Isoleren, waar moet je beginnen?

Bekijk wat je kan isoleren en waar je op moet letten!

Je huis goed isoleren, is eigenlijk de belangrijkste maatregel die je kan nemen om te besparen. Zo hou je de warmte binnen, óf juist buiten. We zetten alles wat je kan doen simpel voor je op een rijtje. Variërend van eenvoudige verbeteringen tot grotere ingrepen.

Allereerst: waar kan je isoleren? Dat ligt natuurlijk erg aan het type woning dat je hebt. Vrijstaand, hoekhuis, tussenwoning, étage. Daarnaast ook aan de leeftijd van de woning. De meeste nieuwe huizen zijn goed geïsoleerd, al is verbeteren vaak nog best mogelijk. Goede isolatie heeft positieve invloed op het energielabel van de woning.

Een paar isolatie-getallen

Of een woning goed of matig is geïsoleerd, kan je ook in een getal uitdrukken. Dat noem je de R-waarde. Die R is van ‘resistance’, oftewel (warmte)weerstand. Allerlei materialen hebben die R-waarde.

Op isolatiemateriaal staat een RD-waarde. Dat is een waarde die de fabrikant zelf aan een materiaal geeft. Hoe hoger dat getal, hoe hoger de mate van isolatie.

Dan is er ook nog de RC-waarde. Die geldt voor de hele constructie, bijvoorbeeld het hele dak. Inclusief alle lagen isolatie die zijn aangebracht. Wat die waarde minstens moet zijn, is bij moderne huizen wettelijk geregeld.

1. Dak isoleren

Voor het dak geldt dat een matige isolatie een RC-waarde heeft tussen de 1 à 1,5. Goede isolatie tussen de 2 à 3, zeer goede isolatie rond de 4 en hoger. Sinds 2015 moeten daken van nieuwbouwwoningen een minimale waarde van 6 hebben.

Als je een dak isoleert, is het belangrijk dat je de dikte van het materiaal weet en de RD-waarde. Dan kan je bepalen welk cijfer jouw dak voor isolatie scoort.

Veel winst is te behalen met een goede isolatie van het dak, want slechte isolatie levert op koude dagen veel warmteverlies op. En in de zomer juist weer veel verwarming door de zon. Een vakman kan het dak van buitenaf isoleren, maar zelf kan je ook van binnenuit isolatie aanbrengen.

Zorg in elk geval dat je goed weet welke lagen materiaal er al op het dak zitten. Dan kan je ongeveer bepalen welk cijfer je dak krijgt en hoe je dat kan verbeteren. Zorg wel altijd voor goede ventilatie en materialen die kunnen ‘ademen’. Anders zorgt vocht dat niet weg kan voor problemen.

Welk bedrag bij een investering in dakisolatie hoort, is lastig te zeggen. Dat hangt er van het soort woning en dak af. Dat geldt dus ook voor de terugverdientijd van de investering in isolatie.

2. Vloer isoleren

Een goede vloerisolatie levert veel comfort op én bespaart ook veel kosten aan verwarming. Net als bij het dak, hangt veel af van het soort woning. Betonnen of houten vloer? Kruipruimte of niet? Ook hier geldt dat moderne woningen vaak al betere isolatie hebben. Een goede RC-waarde van een vloer ligt tussen de 3,5 en 5. Nog hoger is dus nog beter geïsoleerd.

Afhankelijk van de vloer en kruipruimte zijn er meerdere mogelijkheden. Vanuit de kruipruimte kan de onderzijde van de vloer geïsoleerd worden. Daar zijn veel materialen geschikt voor. Van thermokussens, glas- of steenwol, platen van diverse materialen. De dikte daarvan bepaalt de RC-waarde (en dus de RD-waarde).

Als de kruipruimte niet diep genoeg is om in te werken (meestal wordt minstens 35 centimeter aangehouden), dan kan wel bodemisolatie worden aangebracht. Met een folie of zeil worden kou en vocht tegengehouden, ook dat scheelt. Is er helemaal geen kruipruimte, dan kan van bovenaf worden geïsoleerd. Bijvoorbeeld met underlayment-platen met een extra isolatiefolie.

Net als bij dakisolatie is goede ventilatie erg belangrijk. Als de kruipruimte niet voldoende wordt geventileerd, kan vocht het isolatiemateriaal en de vloer zelf ernstig aantasten. Dat is slecht voor de gezondheid en kan de vloer beschadigen.

3. Gevel isoleren

Gaat het om gevelisolatie, dan gaat het over buitenmuren zónder spouwmuur. Modernere huizen hebben een binnen- en buitenmuur, met daartussen een holle (isolerende) ruimte. Dat heet een spouw. Oude huizen (meestal van voor 1920) hebben dat niet, dan is voor muurisolatie alleen gevelisolatie mogelijk.

Voor gevelisolatie zijn er eigenlijk twee mogelijkheden: een woning krijgt een extra laag aan de buitenkant óf binnenkant. Voor de bestaande muur komt een nieuwe, isolerende muur. Dat is best een ingrijpende verbouwing. Daarom is voor de buitenkant ook een vergunning nodig. Gevelisolatie wordt niet altijd toegestaan, omdat het uiterlijk van een huis kan veranderen.

Aan de binnenkant de gevel isoleren, kan dan wel. Dat gaat wel ten koste van een beetje binnenruimte. Want de isolerende muur is ongeveer 10 centimeter dik. De gevelisolatie aan de binnenkant bestaat altijd uit een isolerende laag (zoals glaswol of folie) en een afwerkende laag (meestal gipsplaten of standaard panelen).

Houd bij gevelisolatie aan de buitenzijde wel rekening met mogelijke aanpassingen aan de kozijnen. Bij gevelisolatie aan de binnenzijde zijn er mogelijk veranderingen nodig aan elektra, zoals stopcontacten en lichtschakelaars.

4. Spouwmuur isoleren

Bij spouwmuurisolatie wordt de holte tussen de dubbele wand (de spouw) gevuld met isolerend materiaal. Een bedrijf kan het best beoordelen wat er precies mogelijk en nodig is. Sommige huizen met spouwmuren zijn ooit al geïsoleerd. Dan kan in het ingrijpendste geval de oude isolatie worden verwijderd.

Als isolerend materiaal worden verschillende soorten schuim gebruikt, ook glas- of steenwolvlokken. In de muur worden gaten geboord, daardoor wordt de isolatie in de spouw gespoten. Het is wel belangrijk om te controleren of er geen reparatie nodig is om te isoleren. Als er lekkage is (bijvoorbeeld doordat een muur vocht doorlaat), moet dat eerst worden opgelost.

Isoleren van de spouwmuur is een relatief goedkope manier van isoleren. De RC-waarde (dus van de hele constructie) neemt behoorlijk toe, afhankelijk van de dikte van de spouw. Denk aan een waardestijging van 0,5 naar bijna 2,0.

5. Ramen isoleren

Ramen staan gelijk aan kou of juist warmte. Goede glasisolatie is een grote investering, maar wel een waardoor je echt kan besparen. Er zijn verschillende soorten isolerend glas. In oude huizen is er natuurlijk enkel glas, dat heeft één laag. Dubbel glas bestaat uit twee lagen. Beide soorten kunnen het best direct worden vervangen.

Beter isolerend is Hoog Rendement-glas (HR). Hoe meer plussen, hoe beter dat glas isoleert. Er zijn vier soorten. Van HR-glas zonder plus, naar HR+++. HR++-glas bestaat uit twee lagen glas met een isolerende laag daartussen. Er bestaat ook HR+++: dat is driedubbelglas. Het verschilt per huis welke investering nodig is. Soms zijn de kozijnen geschikt voor HR++, dan is alleen het glas vervangen een goede mogelijkheid.

Hoe goed glas isoleert, zie je aan de U-waarde. Die geeft aan hoeveel warmte er wordt doorgelaten. Hoe lager de U-waarde, hoe beter het glas isoleert. Enkel glas heeft een waarde van ongeveer 5,5. Die van modern HR++ is 1,2 en van driedubbel glas is dat minder dan 1.

Ook voor kozijnen geldt die U-waarde. Houten kozijnen laten de meeste warmte door, die hebben dus het hoogste getal van ongeveer 2,5. Bij moderne kozijnen (bijvoorbeeld van kunststof of aluminium) is dat veel minder. Maar plaatsing van nieuwe kozijnen is ook een grote investering.

Er zijn ook meer budgetvriendelijke oplossingen te bedenken voor 'isoleren' van ramen. Denk bijvoorbeeld aan isolerende gordijnen of raamfolie. Meer tips om energie te besparen

Isoleren als eerste stap bij verduurzamen

Isolatie kan een grote investering zijn, maar als je van het gas af wil is het wel de eerste belangrijke stap. Zonder isolatie verbruikt ook een warmtepomp verbruikt veel stroom om je woning op temperatuur te houden.