke steden is Fez de oudste; het was tot 1925 de hoofdstad van het moderne Marokko. Ook staat hier de oudste universiteit ter wereld. De stad ontstond in de 9de eeuw en in de gouden eeuw (tussen de 13de en 14de eeuw) werden de paleizen, madrassas (islamitische hogescholen), fonteinen, Arabische herbergen, moskeeën en woningen gebouwd. Je vindt ze stuk voor stuk in de door Unesco beschermde medina. Deze is in het afgelopen millennium weinig veranderd, het is nog steeds een doolhof van steegjes vol marktkramen. De geur van de iconische leerlooierijen komt je al snel tegemoet.
Grote kans dat je verdwaalt, maar dat maakt de beleving juist extra leuk. Zo blijft het een verrassing wat je tegenkomt. Uiteindelijk vind je altijd weer de juiste weg, want Fez heeft de vorm van een kom. Je wandelt bergafwaarts om in de medina te komen. Wil je terug? Dan loop je weer bergopwaarts.
14. Kyoto: Japanse tempels, tuinen en een magische waterval
De tempel Kinkaku-ji (het Gouden Paviljoen)
Kyoto is gebouwd in 794 na Christus en was ruim 1000 jaar lang de keizerlijke hoofdstad van Japan. Het is nog steeds het centrum van de Japanse cultuur. De kunst van de Japanse tuinen heeft de landschapsarchitectuur over de hele wereld beïnvloed. Kyoto heeft 17 Unesco Werelderfgoedlocaties, waaronder de gouden rijen van Kinkaku-ji, de Zen-tuin van Ryoan-ji en de torenhoge pagode van To-ji; de hoogste van Japan.
Kinkaku-ji (het Gouden Paviljoen) is de meest bekende tempel, bedekt met bladgoud en omgeven door mooie tuinen. Een andere tempel is de Kiyomizudera (Pure Water Temple), waar je op de houten veranda een prachtig uitzicht hebt op Kyoto. Het ligt dicht bij de Otowa-waterval en maakt nu deel uit van de Kita Hosse-sekte van het Japanse boeddhisme. In het Jishu-heiligdom achter de grote zaal kun je drinken uit een van de drie stromen van de waterval: voor een lang leven, academisch succes of geluk in de liefde.
