1 fase of 3 fase laden: hoe zit dat?

De aansluiting in je meterkast is van invloed op de laadsnelheid van jouw elektrische auto

Als het over het opladen van elektrische auto’s gaat, vallen dikwijls de termen ‘1 fase’ en ‘3 fase’. Wat is het verschil tussen beide laadaansluitingen en vooral: wat heb je eraan? We leggen het uit.

Om te bepalen welke laadpaal je thuis kunt plaatsen, moet je weten hoe jouw huis op het stroomnet is aangesloten. Daarbij zijn twee dingen van belang: de stroomsterkte van de aansluiting (in ampère, afgekort ‘A’) en het aantal fasedraden van de aansluiting. Is dat er één - een 1 fase aansluiting - of dat zijn er drie; een 3 fase aansluiting?

Oudere huizen hebben vaak een 1 fase laadaansluiting. Vanaf het stroomnet loopt er dan een kabel met twee draden naar de meterkast: een nuldraad (ook wel ‘aarde’ genoemd) en een fasedraad met daarop 230 volt wisselspanning.

Bij nieuwere huizen bestaat die aansluiting over het algemeen uit vier draden: een nuldraad en drie fase draden. Omdat een 3 fase aansluiting maximaal 400 volt kan leveren, gebruikt men ook weleens de termen ‘krachtstroom’ of ‘draaistroom’.

Welke aansluiting je hebt, kun je meestal zien op de elektriciteitsmeter in je meterkast. Staat daar 220 V of 230 V, dan is het een 1 fase aansluiting. Staat er 3 x 220/230 V of 380/400 V, dan is het een 3 fase aansluiting. Je vindt het ook terug op de jaarrekening van jouw energieleverancier. Een 1 fase aansluiting wordt aangeduid als 1x 25 A of 1x 30 A, een 3 fase aansluiting als 3x 25 of 3x 35 A.

Laadvermogen en meestvoorkomende aansluitingen

De combinatie van het aantal aansluitingen en de stroomsterkte bepaalt het maximale laadvermogen dat je kunt bereiken. Bij een 3 fase aansluiting mag je de stroomsterkte per fase maal drie vermenigvuldigen. De rekensommetjes hebben we je echter bespaard; de meestvoorkomende aansluitingen vind je in onderstaande tabel.

Aansluiting verzwaren, van 1- naar 3 fase aansluiting

Met een 3 fase aansluiting is een flink hoger maximaal laadvermogen mogelijk. Huizen met een 1 fase aansluiting kunnen in veel gevallen achteraf van een 3 fase aansluiting worden voorzien. Neem hierover contact op met je netbeheerder.

De kosten voor zo’n verzwaring van de aansluiting verschillen per netbeheerder, maar reken op bedragen tussen € 250 en € 350. 

Laadpaal voor thuis meestal 3,7 of 11 kW

Als het gaat om het maximale laadvermogen, is de praktijk weerbarstiger dan de theorie. Hoewel de aansluiting vaak een hogere stroomsterkte aankan, is de maximale stroomsterkte van een enkele groep eigenlijk altijd 16 A. In de praktijk zijn de meeste laadpalen voor thuis daarom geschikt voor 1 x 16 A (3,6 kW) of 3 x 16 A (11 kW). Wel staan er in de publieke ruimte ook laadpalen die maximaal tot wel 17,2 kW of zelfs 22 kW kunnen leveren.

Overbelasting voorkomen met dynamic load balancing

Hoewel de stroomsterkte per groep in je meterkast 16 A bedraagt, wil dat niet zeggen dat elke groep die maximale stroomsterkte gelijktijdig aankan; de maximale stroomsterkte van de aansluiting blijft de limiet.

Stel, je hebt een 1 x 25 A-aansluiting en alle stroomverbruikers in huis vragen 3000 W (ca. 13 A bij 230 V). Als jij dan ook nog met 3,7 kW (16 A) gaat opladen, raakt het stroomnetwerk overbelast en slaan de stoppen door.

We raden daarom aan te kiezen voor een laadpaal met dynamic load balancing. Je laadpaal houdt dan continu bij hoe hoog het stroomverbruik in huis is en weet hoeveel capaciteit er nog beschikbaar is om je auto mee op te laden. Als je dan ’s avonds bijvoorbeeld de oven, tv en wasmachine aanzet, zal de laadpaal het laadvermogen iets terugschroeven om het netwerk niet te overbelasten.

Maximaal laadvermogen van je auto

Uit je stopcontact en laadpaal komt wisselstroom, de accu van een elektrische auto werkt op gelijkstroom. In een elektrische auto zit daarom een lader met omvormer, ook wel de onboard charger genoemd. Sommige auto’s zijn echter ongeschikt voor 3 fase laden. Je kunt die wel laden aan een paal met 3 fase aansluiting, maar dan laadt deze auto met maximaal een derde van het laadvermogen van de paal. Ook is niet elke auto met 3 fase lader geschikt voor maximaal 22 kW laden, veel auto’s kun je aan een laadpaal met maximaal 11 kW opladen. Je kunt de auto altijd veilig laden, echter de combinatie bepaalt het vermogen en dus de laadduur. 

De zwakste schakel bepaalt

Met welk vermogen je kunt laden, hangt af van de aansluiting in de meterkast, het maximale laadvermogen van de laadpaal en het maximale laadvermogen van de onboard charger van de auto. De zwakste schakel is daarbij doorslaggevend. Bekijk hier welke laadpaal het beste bij jouw situatie past.