De mooiste bezienswaardigheden van New York

Zelfs als je nooit in New York bent geweest, (her)ken je de stad. Dankzij films, tv-series en popmuziek. Meer dan enige andere stad is New York de stad van de Amerikaanse Droom. If you can make it here, you can make it anywhere. Stad van extremen. Van grenzeloze energie. Een grenzeloze stad ook: de wortels van de bewoners liggen verspreid over de hele wereld en er worden bijna achthonderd talen gesproken. Hoewel de stad al eeuwen niet meer Nieuw-Amsterdam heet, verraadt de naam van veel New Yorkse bezienswaardigheden, zoals Brooklyn Bridge, nog de Nederlands oorsprong.

Bewonder de iconische gebouwen die je herkent uit films, zoals Empire State Building, maar laat je ook verrassen door nieuwe ontwerpen. Oculus bijvoorbeeld, het spraakmakende metrostation op de plek van 9/11. Of volg je Spider-Man zwevend boven de stad in de Roosevelt Tramway? Een stedentrip naar New York is niet goedkoop, maar veel bezienswaardigheden zijn helemaal gratis, zoals de Public Library, de ferry naar Staten Island en veel zomerse concerten en festivals. Dit zijn veertien van de mooiste bezienswaardigheden van New York.

1. Brooklyn Bridge: de Nederlandse roots van New York

Ooit was New York Nederlands en heette Nieuw-Amsterdam. Veel Amerikaanse woorden verraden nog hun Nederlandse achtergrond: cookies komt van koekjes, dollar van daalder en Yankee van Jan-Kees. Ook in de stadsplattegrond zie je de Nederlandse geschiedenis: Harlem in Manhattan dankt zijn naam aan Haarlem. Coney Island heette Konijneneiland en Brooklyn verwijst naar het Utrechtse Breukelen. Ook dat dorp heeft een (ophaal)brug, maar de afmetingen vallen in het niet bij die van de 1800 meter lange Brooklyn Bridge. Bij de voltooiing in 1883 was dit ‘s werelds langste hangbrug. Om te laten zien hoe sterk hij was, liet men 21 olifanten oversteken.

Nu steken dagelijks zo’n 150.000 mensen deze brug tussen Brooklyn en Manhattan over. Met de auto, per fiets of te voet. Sluit je aan en geniet van een van de mooiste gratis uitzichten op de skyline van Manhattan. Of bewonder de wolkenkrabbers op je gemak vanuit Brooklyn Bridge Park, dat tussen 2010 en 2021 werd aangelegd. Tijdens het gratis filmfestival in augustus zie je behalve de skyline ook filmklassiekers.

2. 9/11 Memorial Museum en de boom die overleefde

Waar was je toen je op 11 september 2001 hoorde over de aanslagen op het World Trade Center? Bijna iedereen van 30 jaar en ouder kan die vraag beantwoorden. De Twin Towers zijn er niet meer, maar de aangrijpende verhalen van die dag leven voort in het 9/11 Memorial Museum. Bijvoorbeeld aan de hand van duizenden gebruiksvoorwerpen van slachtoffers, hulpverleners en overlevenden. Voor het museum betaal je toegang, maar de 9//11 Memorial is gratis. Je ziet er de namen van de slachtoffers op bronzen muren staan.

Tussen de bomen op de herdenkingsplek springt er één uit: de Survivor Tree. Deze perenboom werd na de aanslagen onder het puin gevonden. Met verbrande takken en gebroken wortels. Na een jarenlang revalidatieproces werd hij opnieuw geplant bij zijn oude plek. Inmiddels bloeit hij weer jaarlijks, met op de achtergrond het nieuwe One World Trade Center. Dat werd in 2014 voltooid en is met zijn 541 meter het hoogste gebouw van Noord-Amerika. 

3. Oculus: in de buik van de walvis

Opvallende trein- en metrostations had New York altijd al, met als koploper Grand Central Terminal. In 2016 kwam daar een nieuwe spraakmaker bij: Oculus, direct naast de 9/11 Memorial. Het is een belangrijk kruispunt van metro- en spoorlijnen. De entree lijkt een reusachtige witte vogel die zijn vleugels spreidt. Klaar om op te vliegen, richting het nieuwe World Trade Center. Dit ontwerp van de Spaanse architect Calatrava kostte 4 miljard dollar - het duurste station ter wereld - en kreeg daarom veel kritiek.

Toch is de architectuur bijzonder genoeg om er een kijkje te nemen. Wat van buiten een vogel lijkt, oogt van binnen als het immense skelet van een walvis. Door een opening in het dak valt het licht fraai naar binnen. Het gebouw is zo ontworpen dat die lichtval één moment per jaar optimaal is: de ochtend van 11 september. Dan vormt zich in de centrale hal de Way of Light.

4. Liefdesverhalen komen samen in New York Public Library

Heel New York is een groot filmdecor. De wolkenkrabbers en Times Square herinneren aan Spider-Man, de gele taxi’s aan Robert de Niro in Taxi Driver. Bijna elke hoek van Central Park duikt in vele films op. Ook treinstation Grand Central Terminal keert terug in vele films en tv-series, bijvoorbeeld als danszaal in The Fisher King. Ook de New York Public Library herken je uit de bioscoop. Bijvoorbeeld dankzij Sex and the City. Carrie (Sarah Jessica Parker) wil hier trouwen met Mr Big, omdat dit gebouw volgens haar onderdak biedt aan alle grote liefdesverhalen.

Deze bibliotheek op Fifth Avenue is een gratis toegankelijke oase van rust in een hectische stad. Tussen de marmeren zuilen en de fresco’s van dit gebouw uit 1911 kom je even op adem. Zeker in de Rose Reading Room, een leeszaal bijna zo lang als een voetbalveld. Door de vele ramen valt het licht naar binnen. Kijk ook naar het licht boven je: op het rijk gedecoreerde plafond is de hemel geschilderd.

5. Spider-Man in de Roosevelt Tramway

Zweef als Spider-Man boven Manhattan en de East River. Dat kan met de Roosevelt Tramway, een soort skilift van Zwitsers-Franse makelij. Deze vertrekt vanaf 2nd Avenue bij 30th Street en brengt je in drie minuten naar Roosevelt Island. In de film No Way Home haalde Spider-Man alles uit de kast om te voorkomen dat de gondel neerstortte. In werkelijkheid zweef je op 75 meter hoogte boven de drukte van Manhattan: een verrassend zicht op de stad.

Roosevelt Island zelf ligt midden in de rivier, tussen Manhattan (waar het formeel deel van is) en Queens. Vanwege de geïsoleerde ligging, was het de plek waar mensen die leden aan de pokken in quarantaine gingen: je ziet er nog de ruïnes van het eerste Amerikaanse pokkenziekenhuis uit 1850. Tegenwoordig is het eiland een van de beste plekken om in alle rust de skyline van Manhattan te bewonderen, bijvoorbeeld vanuit het Four Freedoms Park. Een groene oase op enkele minuten zweven van de hectiek van Manhattan. Je kunt ook terug met metro of boot.

6. Empire State Building en andere hoge uitzichtpunten

Het Empire State Building was vanaf 1931 veertig jaar het hoogste gebouw van New York. Deze iconische wolkenkrabber in art-decostijl is jaarlijks het decor van ‘s werelds beroemdste trappenloop. De snelste deelnemers rennen in 10 minuten naar het openlucht-observatieplatform op de 86^e verdieping, via 1576 treden. Met de lift - ook een New Yorkse uitvinding - bereik je het binnen een minuut. Je geniet er op 320 meter hoogte van een 360 graden uitzicht over de stad. Al hebben sommigen op deze romantische plek vooral oog voor elkaar, zoals Meg Ryan en Tom Hanks in de slotscène van Sleepless in Seattle.

Je kunt nog hogerop. Naar het duurdere uitzichtpunt op 381 meter. Maar dat is net als het One World Observatory (340 meter) elders in Manhattan niet in de buitenlucht. Het hoogste uitzichtpunt waar je de wind door je haren voelt is sinds 2020 The Edge op 30 Hudson Yards (335 meter). Top of the Rocks in het Rockefeller Center komt qua hoogte (259 meter) niet in de buurt, maar biedt wel het mooiste openlucht uitzicht op de Empire State Building en Central Park.

7. Zwaaien naar Lady Liberty bij Staten Island

New York heeft veel iconische gebouwen en monumenten, maar de lijst is pas compleet met het Vrijheidsbeeld. Dit beeld van Lady Liberty kregen de Verenigde Staten cadeau van Frankrijk bij het eeuwfeest van de onafhankelijkheidsverklaring. Het beeld staat op het onbewoonde Liberty Island en diende in de beginjaren nog even als vuurtoren.

Neem de boot naar Liberty Island als je het Vrijheidsbeeld echt van top tot teen wilt bekijken. Die overtocht is niet goedkoop en als je de kroon in wilt, betaal je extra. De voordeligste blik op het beeld heb je vanaf de gratis ferry van Manhattan naar Staten Island. Die vaart langs het Vrijheidsbeeld. Op de heenweg heb je aan de rechterkant prima zicht op Lady Liberty. Ook de skyline van Manhattan is vanaf de ferry goed te zien.

8. Een huwelijksaanzoek bij de New York Yankees

Take me out to the Ball Game. Geen sport zo New Yorks als honkbal: in de beginjaren werd het zelfs de New York Game genoemd. Maar ook als je niet van sport houdt, is een wedstrijd van de New York Yankees een belevenis. In het Yankee Stadium ervaar je meer dan sport. De Yankees zijn diep verweven met de Amerikaanse cultuur en de American Dream. Popcorn en hotdogs bij de hand, vooraf luisteren naar het Amerikaanse volkslied en na afloop naar New York van Frank Sinatra. Ook elke speler wordt gepresenteerd met een lied. Houd ook het scorebord in de gaten: daarop komen zelfs huwelijksaanzoeken voorbij.

Een honkbalwedstrijd duurt vaak ruim drie uur. Toch zul je je niet snel vervelen: zelfs als het spel even stil ligt, is er op de pitch en op de schermen voldoende te zien en beleven. Daarvoor hoef je niet de beste plekken van honderden dollars te boeken. Ook voor enkele tientallen dollars krijg je mee wat een wedstrijd van de Yankees bijzonder maakt. Het seizoen loopt meestal van april tot oktober.

9. De beat van New York: gratis concerten

De soundtrack van New York is eindeloos. Hier ontstonden hiphop en salsa, hier bereikten jazz, punk, rock, musicals en disco hoge toppen. De stad inspireerde veel grootheden uit de muziekgeschiedenis. Van Paul Simon, John Lennon en Bob Dylan tot Lou Reed, Talking Heads en Beastie Boys. Van Miles Davis en Billie Holiday tot Sonic Youth. En van Stevie Wonder en Sting tot Alicia Keys en Beyoncé. Tip: stel een playlist samen van songs over en uit New York en zwerf daarmee door de stad. Of doe een van de begeleide wandelingen van Walk on the Wild Side, langs plekken waar muziekgeschiedenis werd geschreven.

Wist je dat je in New York vaak gratis concerten en festivals kunt bijwonen? Vooral in de zomermaanden. Het Summerstage Festival bijvoorbeeld, in Central Park en andere parken. Of Celebrate Brooklyn in Prospect Park. In Bryant Park spelen Broadway-sterren de grootste hits uit de musicals. Liever klassiek? Het New York Philharmonic Orchestra geeft gratis zomerconcerten in onder andere het Van Cortlandt Park in de Bronx en de Great Lawn van Central Park.

10. Tussen High Line en Vessel: nieuwe gezichten in Manhattan

New York is altijd in beweging. Ook de architectuur van de stad verandert steeds. De stad die de wereld vertrouwd maakte met wolkenkrabbers bouwt nog steeds in de hoogte, maar de nieuwe ontwerpen die het meest opvallen zijn niet per se de hoogste. De wolkenkrabber op 56 Leonard Street trekt vooral aandacht doordat de zestig verdiepingen verschillen van formaat en niet symmetrisch op elkaar zijn geplaatst. Een andere recente verrijking van de skyline van Manhattan is de piramidevormige Via 57 West.

Het in 2019 voltooide High Line Park is al uitgegroeid tot een publiekslieveling. Je wandelt hier op 9 meter hoogte, waar tot in de jaren tachtig een goederenspoorlijn liep. Tijdens de 2,3 kilometer lange wandelroute zie je de Hudson River en Manhattan. Rond de High Line vind je andere opvallende vernieuwingen, zoals The Vessel: een kunstwerk om in te klimmen. Met zijn 154 trappen, 80 platforms en 2500 treden lijkt het een tekening van Escher. Het kunstwerk is 45 meter hoog en valt daarmee in het niet bij de omringende wolkenkrabbers. Toch is het een van de meest geliefde plekken voor foto’s en selfies.

11. De American Dream begon op Ellis Island

Natuurlijk heeft New York musea van wereldfaam, zoals het Metropolitan, Guggenheim en MoMA. Maar ook tientallen minder bekende musea. Houd je van geschiedenis, bezoek dan het Ellis Island Immigration Museum. Hier treed je in de voetstappen van miljoenen immigranten. Ze werden in dit gebouw onderzocht en bevraagd door artsen en juristen voor ze hun Amerikaanse droom mochten najagen. Bijna 40 procent van alle Amerikanen heeft een voorouder die hier de eerste voet op Amerikaanse bodem zette. Bijvoorbeeld na een reis met de Holland Amerika Lijn vanuit Rotterdam.

Het museum belicht de immigratie aan de hand van persoonlijke verhalen en voorwerpen. Je kunt ook op zoek naar immigranten met jouw achternaam. In het museum realiseer je je hoezeer New York altijd een stad is geweest van immigranten. Ruim drie miljoen New Yorkers van nu zijn buiten Amerika geboren. Juist zij maken de stad een centrum van constante vernieuwing. Je bereikt Ellis Island met dezelfde boot die ook Liberty Island aandoet.

12. Central Park en andere groene longen

Er zijn in New York vier parken die groter zijn, maar Central Park is het beroemdst. Jaarlijks trekt het tientallen miljoenen bezoekers en het was decor voor honderden films. Central Park is een must voor iedereen die New York bezoekt. Al is het alleen maar omdat het groen van het park en de skyline van Manhattan zo’n mooie combinatie van landschap en stad vormen. Vooral in de weekenden zie je er veel wandelaars, fietsers en renners: een dagje de natuur in betekent voor veel New Yorkers een dagje naar Central Park. Cultuur is er ook voldoende: in de zomer kun je er gratis tangodansen. Of acteurs van wereldfaam zien schitteren - met wat geluk zelfs gratis - in Shakespeare in the Park.

Ken je Central Park al? Probeer dan Prospect Park in Brooklyn eens. Ontworpen door dezelfde landschapsarchitecten als Central Park en meer naar hun tevredenheid. Het oogt wat ongerepter en natuurlijker. Maar je hoeft niet eens een park in om de natuur te ervaren: loop als je in de buurt bent het atrium van de Ford Foundation in Manhattan binnen. Dit kantoorgebouw van twaalf verdiepingen heeft een binnentuin vol magnolia’s, vijvers en hoge bomen.

13. Het Capitool van New York

New York is in veel opzichten dé stad van de Verenigde Staten, maar de hoofdstad is Washington D.C. Dat was ooit anders. Kijk maar eens bij Federal Hall, op 26 Wall Street. Daar stond het eerste Capitool van de Verenigde Staten. In 1789 werd George Washington er beëdigd als eerste president van het net onafhankelijk geworden land.

Het gebouw zelf is een van de beste voorbeelden in New York van de neoclassicistische bouwstijl, naar het voorbeeld van de Grieken en Romeinen. Voor de ingang zie je een bronzen standbeeld van George Washington. Binnen is een bescheiden tentoonstelling over de begintijd van de Amerikaanse democratie. Je mag gratis naar binnen. Zeker de moeite waard als je interesse hebt in geschiedenis. Je krijgt er informatie over George Washington, de Amerikaanse grondwet en de federale overheid.
 

14. Volg het spoor van Superman en Batman

Weinig steden hebben zo veel superhelden voortgebracht als New York. Superman was in de jaren dertig een van de eerste, daarna volgden Batman, Captain America en Spider-Man. De meesten begonnen als stripfiguur en werden later helden in tv-series en films. Hoewel hun avonturen zich afspelen in fantasiesteden als Metropolis en Gotham, zie je in de strips al duidelijk dat die steden zijn geïnspireerd door New York. In de Superman-films herken je Manhattan en het Vrijheidsbeeld. In Batman-film The Dark Knight Rises zie je Queensboro Bridge en veel locaties in Manhattan.

Wandelend door New York word je vanzelf een beetje superheld. Bovendien organiseren diverse organisaties wandelingen in het spoor van superhelden. Je kunt natuurlijk ook zelf op zoek naar plekken uit films en strips. Wil je er vooral uitzien als een superheld? Bezoek Brooklyn Superhero Supply Co voor de meest heldhaftige maskers, handschoenen en capes.