Dubbeltest Skoda Citigo e iV vs. Smart Forfour EQ

15 juni 2020 De Skoda is in alle opzichten beter, maar de Smart kun je tenminste kopen

Voorzien van een elektromotor zijn vertrouwde modellen als de Skoda Citigo en Smart Forfour misschien wel dé oplossing om Nederland aan de elektrische auto te krijgen.

Ruimte

Hoe klein is klein? Dat kunnen we bij de Smart Forfour EQ treffend illustreren. Het handschoenenkastje heeft een dermate bescheiden omvang, dat het instructieboekje met klittenband aan de bagagebodem bevestigd zit! De kofferbak is met een inhoud van minimaal 185- en maximaal 975 liter überhaupt niet groot. Klap je de achterbank neer, dan ontstaat er een vlakke laadvloer. Daaronder gaat de krachtbron schuil. De elektromotor ligt weliswaar achterin, maar dat betekent niet dat je er aan de voorzijde bergruimte bij krijgt: op die plek kun je alleen de ruitensproeiervloeistof bijvullen. Als schrale troost kun je de rugleuning van de passagiersstoel platleggen, waardoor je alsnog lange voorwerpen in de stadsmini kunt meenemen. Dat geldt echter niet voor passagiers van een bovengemiddelde lengte: zij zitten op de achterbank hopeloos klem met hun hoofd en benen.

Achterin de Skoda is de hoofdruimte ruim voldoende voor een personenwagen van dit formaat. Wie langer is dan gemiddeld, zit wel met de rugleuning van de voorstoel tussen zijn knieën. De achterpassagiers zitten bovenop het batterijpakket, zodat de bagageruimte van de Citigo e iV gelijk is gebleven aan een exemplaar met een benzinemotor. Met minimaal 251- en maximaal 953 liter inhoud is de kofferbak van de Skoda weliswaar niet de grootste in zijn klasse, maar de stadsauto hoeft zich ook nergens voor te schamen. In tegenstelling tot zijn broertje de Seat Mii electric moet de elektrische Citigo het zonder een in hoogte verstelbare bagagebodem stellen. Een vlakke laadvloer behoort dus niet tot de mogelijkheden.

Rijgedrag

Het batterijpakket van de Skoda legt een paar honderd kilo extra gewicht in de schaal, maar daar gaat de stadsauto eigenlijk alleen maar volwassener door rijden. Met een 83 pk en 212 Nm sterke elektromotor is de stadsmini bovendien sneller en stiller dan de uitvoeringen op benzine ooit zijn geweest. Ook wanneer je geen snelheidsduivel bent, valt de variant met een elektrische aandrijflijn te prefereren boven een exemplaar voorzien van een conventionele verbrandingsmotor. Het is namelijk aangenaam stil aan boord én de Citigo beschikt standaard over een automaat. Op de snelweg hoor je echter wel dat het koetsje behoorlijk wat wind vangt. Bovendien wreekt het extra gewicht zich op korte oneffenheden; de Skoda gaat dan een beetje deinen.

Elektrische auto’s hebben de naam stil te zijn, maar de Smart is alles behalve geruisloos. Met zijn hoge koets vangt de Forfour een boel wind. De zitpositie is hoog, waardoor je de auto als bewegelijker ervaart dan hij in werkelijkheid is. Het feit dat de stoelen petieterig aandoen, zodat je eenvoudig van je plek glijdt, helpt dan niet. Vanwege het beperkt verstelbare stuurwiel is het sowieso lastig om in de Smart een goede zitpositie vinden. Vanwege de bescheiden afmetingen van de voetenbak kun je verder slecht je linkerbeen kwijt. Onze testauto mag met een Brabus spoilerkit dan sportief aandoen – de motor ligt ook nog eens achterin, net als bij een sportwagen – maar die verwachtingen worden niet waargemaakt. Zijn korte wielbasis is misschien nog wel de grootste spelbreker. In combinatie met de stugge demping vormt een verkeersdrempel een serieuze hindernis. Gelukkig ben je met de 82 pk en 160 Nm sterke aandrijflijn snel weer op weg: het batterijpakket van de Smart is niet zo groot en weegt daardoor ook minder dan bij de concurrentie. De accu’s passen in hun geheel onder de passagiersstoel.

Verbruik

De laatste keer dat een volledig elektrische testauto slechts de helft van onze actieradiusproef wist af te leggen, dateert alweer van jaren geleden. Toen was het ook de elektrische Smart die ter hoogte van Luchthaven Lelystad de handdoek in de ring moest gooien. Anno 2020 is dat niet anders, want het batterijpakket is nog altijd even groot – of klein – als toen de EV in 2017 voor het eerst zijn opwachting maakte (toen nog onder de typenaam ‘electric drive’). De accu’s hebben een omvang van 17,6 kWh. Op papier zou je met een volle batterij tussen de 114- en 130 kilometer ver moeten komen; wij schopten het in de praktijk inderdaad tot 130 stuks, bij een gemiddeld stroomverbruik van 16,0 kWh per 100 kilometer.

Het batterijpakket van de Skoda is 36,8 kWh groot. Daarmee is de EV op papier goed voor een actieradius van tussen de 200- en 400 kilometer, afhankelijk of je veel in de stad rijdt of juist daarbuiten. Bij een buitentemperatuur van 13 graden onderwierpen we de Citigo aan onze eigen actieradiusproef, die binnendoor van het Haagse hoofdkantoor van de ANWB naar de luchthaven van Lelystad voert en over de snelweg weer terug. Met een gemiddeld stroomverbruik van 13,0 kWh per 100 kilometer kwamen we uit en thuis. Na 230 daadwerkelijk gereden kilometers hadden we volgens de boordcomputer zelfs nog 8 stuks over! Een heel verschil met broertje Seat, die eerder dit jaar nog tussentijds moest opgeven na 171 kilometer.

Veiligheid

Het zicht rondom is in de Skoda redelijk, al heeft de Citigo schuin naar voren en over je schouder een lelijke dode hoek. De aanvullende veiligheidsuitrusting is beperkt. Toen de stadsmini uit Tsjechië zeven jaar geleden debuteerde, was het een van de eerste stadsauto’s met een noodstopsysteem. Dat is anno 2020 echter niet meer leverbaar. In plaats daarvan kun je kiezen voor verkeersbordherkenning en actieve rijstrookassistentie.

Ook de veiligheidsuitrusting van de Smart is niet feilloos, maar de Forfour remt tenminste nog met je mee wanneer de auto ziet dat een botsing onvermijdelijk is. Bovendien maakt de Smart bij lage snelheden een speciaal geluid, om fietsers en voetgangers op jouw anders fluisterstille aankomst te attenderen. Een achteruitrijcamera moet van de optielijst komen. Geen overbodige luxe, daar de Forfour een bescheiden glasoppervlak heeft. Met name over je schouder tref je aanzienlijke dode hoeken aan.

Gebruiksgemak

Toen onze actieradiusproef er voor de Smart op zat, moesten we 2,5 uur pauze houden aan een publiek laadpunt, voor we weer terug konden rijden naar Den Haag. De Forfour heeft namelijk geen snellaadmogelijkheid. De Nederlandse importeur levert de EV wél standaard met een krachtiger boordlader. Die weet raad met laadsnelheden tot 22 kW. Tweeënhalf uur oponthoud is vervelend wanneer je daadwerkelijk zit te wachten tot je verder kunt, maar als je ondertussen iets anders te doen hebt, vliegt de tijd voorbij. Wij vonden het veel ergerlijker dat de Smart onder de 14 kilometer rijbereik alleen nog streepjes laat zien als resterende actieradius. Juist op het moment dat dergelijke informatie er toe doet! Bovendien opereert het (optionele) navigatiesysteem separaat van de rest van de auto. Bij het invoeren van een bestemming moet je dus zelf nagaan of je genoeg stroom aan boord hebt om jouw reis tot een goed einde te brengen. Wie meer invloed wil uitoefenen op de mate waarin de Forfour remenergie terugwint, is echter op het systeem aangewezen. Alleen dan kan de stadsmini met behulp van radartechniek bepalen of hij gaat regenereren of uitrollen. Op papier klinkt het allemaal prachtig, maar in de praktijk merkten we er niet veel van. De standaard spaarstand inschakelen is effectiever, al beperkt de Smart dan wel het beschikbare vermogen en de gebruiksmogelijkheden van de airconditioning. Zaken die in het kader van dit testonderdeel verder opvallen, maar niets van doen hebben met de aandrijflijn, betreffen de achterportieren die haaks op de koets openen. Dat vereenvoudigt de in- en uitstap. Helaas kunnen de ramen achterin nauwelijks open (het zijn zogenaamde klapraampjes). Verder lag de kofferbak van onze testauto al vol met door Smart zelf meegeleverde zaken. Een subwoofer bijvoorbeeld, plus een op maat gemaakte tas, waarin de laadkabel moet worden opgeborgen. We betwijfelen echter of er in de praktijk veel gebruik van die accessoire zal worden gemaakt. Handig is het centraal geplaatste stroompunt op de middenconsole, dat vanwege de bescheiden afmetingen van de Forfour zowel vanaf de voorstoelen als de achterbank goed te gebruiken valt. Het binnenste van de stadsauto oogt verzorgd en fris, maar plezierig om aan te raken zijn de gebruikte materialen niet. Daarnaast vertoonde de stuurkolom van onze testuitvoering bij een maagdelijke kilometerstand al ontsierende krassen.

Ondanks zijn geavanceerde aandrijflijn is ook de Skoda vrij spartaans uitgevoerd. Je zit aan boord nog altijd tegen kaal plaatstaal aan te kijken. Verder moet je navigeren via jouw telefoon en kunnen de ruiten achterin niet fatsoenlijk open. De Tsjechen hebben een speciale voorziening getroffen om de laadkabel op te bergen. In de kofferbak vind je ter hoogte van de kentekenplaat een vak, waar je de kabel zo inschuift. De Citigo is rijk uitgerust wanneer het gaat om zijn elektrische gebruiksmogelijkheden. Hij beschikt over twee zuinige rijmodi en een drietal standen waarmee je remenergie kunt terugwinnen. Het blijkt ook een doortastend type, want is de batterij van de Skoda nog maar voor een kwart gevuld, dan neemt de stadsauto de zaak in eigen hand. Eerst waarschuwt de auto je nog, maar niet veel later schakelt de stadsmini de verwarming uit. En met minder dan 15 kilometer te gaan, word je snelheid begrensd tot 90 kilometer per uur. Op zo’n moment kun je maar beter op een binnenweg zitten! Gelukkig beschikt de Citigo over een snellaadmogelijkheid. Daarvoor heeft de stadsauto een CCS aansluiting. De Skoda weet raad met een maximale laadsnelheid van 40 kW: het kost je minstens een uur om het batterijpakket weer voor 80 procent vol te krijgen. Aan een publiek laadpunt duurt dat minimaal 5 uur. Opladen aan een huis-, tuin- en keukenstopcontact behoort overigens ook tot de mogelijkheden, maar duurt vanzelfsprekend nog langer.

Prijs

Van dit tweetal is de Skoda het voordeligst met een prijskaartje van minimaal € 23.290. De Smart kost iets meer met een vanafprijs van € 23.995. Met een benzinemotor waren beide modellen echter tot wel 13 mille (!) goedkoper. Het probleem is alleen, dat zowel de Citigo als de Forfour niet meer met een conventionele krachtbron worden verkocht. Smart maakt sinds 2019 zelfs alleen nog maar elektrische auto’s. Tegenwoordig leasen Nederlanders echter net zo lief een nieuwe auto dan dat ze er eentje kopen. En zo komen de modellen alsnog binnen handbereik.

De Smart Forfour EQ kan vanaf € 309 bij je voor de deur staan. Daar komt dan alleen de benodigde stroom nog bij. Plús de meeruitrusting van onze testauto. Want het genoemde maandbedrag geldt alleen voor het instapmodel. De introductie van de Skoda was met recht een klapper, want de Nederlandse importeur bood de Citigo e iV aanvankelijk aan voor een private leasebedrag van € 200 per maand. Dat ging echter om de eerste 600 stuks. Daarna steeg de verschuldigde maandtermijn naar € 250 en inmiddels prijkt er al geruime tijd het woordje ‘uitverkocht’ op de Skoda-website. Navraag bij de importeur leert, dat er op zijn vroegst in 2021 weer nieuwe elektrische Citigo's beschikbaar komen. Tot die tijd kun je nog wel bij de dealer terecht voor een handvol jong gebruikte exemplaren. Maar goed; die moet je dan wel kópen.

Winnaar

De Skoda biedt de meeste binnenruimte, de grootste actieradius en de plezierigste rijeigenschappen. En toch wint de Smart. Het beperkte rijbereik van de stadsauto hoeft geen probleem te zijn, zolang je hem als zodanig gebruikt. En dankzij z’n krachtige boordlader hoef je niet speciaal een snellaadpaal op te zoeken om gauw weer met een volle batterij te kunnen vertrekken. Bovendien is de Forfour lekker eigenzinnig, met diverse personalisatiemogelijkheden om hem ‘van jou’ te maken. De belangrijkste reden dat we hier voor de Smart kiezen, betreft echter de beschikbaarheid. Behalve de Skoda is ook diens zustermodel de Volkswagen e-Up! voor het moment uitverkocht. Alleen de elektrische Seat valt op het moment van schrijven nog (mondjesmaat) te krijgen, maar wil je die private leasen, dan rijst het maandbedrag de pan uit. Wie voor een voordelig bedrag een kleine EV zoekt, heeft op dit moment simpelweg geen andere keuze dan de Smart Forfour.

Bekijk ook onze afzonderlijke rijtesten van deze twee testkandidaten:
Skoda Citigo e iV Style
Smart Forfour EQ Comfort+