De 16 mooiste plekken in Albanië

Miljoenen 'Wie is de Mol?-kijkers hebben gezien hoe adembenemend mooi Albanië is. Van de diepblauwe Blue Eye en de wonderschone Albanese Alpen, tot de flink opgeknapte hoofdstad Tirana. Reis de Mol achterna en laat je inspireren door de mooiste bezienswaardigheden van Albanië.

Albanië is in 2022 het decor van 'Wie is de Mol?'. Een dromerig vergezicht vanaf het Kasteel van Rozafa in Shkodër toonde meteen de schoonheid van deze onbekende parel van de Balkan. Naast adembenemend natuurschoon en mooie stranden vind je in Albanië sporen uit de tijd dat het land nog gebukt ging onder een streng communistisch regime. Bijvoorbeeld bij de indrukwekkende bunkers van Hoxha. Proef de verse vis uit het meer van Ohrid, bewonder de Romeinse ruïnes in Nationaal Park Butrint en flaneer over de boulevard van de 'Albanese Rivièra' in Sarandë. Dit zijn de 16 mooiste bezienswaardigheden van Albanië.

1. Shkodër: als de Mol in het Kasteel van Rozafa

De in de 4^de eeuw voor Christus gestichte stad Shkodër ligt aan het gelijknamige meer in het noorden van Albanië, tegen de grens met Montenegro. Het meer is het grootste van de Balkan, met een maximale oppervlakte van 540 vierkante kilometer wanneer het in de lente gevuld is met smeltwater uit de Albanese Alpen.

Shkodër was het startpunt van ‘Wie is de Mol?’, met als historisch decor het Kasteel van Rozafa. Deze vesting werd voor het begin van onze jaartelling strategisch bovenop een 130 meter hoge rotspartij gebouwd. Door gevechten tussen verschillende volkeren in de loop van de eeuwen is het kasteel wel deels geruïneerd. Wandel door de mysterieuze poorten en langs de restanten van verschillende gebouwen en geniet van het uitzicht over vallei, meer en bergen.

2. De oneindige waterbron Blue Eye of Theth

Rijd vanuit de stad Sarandë over de SH99-weg richting het oosten en je bevindt je na 30 kilometer in een heuvelachtig landschap. Dit is het beschermde natuurgebied Blue Eye Nature Monument, met Syri i kalter theth (The Blue Eye of Theth) als een van de bekendste waterbronnen in Albanië. Zuiver water komt hier door de lagen van de aarde omhoog om via de 25 kilometer lange Bistricë-rivier in de Ionische Zee te eindigen. Ondanks dat duikers tot 50 meter diepte zijn gedoken, is de werkelijke diepte niet bekend.

Hobbelige wegen en een zanderig voetpad leiden je door dichtbegroeide bossen vol plataanbomen, en langs de 30 meter hoge waterval Grunas richting de diepblauwe waterbron. Het water is hier zo helder dat je tot tientallen meters de bron in kijkt. De verleiding om erin te zwemmen is groot, maar dat mag niet. Door zweet en huidcrèmes zou het water vertroebelen en niet meer zo ongekend transparant zijn.

3. De Albanese Rivièra: witte stranden en azuurblauwe zee

Albanië heeft een prachtige kustlijn, met witte stranden en een azuurblauwe zee. De fraaiste vind je in het gebied waar de Adriatische Zee overgaat in de Ionische Zee. Je zult niet hutjemutje op elkaar liggen, want er is nog niet veel toerisme aan de Albanese Rivièra. De kustplaatsen Ksamil, Sarandë en Vlorë zijn vooral bij Albanese en Italiaanse toeristen populair.

De stranden van Jale, Dhërmi en Livadh zijn prachtig. Velen zeggen dat in Ksamil het mooiste strand van Albanië ligt, met drie kleine eilanden voor de deur. Je kunt hier zelfs Corfu zien liggen. Struin in Sarandë door de gezellige haven en geniet er van de vers gevangen baars, brasem en heek. Het eten is in deze streek fantastisch, met veel vis, olijven, vijgen en granaatappels. En dat voor een gemiddelde prijs van € 10 tot € 15 per gerecht.

Wil je de spierwitte stranden vanaf het azuurblauwe water zien? Huur dan een bootje in deze havenstad en laat je naar de idyllische baaien varen, die alleen via het water te bereiken zijn.

4. Vlorë: de geboortestad van Albanië

Na de uitbraak van de Eerste Balkanoorlog (1912-1913) werd Albanië gescheiden van het Ottomaanse Rijk, dat sinds 1479 regeerde. Ismail Bey Qemali, leider van de Albanese nationalistische beweging, maakte daar gebruik en verklaarde in de stad Vlorë de onafhankelijkheid van Albanië.

Bezoek het onafhankelijkheidsmuseum, waar de eerste regering van Albanië zich bevond. In het gele huis vind je exposities over de eerste minister-president van het land. Het dagelijkse leven van minister Qemali wordt uitgebeeld door persoonlijke spullen – van zijn eigen stoel tot de oorspronkelijke gesigneerde onafhankelijkheidsverklaring. Loop in de tuin langs bronzen beelden van de eerste ministers en bekijk het balkon waar Qemali op 28 november 1912 voor het eerst de nieuwe nationale vlag van Albanië hees.

5. Het Meer van Ohrid: diepblauw en de oudste van Europa

Op de grens met Noord-Macedonië ligt het Meer van Ohrid, het oudste meer van Europa. Al 2,5 miljoen jaar voeden onderaardse waterbronnen het 285 meter diepe meer, dat via de Drin-rivier naar de Adriatische Zee stroomt. De grootste bron vind je aan de zuidelijke kant, waar water van het Prespameer door de lagen van de aarde richting het Meer van Ohrid sijpelt. Deze natuurlijke filter geeft het water zijn helderheid en diepblauwe kleur.

De kleine stad Pogradec is de perfecte uitvalsbasis voor een bezoek aan het Meer van Ohrid. Je kunt er met een oude trein naartoe reizen vanuit Tirana of Durrës; dan spoor je dwars door het ruige heuvel- en berglandschap van Albanië.

6. De 175 duizend bunkers van dictator Enver Hoxha

Van de kust tot de agrarische velden in het binnenland: overal in Albanië steken betonnen koepels boven de grond uit. Dit zijn de bunkers van de communistische dictator Enver Hoxha, die tijdens de Koude Oorlog zijn gebouwd. De leider had Albanië stevig in z’n greep waardoor zijn waanbeelden leidden tot de bunkerisering van Albanië. In slechts twintig jaar tijd rolden 175 duizend stuks uit de fabrieken het land in. Dat komt neer op 6 bunkers per vierkante kilometer! Veel nut hadden de betonnen bollen niet, aangezien een invasie van buurlanden – waarvoor ze bestemd waren - uitbleef.

Bezoek het Bunk’Art-museum in Tirana en bekijk een bunker van binnen. Het museum bestaat uit vijf verdiepingen en 165 kamers, waaronder de kamer van Enver Hoxha zelf. Zijn foto hangt aan de muur en het houten bureau waar hij aan werkte, staat er nog. Bezichtig ook het theater: een heuse bioscoop voor ruim honderd man.

7. De metamorfose van de hoofdstad Tirana

Pas in 1991 is het communisme in Albanië afgeschaft en sindsdien heeft de hoofdstad Tirana een metamorfose ondergaan met behulp van burgemeester Edi Rama (2000 – 2011). Hij was ook een kunstenaar en verruilde grijze betonnen blokken voor groene parken en kleurrijke muren. Dwaal door de straten van de Albanese hoofdstad en bewonder de graffiti-kunstwerken. Van een simpele Tom & Jerry op een elektriciteitskast achter het opera- en ballettheater tot de rood en geel gekleurde trappen van het Grote Park van Tirana.

In Tirana zijn relatief weinig historische monumenten. Waar steden als Barcelona of Rome bekend staan om de grootse kerken, ontbreken deze in de Albanese hoofdstad. Godsdienst werd door het communisme verboden en kerken werden gesloopt. Grijze betonnen blokken aan woningen kwamen ervoor in de plaats en vormden het canvas voor Edi Rama. Bezoek de Tunnel of Love: vroeger nog een grauwe tunnel, nu loop je onder honderden rode harten door.

8. De legende van de stad Berat

Aan de oevers van de Osum-rivier, tussen de bergen Tomor en Shpirag, ligt de stad Berat. Volgens de legende van Berat zijn deze bergen de broers Tomorr en Shpirag, die beiden verliefd werden op de elf Osum. Jaloezie dreef de twee tot waanzin, wat leidde tot een dodelijk gevecht. De vele kraters in de Shpirag-berg zijn littekens van de steekwonden en de gaten in de Tomor-berg symboliseren de impact van de stenen waarmee hij bekogeld werd. Tranen van verlies bij Osum creëerden de Osum-rivier, die eeuwig tussen de twee bergen stroomt.

Het beste uitzicht op Berat heb je vanaf de stenen brug Ura e Goricës, die middenin de stad over de Osum-rivier kruist. Vanaf hier kijk je uit op de witte huizen met bruine daken en de talloze beroemde ramen van Berat, die afsteken tegen de Tomor-berg. Het is niet voor niets dat Berat de ‘stad van de duizend ramen’ wordt genoemd.

9. Albanië’s best bewaarde ruïnes in Nationaal Park Butrint

2500 jaar oude Romeinse ruïnes, zoetwatermeer Butrint en het Vrina-moeras: in Nationaal Park Butrint vind je veel bijzonders. In dit park, op slechts 20 kilometer ten zuiden van de stad Sarandë zijn de ruïnes de best bewaarde archeologische opgravingen in Albanië. Van het theater waar vijftienhonderd mensen toneelvoorstellingen bekeken tot de imponerende Leeuwenpoort die symbool stond voor de verdediging van de stad. Wandel over aangelegde houten vlonders en kiezelpaden langs verwoeste stadsmuren en over het podium van het theater.

Net buiten de ruïnes ligt een belangrijk ecosysteem, waar dertig bedreigde plant- en diersoorten voorkomen. Het 20 meter diepe zoetwatermeer is de thuishaven van zeldzame soorten schildpadden, zoals de karetschildpad, terwijl het Vrina-moeras een belangrijke broedplaats is voor wadvogels. Ga op pad met een lokale gids en loop over de wandelpaden met een vrij zicht over het drassige landschap.

10. Een indrukwekkende boottocht over het Komanmeer

In het noorden van Albanië kronkelt de Drin-rivier door de uitlopers van de Albanese Alpen. Tussen de dorpen Koman en Fierzë ligt het Komanmeer, een 34 kilometer lang stuwmeer dat door het indammen van de Drin-rivier in 1978 ontstond. Naaldbossen en kale rotsen weerspiegelen in het diepblauwe water dat vergelijkbaar is met de Noorse fjorden. In dit gebied van Albanië vind je weinig wegen waardoor plaatsen als Koman enkel via hobbelige straten bereikbaar zijn.

Tot de komst van de Koman Ferry in 1984. De ferry deed oorspronkelijk dienst als transportmiddel voor de lokale bevolking, maar de boottocht groeide al snel uit tot een populaire bezienswaardigheid. Hij vertrekt dagelijks vanuit Koman en brengt je in 2,5 uur naar Fierzë. Zoek een plek op het bovendek en bewonder de watervallen die van de loodrechte rotswanden naar beneden storten.

11. Durrës: de grootste havenstad van Albanië

Durrës is de grootste havenstad van Albanië en na Tirana de grootste stad van het land. De kilometerslange stranden, net naast de stad, trekken het heel wat toeristen aan. Als je de lelijke hoogbouw aan de kust ziet zou je het niet verwachten, maar Durrës heeft ook historische parels. Zoals het grootste amfitheater van de Balkan uit de 1^ste eeuw. Pas in de 20^ste eeuw werd het ontdekt, waarna het is opgegraven en blootgelegd. Destijds zaten hier 15.000 bezoekers een gevecht te aanschouwen.

Ook interessant is de Grote Moskee, in 1931 gebouwd door koning Ahmet Zogu I, die op de plaats van een oudere moskee uit de Ottomaanse tijd staat. Bij de oude stadsmuren staat het 5^de eeuwse Kasteel van Durrës, waarvan bijna een derde nog intact is. Het is gebouwd door Anastasius I, de keizer van het Byzantijnse Rijk. Hij zorgde ervoor dat de stad een van de meest versterkte steden aan de kust van de Adriatische Zee was.

12. Het Skanderbegplein: de nationale held vereerd in Tirana

Het Skanderbegplein, in het hart van Tirana, is een van de bekendste bezienswaardigheden van de stad. Hier vind je het standbeeld van de nationale held Gjergj Kastrioti, ofwel Skanderbeg, de man die de eretitel ‘Draak der Albanezen’ draagt. Als jongen van 18 werd hij in 1423 gevangengenomen en als soldaat getraind door het Ottomaanse leger. Voor de aanval op zijn geboorteplaats Kruje, besloot Skanderbeg dat hij niet langer voor de Ottomanen wilde vechten. Een sluwe zet zorgde ervoor dat het Kruje-kasteel in zijn handen kwam waarna hij het Ottomaanse leger in Kruje versloeg.

Het 11 meter hoge bronzen beeld van de nationale held op het Skanderbegplein, symboliseert zijn vele gewonnen veldslagen tegen het Ottomaanse Rijk. De bekendste slag was in 1455 bij het kasteel van Kruje, waar hij wederom het leger van 150 duizend man versloeg. Sinds 1968 kijkt Skanderbeg vanaf zijn paard, met zijn lans in de hand, uit over Tirana richting de stad die hij ooit verdedigde.

13. Albanese Alpen: wandelen door bergdorpen en natuur

Wandelaars moeten in de Albanese Alpen zijn. In dit berggebied vind je twee natuurparken: Nationaal Park Theth en Nationaal Park Valbona. Het dorp Valbona - een van de belangrijkste in de regio – is een goed startpunt voor een wandeling. Onderweg geniet je van de mooie natuur met rivieren, bergtoppen en bossen. Zie je in de verte wat bewegen, dan kan dat zomaar een wilde geit, wolf of beer zijn.

Het bergdorp Teth is vanuit Valbona alleen lopend te bereiken in zo’n 6 tot 8 uur. Het is een uitdagende, pittige én geliefde wandeling. En een van de bekendste hikes van Albanië. Volg de rood-witte markering, dan weet je zeker dat je niet verdwaalt. Je wandelt door bossen en over steile bergweggetjes, en komt zo nu en dan een kudde schapen tegen. Onderweg staat een hut waar je wat kunt eten en drinken - Albanese bergthee bijvoorbeeld – om vervolgens weer vol energie de route te vervolgen.

14. Unesco-stad Gjirokastra is de stad van de duizend treden

De bergstad Gjirokastra staat bekend als de stad van de duizend treden, met witte Ottomaanse huizen, monumentale deuren en geplaveide wegen. Je begrijpt meteen waarom de stad op de Unesco Werelderfgoedlijst staat. Struin door de sfeervolle Gjirokastra Bazaar, de 5 eeuwen oude markt in het centrum van de stad. Je vindt er souvenirs en handgemaakte tapijten (qilim). Pak een terrasje voor een sterke Albanese espresso, en wandel vervolgens verder om de orthodoxe kerk van St. Sotir uit 1784 te bewonderen.

Het hoger gelegen kasteel van Gjirokastër is ook zeker een aanrader. Alleen al omdat het een van de mooiste kastelen van Albanië is. Waar hier vroeger nog gevangenen vastzaten, zit nu een militair museum met een vliegtuig van de Amerikaanse luchtmacht. Veroverd tijdens de Tweede Wereldoorlog bij Tirana. Bezoek ook het Zekate Huis, een huismuseum uit 1811 met een mooi versierde trouwkamer.

15. Mooiste strand van Albanië: Gjipe

Je moet er even een half uur voor in de benen, maar dan heb je ook wat: Gjipe Beach, het mooiste strand van Albanië. Een nog onontdekte parel dankzij de ‘wat lastige ligging’. Het is geen kwestie van de auto parkeren en je staat binnen 1 minuut op het strand. Vanaf de parkeerplaats is het namelijk nog 1,5 kilometer lopen. Je zult niet snel rechtsomkeer maken, want na een paar stappen zie je al de azuurblauwe zee. Ook kom je veel bunkers en groen tegen.

Eenmaal beneden wacht je een ontzettend mooi strand, rotsen en een indrukwekkende kloof. In de zomer zijn er wat barretjes met drinken en snacks. Ben je van plan een hele dag te blijven, neem dan zelf iets mee voor de lunch. Wil je er niet meer weg? Hoeft ook niet: bij de kloof vind je een eco-camping, waar je een tent met slaapmatje kunt huren.

16. Wandelen of raften door de Osum Canyon

De ‘Grand Canyon’ van Albanië, oftewel de Osum-kloof, vind je op ongeveer 1,5 uur rijden van Berat. De canyons zijn de grootste van het land: zo’n 13 kilometer lang, tot 35 meter breed en 80 meter diep. De Osum-rivier kronkelt speels zijn weg door de kloof. Het is een indrukwekkend gezicht met de verticale kalkstenen kliffen, versierd met groene vegetatie. Her en der zie en hoor je de denderende watervallen. Ze zijn extra mooi op zonnige dagen, als de zonnestralen zorgen voor een sprankelende regenboog.

Langs de kloof loopt een weg, van waar je uit de auto al een mooi zicht hebt op de Osum Canyon. De Osum Canyon Bridge is een tussenstop waard: een kleine brug met een groots uitzicht. Je beleeft het natuurwonder natuurlijk pas écht tijdens een wandeling langs de kloof. Dit kan alleen als het water laag genoeg staat. Op het water de kloof verkennen kan ook, avonturiers komen van heinde en verre hierheen om te raften.