18x mooie fietsroutes in België

In samenwerking met Toerisme Vlaanderen en Wallonië België Toerisme

België heeft een gebergte, steden met citadellen en belforten, en menukaarten met wild zwijn en waterzooi. En te midden van dit alles vind je in zowel Vlaanderen als Wallonië een netwerk van bewegwijzerde fietspaden, waarover je een fijne dagtocht of langere route kunt uitstippelen. Of je trapt een aantrekkelijke fietsroute die al voor jou is gemaakt.

Fiets langs verrassende kunstwerken aan de kust en stap onderweg af voor een garnaalkroket. Of pak de Unesco-fietsroute langs de historische rijkdommen van Wallonië, van vuursteenmijnen tot megalieten. Liefhebber van de Provence? Volg dan de Gaume-route in het zuiden van Belgisch Luxemburg, langs wijngaarden met een tussenstop voor een proeverij. Dit zijn achttien mooie fietsroutes in België.
 

1. Het RAVeL-netwerk: jaagpaden en voormalige spoorlijnen

© Bas van Oort

Wallonië en de Belgische Ardennen zijn gezegend met het RAVeL-netwerk: ruim 1400 kilometer aan bewegwijzerd fietspad, over jaagpaden en voormalige spoorlijnen. Door natuurparken, tussen heuvels, langs kastelen en door historische stadjes als Bouillon, Dinant en La-Roche-en-Ardenne. Desgewenst kun je daarbij uitdagende hellingen trotseren, maar een gemakkelijke tocht is ook zeker mogelijk; de RAVeL-paden gaan zelden steil omhoog of omlaag. 

Ook de bekende internationale fietsroutes die door Wallonië voeren, maken gebruik van het RAVeL-netwerk. Zoals de Vennbahn - de bekendste fietsroute van de Ardennen – van 125 kilometer lang. Of pak met het hele gezin de RAVeL lijn 127 van 17,5 kilometer, van het middeleeuwse Hannuit naar het hart van Haspengouw. Langs graanvelden en boomgaarden, en door het Natuurpark van de Vallei van de Burdinale en de Mehaigne. Onderweg zie je nog slagbomen en perrons die je doen terugdenken aan het oude spoor.

2. Transgaumaise: toeren door de Belgische Provence

Op naar de ‘Petite Provence’; zo wordt de regio Gaume in het zuiden van Belgisch Luxemburg ook wel genoemd. Je hoort hier krekels, fietst langs wijngaarden en door de Gaumse bossen. En laten we de typische dorpen met ronde dakpannen niet vergeten. De Transgaumaise start én eindigt in Rabais (Virton), vanwaar je een lus gaat maken van 175 kilometer die je kunt opdelen in twee of drie etappes. Je gaat zelfs ‘even’ de grens over naar het Franse Lotharingen tot Avioth.

Torgny is het meest zuidelijk gelegen dorp van België en tevens een van de ruim dertig ‘Mooiste dorpen van Wallonië’. Dankzij het warme en droge microklimaat in de Gaumestreek vind je hier ook wijngaarden. In de wijnkelder van ‘Le poirier du Loup’ en ‘Cave vin de Torgny’ is de lokale wijn te proeven. Andere interessante plekken voor een tussenstop zijn de imposante Citadel van Montmédy en de Abdij van Orval: een cisterciënzerabdij uit 1132 in het Belgische dorp Villers-devant-Orval. Hier wordt officieel trappistenbier gebrouwen. Je komt er meer over te weten in het museum dat is gevestigd in het Abraham-gebouw.

3. De Vlaanderenroute: historische steden en werelderfgoed

De Vlaanderenroute is een lus van 920 kilometer fietsplezier, zowel door polder, bos en heide als door historische steden als Damme en Gent. Kapelletjes en eeuwenoud werelderfgoed wachten je op, zoals het historische centrum van Brugge en het Groot Begijnhof in Leuven. Op de terrasrijke pleinen proost je met een Belgisch biertje op de fietstocht. En tank je bij met lokale gerechten als balletjes in oude geuze tot waterzooi met zeeduivel.

De route is bewegwijzerd, voert langs de nodige stations en sluit aan op fietsroutes uit Frankrijk, Wallonië en Nederland; je kunt dus al in Vlissingen, Roosendaal of Maastricht beginnen. De Vlaanderenroute bevat enkele gemene klimmetjes, zoals de 141 meter hoge Kluisberg, maar is te doen voor elke fietser met een redelijke conditie. Omdat deze lus door andere routes (zoals de Schelderoute en de Stedenroute) wordt doorsneden, kun je desgewenst een kleinere ronde fietsen.

Tip: De Vlaanderenroute is een zogenaamde icoonroute, geschikt voor zowel een dagje uit als een weekend weg of een meerdaagse tocht.

4. Trappend de rivier volgen op de Maasfietsroute

Wie op school goed heeft opgelet, weet: de Maas stroomt vanuit Frankrijk naar Hoek van Holland. En de Maasfietsroute (alias EuroVelo 19) volgt de rivier, 1150 kilometer lang. Het Waalse deel begint bij het Franse grensplaatsje Givet en eindigt in Visé, iets onder Maastricht. Dit deel is vrijwel vlak, dus allesbehalve zwaar.

Je kunt ook in twee of drie etappes enkel de 150 kilometer tussen Dinant en Luik fietsen, via Namen en Huy. Deze vier historische steden zijn gekroond met een citadel. Die van Dinant ligt 100 meter hoog, waarin een historisch en wapenmuseum is gevestigd. De Citadel van Namen is een van de grootste burchten van Europa; vanuit het centrum brengt de kabelbaan je naar de vesting.

De Ardennen doorklievend, passeer je ook nog kastelen, klimrotsen, de Onze-Lieve-Vrouwe-abdij van Leffe, pijprokende schippers op pruttelende vrachtboten en tal van afstapwaardige dorpen. Alleen al vanwege de bakkerij met Luikse wafels.

5. Fietstocht naar de middeleeuwen: verdwenen Zwinhavens

© Toerisme Vlaanderen

Schurkend tegen Zeeuws-Vlaanderen, in de uiterste noordwesthoek van België, daar schittert het Zwin Natuur Park van 770 hectare groot. Was je hier eeuwen eerder, dan had je schepen groot en klein gezien, varend tussen de Noordzee en Brugge, via Sluis, Monnikerede, Hoeke en Damme. Maar het Zwin is verzand en daarom zie je nu duinen, slikken en schorren. Rijk aan rode zeekraal, paarse lamsoor en geel Jacobskruiskruid. Dit is het leefgebied van cirkelende zeearenden, klepperende ooievaars en zingende nachtegalen, naast tal van andere vogels.

Sinds 2019 loopt er een fietspad dwars doorheen, van Cadzand tot in Knokke. Op de 56 meter lange houten pier heb je een 360 graden panoramisch uitzicht op het waterlandschap met de kweek-eilanden. Sinds juli 2021 kun je hier nog een bijzondere route fietsen: Verdwenen Zwinhavens, waarbij je onderweg, dankzij vier 3D-virtual reality-kijkers, nog altijd de middeleeuwse havensteden in actie kunt zien. Je kunt kiezen uit routes van 31, 44 en 60 kilometer.

6. Grenzeloos fietsplezier: de Vennbahn

© Bas van Oort

De 125 kilometer lange Vennbahn is aangelegd langs en over de historische spoorlijn tussen Aken (Duitsland) en Troisvierges (Luxemburg) en loopt voor een groot deel door de Belgische Oostkantons. Tot 1920 werd de spoorlijn veel gebruikt voor het vervoeren van kolen en ijzererts. In de Eerste Wereldoorlog zelfs voor het transport van soldaten en goederen naar het front. Langs het traject kom je zo nu en dan nog een oud station tegen; bij sommige vind je een tentoonstelling over de Vennbahn en haar geschiedenis.

Een behoorlijk deel van deze route bevindt zich in het Duits-Belgische Natuurpark Hoge Venen-Eifel dat zo’n 2760 vierkante kilometer beslaat. Met hoogveen, heide en bos. Tussen de Ardennen en de Eifel kom je langs tunnels en oude spoorbruggen. En charmante plaatsjes zoals St. Vith en Burg-Reuland. Het fietspad is vrijwel volledig geasfalteerd en niet zwaar, nergens gaat de Vennbahn steil omhoog. En dat terwijl je wél langs het Signaal van Botrange komt, het hoogste punt van België. Langs de route is regelmatig mogelijkheid om te overnachten, je kunt deze internationale route dus gemakkelijk in etappes fietsen.

7. Dwars door de Ardennen via de Transardennaise

Tijdens deze populaire route rol je door de Belgische Ardennen, van La Roche-en-Ardenne naar Bouillon. Na de drie etappes heb je zo’n 164 kilometer op de teller staan. Dag 1 zet je koers richting Sprimont, over de glooiende heuvels tussen korenvelden en koeien. En door het grote, indrukwekkende bos La Grande Forêt de Saint-Hubert. Eenmaal in Saint-Hubert aangekomen, heb je al 1000 hoogtemeters afgelegd. Een elektrische fiets is dus mooi meegenomen.

De tweede (mooiste) etappe leidt je door het gebied langs de rivier de Lesse. Je komt bij Fourneau Saint-Michel: een openluchtmuseum over het landelijke leven in Wallonië, met heropgebouwde woningen en boerderijen. Stap ook even af in Redu, het boekendorp van België waar jaarlijks driehonderdduizend leesliefhebbers rondstruinen. Op de derde dag is je einddoel Bouillon. Je volgt de rivier richting Rochehaut. Tip: stap af bij het uitzichtpunt voor de veel gefotografeerde rivierlus van de Semois bij Frahan. Vervolgens klim je weer op de fiets en sluit je de route af met een mooie afdaling naar Bouillon.

8. Fluitend Eddy Merckx achterna

© Toerisme Vlaanderen

Wie is de grootste fietser aller tijden? Op deze vraag zul je negen van de tien keer Eddy Merckx als antwoord krijgen. Behalve in Vlaanderen zelf, daar zal het tien van de tien keer zijn. Toch heeft ook Eddy ooit als kleuter leren fietsen. Zijn eerste tochten maakte hij vanuit Meensel-Kiezegem, waar hij geboren is. Vanuit ditzelfde dorp kun je nu de Eddy Merckxroute Tielt-Winge rijden.

Het is een recreatieve route, 30 kilometer lang, waarvoor je echt geen racefiets hoeft te hebben. Drink nog een kop koffie in het wielercafé Boerenhof bij de kerk van Meensel, om vervolgens fluitend, twaalf knooppunten volgend, in Eddy’s spoor door Vlaams-Brabant te trappen. Over de Sint-Gertrudendries, de Kasteeldreef en de Roeselberg (1,3 kilometer lang, 53 hoogtemeters). Je komt langs picknickbankjes, dorpscafés, de Vlooybergtoren en, uiteraard, een standbeeld van de wielergod zelf bij zijn geboortehuis in de Tieltsestraat. 

9. Van Schelde naar Sûre: de Via Romea Francigena

De Via Romea Francigena (oftewel de EuroVelo 5) is een fietsroute van Canterbury (Engeland) naar Rome, via 21 kathedralen en 30 werelderfgoed-sites. 310 afwisselende kilometers van deze route voeren door België. Vanuit de Noord-Franse stad Roubaix fiets je het land in, waarna je via de Schelde, het Parc Naturel Pays des Collines en Pajottenland Brussel bereikt, Europa’s bruisende hoofdstad, rijk aan monumenten. Vervolgens fiets je via het Zoniënwoud en Haspengouw (de Betuwe van België) naar Namen, de hoofdstad van Wallonië. En Dinant, de Parel van de Maasvallei.

Hierna rijg je de kalkstenen dorpen Ciney, Marche-en-Famenne en Hotton aan elkaar. Waarna, in het dal van de Ourthe, La Roche-en-Ardenne opduikt en nog meer dorpjes en vergezichten volgen. Na Bastogne rol je vervolgens via de valleien van de Strange en de Sûre naar het grensplaatsje Martelange. En wie wil, kan nog verder, richting Luxemburg en Rome.

10. Langs kust, kunst en garnaalkroketjes

© Toerisme Vlaanderen

Elke drie jaar vindt ‘Beaufort aan de kust’ plaats, de grootste openluchtkunsttentoonstelling van België. Hedendaagse kunst van pakweg twintig kunstenaars, verspreid over de gehele kust, en dus goed te bezoeken per fiets (of met de kusttram). Bewonder dan ook meteen de veertig kunstwerken van de eerdere edities die zijn blijven staan, en die nu samen het Beaufort Beeldenpark vormen. Van Monobloc Moments (chaotisch gestapelde stoelen) tot All the words in the world (een toetsenbord, zónder toetsen).

Omdat de hele Kustroute (85 kilometer) wellicht wat lang is, zijn er ook kleinere rondritten te maken. Zoals de Westkustfietsroute van 48 kilometer vanuit De Panne, door het duin- en natuurgebied in Koksijde, langs de IJzermonding van Nieuwpoort, richting de historische stad Veurne. Of pak de Oudlandfietsroute (46 kilometer) vanuit De Haan langs de kust en door de vogelrijke Uitkerkse Polder. Met zo nu en dan een sfeervol dorpje als Houtave. Genoeg routes langs zowel kunst als strand, duinen, havens, oesters en garnaalkroketjes.

11. Van erfgoed naar erfgoed: de Unesco-fietsroute

De Unesco-fietsroute rijgt via RAVeL-paden al het werelderfgoed van Wallonië aan elkaar. De route is bijna 500 kilometer lang en gemakkelijk in etappes op te delen. Online zijn de beschrijving en een downloadbare kaart te vinden, en in Wallonië zelf geven de RAVeL- en knooppuntbordjes de weg aan. Het begin- of eindpunt, vlak bij de Franse grens, is Tournai/Doornik. Vanaf de kathedraal, werelderfgoed, slingert de route naar de oude steenkolenmijn van Blegny, ook weer werelderfgoed, niet ver van Maastricht.

Trappend over RAVeL-paden door golvend Henegouwen, de heuvels van de Condroz en de Ardennen, kom je langs bijzondere musea, scheepsliften, vuursteenmijnen, belforten, megalieten en citadellen. Allemaal werelderfgoed. Tevens kom je door ‘het kleinste stadje ter wereld’ en enkele van ‘Les Plus Beaux Villages de Wallonië’, allemaal goed voor minimaal één uitnodigend café-restaurant. In de stad Spa kun je extra goed uitrusten, bij de Thermen van Spa. De historische kuurbaden staan sinds 2021 op de Werelderfgoedlijst van Unesco, als onderdeel van de historische kuuroorden van Europa.

12. Fietsen door het water, de bomen en de heide

© Toerisme Vlaanderen

Net over de grens met ons land, in Belgisch Limburg tussen Genk en Maasmechelen, ligt Nationaal Park Hoge Kempen. Uitgestrekte bossen, paarse heide, spiegelende waterplassen en stuivende duinen liggen verspreid over 12.000 hectare. Hier leven everzwijn, konikpaard, wolfsklauw en heideblauwtje. Je kunt er je eigen fietsroute uitstippelen, met behulp van het knooppuntennetwerk van Limburg. Drie mogelijke hoogtepunten: Fietsen door het Water bij Bokrijk, Fietsen (hoog) door de Bomen in Bosland en Fietsen door de Heide tussen knooppunt 550 en 551, waar je via een 300 meter lange houten fietsbrug over de Mechelse Heide trapt.

Tip: extra mooi is het op de Mechelse Heide ’s morgens vroeg, als in alle spinnenwebjes ontelbare dauwdruppels fonkelen. En in augustus, als de heide knalpaars kleurt.

13. Eurovélo 3: volg de pelgrimsroute

Zo’n 5300 kilometer door zeven landen. Dat is de pelgrimsroute Eurovélo 3 van Trondheim in Noorwegen tot Santiago de Compostela in Spanje. Het stuk in België is ongeveer 200 kilometer lang. Door Waalse steden - als Luik, Namen en Charleroi – en de bucolische landschappen van het Land van Herve: een erg groen en golvend gebied met veel weiden en boomgaarden. Hier komen de bekende Hervekaas en Luikse Stroop (appelstroop) vandaan. Zeker proeven.

Vanaf het symbolische drielandenpunt tussen Duitsland, België en Nederland duik je vrijwel meteen het Land van Herve in. In de vallei van Maas en de Samber wacht Namen je op, met de Citadel op een 100 meter hoge heuvel boven de stad. Een van de grootste burchten van Europa. Bezoek bij industriestad Charleroi ook het mijnmuseum Bois du Cazier in Marcinelle; deze site staat sinds 2012 op de Unesco-lijst van beschermd industrieel erfgoed. Voordat je de grens naar Frankrijk oversteekt, fiets je nog door rustieke landschappen langs de Sambre naar de stad Thuin, bekend om de hangende tuinen.

14. In de voetsporen van Vincent van Gogh in de Borinage

© Utopix-Geoffrey

Tijdens zijn verblijf in de Borinage en in Mons, verruilde Vincent van Gogh zijn loopbaan als predikant voor zijn artiestenbestaan. Hier ontstond namelijk zijn liefde voor taferelen uit het dagelijks leven van boeren en arbeiders. Al fietsend ontdek je de verschillende plaatsen in de Borinage waar hij heeft gewoond en gewerkt; van de voormalige kolenmijn van ‘Marcasse’ in Colfontaine tot het ‘Maison du Marais’ in Cuesmes.

Tijdens de 48,6 kilometer lange ‘De Borinage Van Gogh fietsroute’ kom je onder andere langs de kolenmijn van l’Agrappe, waar in 1879 een mijngasontploffing plaatsvond. Van Gogh hielp toen mee de gewonden te verzorgen. L’Agrappe, die ook wel de ‘Sinistre fosse’ (rampenschacht) wordt genoemd, werd in 1922 gesloten. In Cuesmes staat het huis waar de wereldberoemde kunstenaar van augustus 1879 tot oktober 1880 heeft gewoond. Zijn Maison du Marais vind je in de Rue du Pavillon, op nummer 3. Sinds de renovatie zijn bezoekers welkom om binnen te stappen (tegen een kleine vergoeding), voor een kijkje in het leven van Vincent van Gogh.

15. De Lambiek-Geuzeroute met tussenstops bij brouwerijen

© Toerisme Vlaanderen

Bierliefhebbers genieten volop van de Lambiek-Geuzeroute van 41,3 kilometer. Al rollend door het glooiende landschap van Pajottenland en Zennevallei kom je op interessante tussenstops. Of eigenlijk: brouwerijen. Je trapt de fietsroute af in Halle, waar je via de Grote markt met de Sint-Martinusbasiliek uit 1341 richting de open landschappen van de Zennevallei fietst. Je ontdekt de contouren van het Pajottenland en wijkt even van de route voor Brouwerij Boon uit 1680. De brouwerij maakt heerlijke bieren; een rondleiding met gids door de brouwerij is dus een aanrader.

Maak je borst maar nat, want er wachten je wat kuitenbuiters. Je kunt even uitrusten in het Hallerbos, om vervolgens weer helling op, helling af door de Zennevallei te trappen. Op naar nog een hoogtepunt: Brouwerij Oud Beersel, waar sinds 1882 oude en jonge lambieken gemengd en versneden worden tot geweldige geuze. Ook het knusse Bierhuis Oud Beersel is een fijne pauzeplek. Net als 3 Fonteinen: een iconische brouwerij van traditionele lambiek. In het indrukwekkende tonnenmagazijn groeien de lambieken uit tot Oude Geuze of fruitlambiek. Na een rondleiding in de bijbehorende Lambiek-o-droom word je getrakteerd op een (welverdiende) proeverij.

16. De kunststedenroute: van Brussel naar Oostende

© Toerisme Vlaanderen

De Kunststedenroute verbindt de kunststeden Brussel, Leuven, Mechelen, Antwerpen, Gent en Brugge tot aan de kust in Oostende. Daar aangekomen heb je 342 kilometer op de teller staan. Je fietst door eeuwen Vlaamse geschiedenis, en tussen de steden in door de groene natuur. Zo kom je tussen Leuven en Mechelen langs de meanderende Dijle die je langs Planckendael en het uitgestrekte Mechels Broek leidt. En tussen Antwerpen en Gent fiets je door de Kruibeekse polder, met slikken en schorren, elzenbroekbossen en talloze watervogels.

In welke stad je begint en eindigt, is helemaal aan jou. Net als hoeveel dagen je in elke stad blijft plakken om de kunst te ontdekken. Ook een mooie tussenstop is het Middelheimmuseum bij Antwerpen: een openluchtmuseum voor moderne en hedendaagse beeldhouwkunst. Ook het park is een sterk staaltje landschapskunst. Verder ligt Oostende op de route, waar je bij Mu.ZEE moderne en hedendaagse kunst in België ontdekt, van 1880 tot vandaag. En daarna? Met de beentjes omhoog op het strand, terugdenkend aan de lange mooie route.

17. De Heuvelroute vol kuitenbijters

Je gaat een uitdagende rit tegemoet, daar in het Zuiden van Vlaanderen (459 km). Over de heuvels van Voeren, Haspengouw, het Hageland tot de Vlaamse Ardennen en het Heuvelland. De Heuvelroute is 459 kilometer lang. Tijdens een pitstop laad je weer op met een mattentaart: een klein rond gebakje met bladerdeeg, gevuld met mattenbrij van (karne)melk, eieren en amandelen. Die calorieën fiets je er zo weer af op de 141 meter hoge Kluisberg. Of in het Kluisbos, het grootste bos van de Vlaamse Ardennen.

Op de Ronde van Vlaanderenstraat in Kwaremont is genoeg te zien. Je trapt hier over een kilometerslange erelijst die is aangebracht op het wegdek. En de omgeving is prachtig; dit stukje van de Vlaamse Ardennen staat zelfs bekend als het mooiste landschap van Vlaanderen. Een mooie plek om te picknicken, is aan uitkijkpunt ’t Bosgat in Schorisse. Met een platform waar je een weids panorama hebt op de vallei van de Maarkebeek. Ook in Haspengouw is het genieten geblazen: je doorkruist historisch Tongeren én de fruitstreek rond Borgloon en Sint-Truiden. In het voorjaar is het daar extra fijn, als de fruitbomen vol in bloei staan met geurende bloesems.

18. De Groene Gordelroute rondom Brussel

© Toerisme Vlaanderen

Heb je je ogen uitgekeken in Brussel, dan is het tijd om de Groene Gordel rondom de hoofdstad van België te ontdekken. Een route van 126 kilometer langs imposante kastelen, golvende akkers, vruchtbare valleien, beekjes én (geregeld pittige) heuvels. Je toert door het land van Bruegel, hop, druiven en witlof. En het grootste beukenbos van België. Ten noorden van Brussel ligt de regio Brabantse Kouters. De Romeinen gebruikten de vruchtbare grond destijds voor landbouw, waardoor deze regio zich goed kon ontwikkelen en er veel rijkdom was. En dat zie je nog steeds: de kasteeldomeinen zijn erg elegant. 

De fietsroute brengt je verder langs prachtige landerijen in de Brabantse Leemstreek. Het gevarieerde reliëf is ontstaan tijdens de laatste ijstijd, met als gevolg dat er een prachtig natuurgebied is ontstaan met kleine valleien, beekjes en heuvelruggen. Ten zuidwesten van Brussel fiets je door het Pajottenland en Zennevallei. Niet voor niets heeft de befaamde schilder Pieter Bruegel dit landschap met golvende akkers en velden vaak geschilderd. In deze streek liggen ook veel lambiekbrouwerijen. Maak onderweg dus zeker een tussenstop voor een lokaal biertje.