De mooiste bezienswaardigheden van New York
Zelfs als je nooit in New York bent geweest, (her)ken je de stad. Dankzij films, tv-series en popmuziek. Meer dan enige andere stad is New York de stad van de Amerikaanse Droom. If you can make it here, you can make it anywhere. Stad van extremen. Van grenzeloze energie. Een grenzeloze stad ook: de wortels van de bewoners liggen verspreid over de hele wereld en er worden bijna achthonderd talen gesproken. Hoewel de stad al eeuwen niet meer Nieuw-Amsterdam heet, verraadt de naam van veel New Yorkse bezienswaardigheden, zoals Brooklyn Bridge, nog de Nederlands oorsprong.
Bewonder de iconische gebouwen die je herkent uit films, zoals Empire State Building, maar laat je ook verrassen door nieuwe ontwerpen. Oculus bijvoorbeeld, het spraakmakende metrostation op de plek van 9/11. Of volg je Spider-Man zwevend boven de stad in de Roosevelt Tramway? Een stedentrip naar New York is niet goedkoop, maar veel bezienswaardigheden zijn helemaal gratis, zoals de Public Library, de ferry naar Staten Island en veel zomerse concerten en festivals. Dit zijn veertien van de mooiste bezienswaardigheden van New York.
1. Brooklyn Bridge: de Nederlandse roots van New York
Ooit was New York Nederlands en heette Nieuw-Amsterdam. Veel Amerikaanse woorden verraden nog hun Nederlandse achtergrond: cookies komt van koekjes, dollar van daalder en Yankee van Jan-Kees. Ook in de stadsplattegrond zie je de Nederlandse geschiedenis: Harlem in Manhattan dankt zijn naam aan Haarlem. Coney Island heette Konijneneiland en Brooklyn verwijst naar het Utrechtse Breukelen. Ook dat dorp heeft een (ophaal)brug, maar de afmetingen vallen in het niet bij die van de 1800 meter lange Brooklyn Bridge. Bij de voltooiing in 1883 was dit ‘s werelds langste hangbrug. Om te laten zien hoe sterk hij was, liet men 21 olifanten oversteken.
Nu steken dagelijks zo’n 150.000 mensen deze brug tussen Brooklyn en Manhattan over. Met de auto, per fiets of te voet. Sluit je aan en geniet van een van de mooiste gratis uitzichten op de skyline van Manhattan. Of bewonder de wolkenkrabbers op je gemak vanuit Brooklyn Bridge Park, dat tussen 2010 en 2021 werd aangelegd. Tijdens het gratis filmfestival in augustus zie je behalve de skyline ook filmklassiekers.
2. 9/11 Memorial Museum en de boom die overleefde
Waar was je toen je op 11 september 2001 hoorde over de aanslagen op het World Trade Center? Bijna iedereen van 30 jaar en ouder kan die vraag beantwoorden. De Twin Towers zijn er niet meer, maar de aangrijpende verhalen van die dag leven voort in het 9/11 Memorial Museum. Bijvoorbeeld aan de hand van duizenden gebruiksvoorwerpen van slachtoffers, hulpverleners en overlevenden. Voor het museum betaal je toegang, maar de 9//11 Memorial is gratis. Je ziet er de namen van de slachtoffers op bronzen muren staan.
Tussen de bomen op de herdenkingsplek springt er één uit: de Survivor Tree. Deze perenboom werd na de aanslagen onder het puin gevonden. Met verbrande takken en gebroken wortels. Na een jarenlang revalidatieproces werd hij opnieuw geplant bij zijn oude plek. Inmiddels bloeit hij weer jaarlijks, met op de achtergrond het nieuwe One World Trade Center. Dat werd in 2014 voltooid en is met zijn 541 meter het hoogste gebouw van Noord-Amerika.
3. Oculus: in de buik van de walvis
Opvallende trein- en metrostations had New York altijd al, met als koploper Grand Central Terminal. In 2016 kwam daar een nieuwe spraakmaker bij: Oculus, direct naast de 9/11 Memorial. Het is een belangrijk kruispunt van metro- en spoorlijnen. De entree lijkt een reusachtige witte vogel die zijn vleugels spreidt. Klaar om op te vliegen, richting het nieuwe World Trade Center. Dit ontwerp van de Spaanse architect Calatrava kostte 4 miljard dollar - het duurste station ter wereld - en kreeg daarom veel kritiek.
Toch is de architectuur bijzonder genoeg om er een kijkje te nemen. Wat van buiten een vogel lijkt, oogt van binnen als het immense skelet van een walvis. Door een opening in het dak valt het licht fraai naar binnen. Het gebouw is zo ontworpen dat die lichtval één moment per jaar optimaal is: de ochtend van 11 september. Dan vormt zich in de centrale hal de Way of Light.
4. Liefdesverhalen komen samen in New York Public Library
Heel New York is een groot filmdecor. De wolkenkrabbers en Times Square herinneren aan Spider-Man, de gele taxi’s aan Robert de Niro in Taxi Driver. Bijna elke hoek van Central Park duikt in vele films op. Ook treinstation Grand Central Terminal keert terug in vele films en tv-series, bijvoorbeeld als danszaal in The Fisher King. Ook de New York Public Library herken je uit de bioscoop. Bijvoorbeeld dankzij Sex and the City. Carrie (Sarah Jessica Parker) wil hier trouwen met Mr Big, omdat dit gebouw volgens haar onderdak biedt aan alle grote liefdesverhalen.
Deze bibliotheek op Fifth Avenue is een gratis toegankelijke oase van rust in een hectische stad. Tussen de marmeren zuilen en de fresco’s van dit gebouw uit 1911 kom je even op adem. Zeker in de Rose Reading Room, een leeszaal bijna zo lang als een voetbalveld. Door de vele ramen valt het licht naar binnen. Kijk ook naar het licht boven je: op het rijk gedecoreerde plafond is de hemel geschilderd.
5. Spider-Man in de Roosevelt Tramway
Zweef als Spider-Man boven Manhattan en de East River. Dat kan met de Roosevelt Tramway, een soort skilift van Zwitsers-Franse makelij. Deze vertrekt vanaf 2nd Avenue bij 30th Street en brengt je in drie minuten naar Roosevelt Island. In de film No Way Home haalde Spider-Man alles uit de kast om te voorkomen dat de gondel neerstortte. In werkelijkheid zweef je op 75 meter hoogte boven de drukte van Manhattan: een verrassend zicht op de stad.
Roosevelt Island zelf ligt midden in de rivier, tussen Manhattan (waar het formeel deel van is) en Queens. Vanwege de geïsoleerde ligging, was het de plek waar mensen die leden aan de pokken in quarantaine gingen: je ziet er nog de ruïnes van het eerste Amerikaanse pokkenziekenhuis uit 1850. Tegenwoordig is het eiland een van de beste plekken om in alle rust de skyline van Manhattan te bewonderen, bijvoorbeeld vanuit het Four Freedoms Park. Een groene oase op enkele minuten zweven van de hectiek van Manhattan. Je kunt ook terug met metro of boot.
6. Empire State Building en andere hoge uitzichtpunten
Het Empire State Building was vanaf 1931 veertig jaar het hoogste gebouw van New York. Deze iconische wolkenkrabber in art-decostijl is jaarlijks het decor van ‘s werelds beroemdste trappenloop. De snelste deelnemers rennen in 10 minuten naar het openlucht-observatieplatform op de 86e verdieping, via 1576 treden. Met de lift - ook een New Yorkse uitvinding - bereik je het binnen een minuut. Je geniet er op 320 meter hoogte van een 360 graden uitzicht over de stad. Al hebben sommigen op deze romantische plek vooral oog voor elkaar, zoals Meg Ryan en Tom Hanks in de slotscène van Sleepless in Seattle.
Je kunt nog hogerop. Naar het duurdere uitzichtpunt op 381 meter. Maar dat is net als het One World Observatory (340 meter) elders in Manhattan niet in de buitenlucht. Het hoogste uitzichtpunt waar je de wind door je haren voelt is sinds 2020 The Edge op 30 Hudson Yards (335 meter). Top of the Rocks in het Rockefeller Center komt qua hoogte (259 meter) niet in de buurt, maar biedt wel het mooiste openlucht uitzicht op de Empire State Building en Central Park.