12 x bijzondere natuur in Polen
ANWB samen met Polish Tourism Organisation
De natuur van Polen is ontzettend divers. Zo vind je in het Słowiński Nationaal Park het grootste gebied van wandelende duinen in Europa, en staat de regio Warmië en Mazurië bekend als het land van de duizend meren (het zijn er eigenlijk 2600). Duik het Krzywy Las in om mee te denken over het raadsel van dit gebogen bos of bewonder de oudste boom van het land: de 750 jaar oude Chrobry-eik in Piotrowice.
Ook vogelliefhebers halen hun hart op. Misschien spot je in de moerassen van het Biebrzański Nationaal Park wel de (ernstig bedreigde) waterrietzanger. We nemen je mee naar 12 bijzondere natuurplekken in Polen.
1. Białowieża Nationaal Park: oog in oog met een wisent in het laatste oerbos van Europa
Het Białowieża Nationaal Park is een van de oudste nationale parken - en tevens het best bewaard gebleven laaglandoerbos - van Europa. Het ligt in het centrale deel van het Białowieża woud. Dit ongerepte oerbos met bomen in alle soorten en maten is wereldwijd beroemd, onder andere door de zeldzame wisent (Europese bizon). Dit zijn de grootste zoogdieren van ons continent, waar er maar zo’n 300 van in het wild leven. Aan het begin van de 20ste eeuw balanceerde de wisent nog op de rand van uitsterven, maar dankzij fokprogramma’s bestaan ze nog steeds. Ook heb je hier de kans om herten, wolven, lynxen en bevers te spotten.
De diverse plantensoorten zorgen voor goede omstandigheden voor de ontwikkeling van zoogdieren, maar ook van vogels: er fladderen hier meer dan 120 soorten rond, waaronder zeven soorten spechten. Het Białowieża Nationaal Park is door Unesco erkend als ‘World Biosphere Reserve’ (MaB) en staat als enige natuurobject in Polen vermeld op de lijst van Wereld Cultuur Erfgoed. Met een gids zie je de meest interessante plekken van het gebied.
2. Slowiński National Park: het grootste gebied met wandelende duinen in Europa
Wandelende zandduinen in Slowiński Nationaal Park
Langs de Oostzee tussen Łeba en Rowy, in de regio Pommeren, ligt het Nationaal Park Słowiński met een oppervlakte van ruim 32 duizend hectare. In 1967 is het opgericht om de schoonheid van de kustlijn te behouden. Inclusief het systeem van meren, venen, weiden en bossen. Maar ook om de bewegende duinen te beschermen. Het lijkt hier net een zandwoestijn; het is het grootste gebied wat wandelende duinen in Europa betreft. Sommige duinen bewegen nog steeds, zelfs met snelheden tot 10 meter per jaar richting het oosten. Hoog zijn ze ook; Łącka Góra stijgt 42 meter boven zeeniveau.
De vegetatie van het Słowiński National Park loopt in stroken en verandert vanaf de kust naar het binnenland. Je vindt hier zo’n duizend plantensoorten en veel soorten paddenstoelen en mossen. Ook leven er in het gebied grote zoogdieren, van elanden tot wilde zwijnen. En vogels zoals zeearenden en zwarte ooievaars.
3. Warmië en Mazurië: het land van de duizend meren
Zeilboten op het Kisajno meer bij Giżycko in Mazurie © Polish_Tourism_Organisation / Janusz Lipiński
Na Finland heeft Polen het grootste aantal meren in Europa, met een heel netwerk van waterwegen. De regio telt meer dan 2600 meren. Ook het grootste meer van Polen - het Śniardwy-meer (113,8 km²) - ligt hier. Watersporters halen dan ook hun hart op in Warmië en Mazurië. De mooiste en meest populaire vaarroute is het Grote Mazurische Merentracé van 130 kilometer lang (met vertakkingen naar Ryn en het Nidzkie-meer). Maar ook kun je in dit merengebied goed kanoën. Over de rustige Krutynia rivier bijvoorbeeld, die meer dan honderd kilometer langs plekken slingert als het mooie Piska-bos, het Mazurische Landschapspark en tal van meren.
Verder zijn er verschillende wandel- en fietsroutes door het afwisselende gebied met heuvels, glooiende velden, bossen, akkers en meren. Onderweg heb je kans om moeflons en bevers te spotten. En vogels als zwarte ooievaars en witte arenden.
4. Sterren kijken in het domein van de lynx: Bieszczady Nationaal Park
Euraziatische Lynx in de bergen van Bieszczady
Het Bieszczady Nationaal Park bestaat sinds 1973 en vormt samen met de aangrenzende parken in Oekraïne en Slowakije het Oost-Karpaten biosfeerreservaat. Ongeveer 10% (3.045 hectare) van het gebied van bergweiden en de hoogste toppen staat onder strikte bescherming. Op de bergweiden zie je zeldzame alpenplanten: 800 soorten vaatplanten, 500 soorten korstmossen en 1000 soorten paddenstoelen. Verder is bijna 80% bedekt met bossen, met name beuken maar ook sparren en platanen. Je hebt kans om herten, reeën, wilde zwijnen, wisenten, beren, elanden en wolven te zien. En de lynx, het symbool van het park.
In het Bieszczady Nationaal Park ligt een 130 kilometer lang netwerk van wandelpaden, die je ook op de fiets of te paard kunt afleggen. Of pak het smalspoortreintje van Majdan bij Cisna, om 9 of 11 kilometer lang (er zijn twee routes) vanuit een oude wagon met houten banken het ongerepte landschap langs je heen te zien gaan. Het Bieszczady Nationaal Park is tevens een van de laatste vier natuurlijk donkere gebieden in Europa. Het ligt in de Poolse Karpaten, het dunst bevolkte gebied van Polen. Daardoor heeft dit gebied weinig last van ‘lichtvervuiling’. Heb je een heldere nacht te pakken, dan zie je hier zo’n 7000 sterren schitteren.
5. Het raadsel van het gebogen bos in Rogalin
De ongeveer 700 jaar oude zomereik ‘Rus’ in de kasteeltuin van Paleis Rogalin
In Rogalin (Groot-Polen) vind je zo’n 2000 monumentale eiken, waarvan de grootste een omtrek heeft van 9,26 meter. Volgens de legende zijn ze getuige van de geboorte van de Poolse staat. De beroemdste bomen dragen de namen van de drie legendarische broers: de stichters van Polen (Lech), Tsjechië (Czech) en Rusland (Rus). De bomen in Rogalin zijn waarschijnlijk al 500 tot 700 jaar oud. De oudste van het land is de 750 jaar oude Chrobry-eik in Piotrowice met een omtrek van 9,92 meter. Ze zeggen dat die door de koning Bolesław Chrobry is geplant. De conditie van deze boom is de laatste jaren verslechterd, daarom hebben de boswachters zes van zijn kinderen naast hem geplant. De beroemdste Poolse boom, Bartek, vind je in het dorp Bartków: 650 jaar oud met een omtrek van 13,4 meter bij de grond.
Ze noemen het Krzywy Las – in de buurt van het dorp Nowe Czarnowo - ook wel het gebogen bos. Er staan namelijk 400 bijzonder gevormde dennenbomen. Hoe het komt dat ze scheef zijn? Dat weet niemand. Volgens de een komt het door een soort techniek om ze zo te krijgen, de ander zegt dat ze zijn vervormd om natuurlijk gebogen hout te verkrijgen voor de productie van (vissers)boten. En het zou ook nog door een sneeuwstorm kunnen komen. Het blijft een raadsel.
6. Het Kaczawa-gebergte: het land van de uitgestorven vulkanen
De Ostrzyca Proboszczowicka in Neder-Silezië is een restant van een uitgedoofde vulkaan
Het Kaczawa-gebergte ligt in het hoge noorden van de westelijke Sudeten, ook wel bekend als het land van de uitgestorven vulkanen. De Ostrzyca Proboszczowicka (Spitzberg in het Duits) is een vulkanische plug, de restant van een dode vulkaan die 3 tot 4 miljoen jaar geleden actief was. Ostrzyca is hier ook de hoogste berg. Bewandel het pad naar de top voor een mooi uitzicht over de omgeving.
Ga naar het ‘Uitgestorven Vulkanische Land Geopark’ om de verbazingwekkende basaltvormen te zien, een overblijfsel van de vroegere vulkanische activiteit in dit gebied. Ook in het Chełmy-landschapspark tref je vulkanische heuvels. Tijd over? Op naar de Wielisław-orgels: een 20 meter hoge roodgekleurde rotswand met een structuur van zuilen, die doen denken aan orgelpijpen. Twee rivieren - Kaczawa en Bobr - doorkruisen de Kaczawa-regio die beroemd is om zijn unieke flora. Het specifieke klimaat maakt de ontwikkeling mogelijk van karakteristieke orchideeën die hier in grote overvloed groeien.