Dynamische energiecontracten

Alles over dynamische energietarieven

Je spreekt met de oliemaatschappij af tegen welke literprijs je een jaar lang tankt. Klinkt vreemd? Toch doe je precies dat met een vast energiecontract. Terwijl de energieprijzen net zo schommelen als de olieprijs. Met een dynamisch energiecontract werkt dat anders.

Sluit je een vast of variabel energiecontract af, dan spreek je daarbij vaak een vaste prijs per kilowattuur (kWh) of kubieke meter (m3) gas af voor een bepaalde periode. Een statisch (vast) tarief. Tijdens je contractperiode betaal je precies dat bedrag voor elke kWh of kuub gas. Klinkt veilig, je staat nooit voor verrassingen! Maar het betekent ook dat je waarschijnlijk te veel betaalt.

Bij een variabel contract verandert het tarief bijvoorbeeld elke zes maanden. Bij een vast contract ligt dat de hele looptijd vast, bijvoorbeeld één jaar of meer. Dynamische energiecontracten werken anders.

Wat is een dynamisch energiecontract?

Een dynamisch energiecontract is een contractvorm waarbij de tarieven voor stroom ieder uur en voor gas iedere dag anders zijn. De tarieven zijn altijd een dag van te voren bekend. Een andere naam voor een dynamisch energiecontract is flexibel energiecontract. Het dynamische tarief wordt bepaald op de spotmarkt, de prijzen veranderen daar elke dag. Je betaalt bij energieleveranciers van dynamische energietarieven de prijs die zij zelf ook betalen om het in te kopen. Er is ook geen vaste looptijd voor een dynamisch energiecontract.

Zo verschillen vaste en dynamische energietarieven

Soms produceren energiebedrijven zelf stroom, meestal kopen ze dat in. Bijvoorbeeld bij kolencentrales of windmolenparken. Ze verkopen die elektriciteit vervolgens aan hun eigen klanten. Die betalen een vaste prijs per kWh, terwijl het energiebedrijf wisselende prijzen betaalt.

Vraag en aanbod bepalen die prijs. Begin van de avond is een piekmoment met hoge prijzen. Overdag is er minder vraag en is de prijs laag. Heel soms is de inkoopprijs hoger dan de verkoopprijs, dat kost de energiebedrijven dus geld. Maar het grootste deel van de dag is de prijs lager.

Energiebedrijven zorgen voor een veilige marge tussen hun inkoop- en verkoopprijs. Daardoor maken ze bij een hoge inkoopprijs van stroom nog steeds winst. Die winst is dus groter als de inkoopprijs daalt.

Als je het landelijk gemiddelde en dynamische stroomprijs vergelijkt, zie je dat de dynamische prijs vaak lager is. De afgelopen jaren was de dynamische prijs (die dus telkens meebeweegt met de prijs op de markt) zo'n 85 procent van de tijd lager dan het landelijk gemiddelde volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Dynamische uurprijzen (blauw), de bandbreedte van de dynamische tarieven (lichtblauw) en het gemiddelde tarief volgens het CBS (rood). Het gaat om de kale prijs, excl. belastingen.

Die vijftien procent die het tarief erboven lag, komt voor een groot deel door de dure jaren 2018 en 2021. Al was de uurprijs toen regelmatig hoger dan de vaste prijs, gemiddeld was je dan nog steeds goedkoper uit met dynamische tarieven.

Je ziet dat energiebedrijven ook vaste tarieven verhogen. De gemiddelde stroomprijs van een vast contract steeg fors, terwijl de stroomprijs voor stroom begin 2019 alweer daalde. De dynamische uurprijs kwam nog maar zelden boven de gemiddelde tarieven uit.

Inclusief alle bijbehorende belastingen op energie ziet de verhouding tussen het gemiddelde tarief in Nederland en het dynamische stroom- en gastarief er als volgt uit:

Lees ook Wat kost 1 kWh? en Wat kost 1 kuub gas?

Loop je risico met een dynamisch contract?

Een garantie voor energieprijzen is er natuurlijk niet. Niet voor dynamische prijzen, maar ook niet voor vaste prijzen. Toen de stroomprijs steeg, braken energiebedrijven met variabele contracten die open en verhoogden de prijs eerder dan de gebruikelijke één keer per 6 maanden.

Toch biedt Europese regelgeving wel enige zekerheid. Want de spotmarkt waarop stroom van dynamische energiecontracten wordt gekocht heet EPEX. Daarvoor gelden regels met onder meer minimale en maximale stroomprijzen. Die zijn per kWh minimaal -€ 0,50 en maximaal € 4. Al zijn die extreme prijzen nog nooit voorgekomen.

Daarnaast zegt ook het verleden iets over de hoogte van de dynamische stroomprijzen. Ook vergeleken met het gemiddelde stroomtarief. De bedragen zijn exclusief energiebelastingen en andere overheidsheffingen.

*gegevens van 2023 tot en met 30 november.

Hoogste en laagste dynamische uurtarief

Sinds 2015 was het hoogste dynamische uurtarief € 1,04 (op 29-08-2022). De gemiddelde dynamische stroomprijs per kWh was toen € 0,78. Dat was hoger dan het landelijk gemiddelde. In 2022 was de laagste dynamische kWh-prijs -€ 0,17. Het daggemiddelde was €0,18.

Laagterecords zijn er ook, doordat er steeds meer duurzaam opgewekte energie is. Door een groot aanbod, daalt de prijs. Op 2 juli 2023 was de laagste negatieve stroomprijs ooit: -€ 0,43 per kWh. Je kreeg tussen 13.00 en 16.00 uur voor het eerst écht geld toe voor verbruikte stroom.

Een ander extreem voorbeeld komt uit Amerika. In Texas woedde in 2021 een enorme sneeuwstorm. Door de schreeuwend hoge vraag steeg de stroomprijs tot ruim 9 dollar per kWh. De Amerikaanse staat heeft een eigen hoogspanningsnet. Dat is amper gekoppeld aan netten van andere staten. Texas kon nergens op terugvallen, daardoor ontstonden grote tekorten en torenhoge prijzen.

Zo’n situatie kan in Europa eigenlijk niet ontstaan. Alle landelijke hoogspanningsnetten horen bij het Europese koppelnet. Energiebedrijven kopen hun stroom in op de Europese spotmarkt EPEX. Ontstaan er bij ons tekorten, dan worden die aangevuld met stroom uit andere landen. Er zijn honderden aanbieders en afnemers. Daarnaast gelden Europese regels voor de maximale kWh-prijs (vastgesteld op € 4).

Toekomstverwachting dynamische tarieven

Toen de vorige winter naderde, stegen om diverse redenen de energieprijzen enorm. Gelukkig daalden de stroom- en gasprijzen vervolgens weer voordat het echt koud werd. Sinds 2023 lijkt de markt en daarmee de prijzen een stuk stabieler. 

De toekomst laat zich natuurlijk lastig voorspellen, maar vooralsnog zijn er geen signalen dat de prijzen weer zo extreem zullen stijgen als in 2022. Lees meer over de verwachting van de energieprijzen.

Dit wil je nog meer weten over een dynamische energiecontract

Hoe werkt dat precies, zo’n dynamisch contract? Met je meter, eventuele zonnepanelen en bij het opvragen van offertes. We hebben veel voorkomende vragen voor je gebundeld.

Dynamisch energiecontract: de voor- en nadelen

Welk soort contract je ook hebt, er zitten altijd voordelen en nadelen aan. Al hangen die natuurlijk sterk af van je persoonlijke situatie. Voor dynamische energiecontracten hebben we er ’n paar voor je op een rijtje gezet.

Voordelen

• Je profiteert direct van dalende marktprijzen.
• Ook heb je direct profijt van de invloed zon en wind op de energietarieven.
• Je energieslurpers afstemmen op de uurtarieven zorgt voor een extra besparing.
• Geen opzegboetes. Je kunt op ieder moment weer weg, zonder opzegboetes. Geen overbodige luxe, want de opzegboetes per 1 juni zijn fors gestegen.

Nadelen

• Je merkt het niet alleen direct als de stroomprijs daalt, je merkt het óók direct als de stroomprijs stijgt.
• Je hebt niet de zekerheid van vaste tarieven. Dat kan onzekerheid geven.
• Een dynamisch contract samen met zonnepanelen kan, zo lang de salderingsregeling nog bestaat, nadeliger uitpakken dan bij een vast contract. Hoeft niet, kan wel.

Misvattingen over dynamische energiecontracten

Tot slot, omdat het dynamische energiecontract een vrij nieuwe contractvorm is, bestaan er een aantal misverstanden over. Zo is een variabel energiecontract echt wat anders dan dynamisch en hoef je echt niet ieder uur naar de tarieven te kijken. Lees meer over deze en nog 4 misvattingen.

Dynamisch energiecontract van ANWB

Ben je na het lezen over dynamische energiecontracten enthousiast geworden? Bereken dan wat jouw vaste maandbedrag zou worden bij ANWB Energie.