Wandelroutes langs schaapskuddes

Het is een bijzondere ervaring om een schaapskudde met herder tegen te komen op je wandeling. Zo’n praatje met de herder, omringd door een wolk van wollige herkauwers, is onvergetelijk. Zeker als er knuffelschapen tussen zitten die hun neus in je knieholte steken om geaaid te worden. Maar behalve schattig zijn schaapskuddes ook bijzonder nuttig. Met hun 'onderhoudswerk' houden ze immers de heide in stand. Op deze zes wandelroutes kun je zo’n kudde zomaar tegen het lijf lopen.

Hoveniers van de heide

Het zijn fantastische grasmaaiers: schapen. Op veel plekken in Nederland verdwijnen grassen, pijpestrootjes en malse jonge boompjes tussen de malende schapenkaken. Zo krijgen heidestruikjes elk jaar in augustus de gelegenheid hun paarse pruik te showen. Dat de schapen af en toe ook een hapje nemen van de heide zelf is niet erg, daarmee stimuleren ze de groei van de struikjes. Zo zorgen ze eigenlijk dat de heide wat langer jong blijft. En het zijn niet alleen de plantjes die baat hebben bij dit onderhoud. Ook vlinders, hagedissen en vogels zoals de roodborsttapuit en de boomleeuwerik profiteren ervan. Dit soort dieren heeft halfopen voedselarme en droge terreinen zoals de heide nodig als broed- en leefgebied.

Cultureel erfgoed

In Nederland zijn er nog ongeveer honderd schaapskuddes die van zonsopgang tot zonsondergang op de been zijn, begeleid door een herder en een of twee honden. Dat zijn vaak bordercollies: hardwerkende, trouwe dieren die goed kunnen drijven. De kuddes lopen het hele jaar buiten, met uitzondering van de lammerentijd, dan zijn ze in de schaapskooi. De herders weten precies welk deel van de heide onderhoud nodig heeft én of daar voldoende te eten is voor de kudde. Ze bewaken de gezondheid van de dieren, begeleiden het lammeren en nemen vaak ook nog de tijd voor een praatje met wandelaars. Een pittige baan: de hele dag door de natuur dwalen. Oók met regen, sneeuw of storm!

Helaas hebben veel schaapskuddes last van bezuinigingen van de overheid, waardoor ze maar moeilijk rondkomen en in stand kunnen blijven. Dat is jammer, want ‘gescheperde kuddes’ (kuddes met een herder) horen bij het cultureel erfgoed van Nederland.

Route 1 – Door de geschiedenis van Drenthe

12,5 km, Havelte, Drenthe

Een wandeling door een authentiek stuk Drenthe. Langs hunebedden en grafheuvels, terpen en ruïnes. Ze vertellen het verhaal van meer dan 12.000 jaar bewoning. Maar Drenthe zou Drenthe niet zijn zonder schaapskudden, herders en mooie natuur.

Bekijk deze route

Route 2 - Rollende heuvels

12 km, Nijverdal, Overijssel

Wie wil wandelen door rolling hills hoeft niet per se naar Engeland. Overijssel heeft de Sallandse Heuvelrug: een robuust, glooiend landschap, waar pittige zandpaadjes over de uitgestrekte hei slingeren. Fabuleus! De komende jaren wordt hier hard gewerkt om de natuur weer topfit te krijgen. En daar werkt ook schaapskudde Twilhaar hard aan mee.

Bekijk deze route

Route 3 – Rust en ruimte

17 km, Dwingeloo, Drenthe

Vijftig jaar geleden was het Dwingelderveld de ideale plek voor een radiotelescoop: er heerste rust die nodig was om de ruimte te onderzoeken. Nu het gebied is uitgeroepen tot Nationaal Park is het er nog steeds heerlijk rustig. Vanuit Dwingeloo loop je naar de bossen op het Lheederzand en aan de zuidkant kijk je uit over het grootste heideveld van Nederland, de Dwingeloose Heide. De kans is groot dat je hier een van de twee schaapskuddes ziet grazen!

Bekijk deze route

Route 4 - Maasduinen nieuwe natuur

16,5 km Well, Limburg

Deze lange wandeling voert door Nationaal Park De Maasduinen, een 4500 hectare groot natuurgebied in Noord-Limburg tussen de Maas en de Duitse grens: bos, open vlaktes met heide, stuifzanden en vennen en het grote Reindersmeer. Vanuit de schaapskooi trekt de kudde dagelijks over de hei.

Bekijk deze route

Route 5 - Twee bergen

10,5 km, Lemele, Overijssel

Een heerlijke route over onverharde wandelpaden door een van de mooiste natuurgebieden van het Vechtdal: natuurgebied Archemer & Lemelerberg. Bos, heide, zandvlaktes, jeneverbesstruiken en heuvels met uitzicht. En met een beetje geluk kom je ook nog de herder tegen met een wolk Veluwse heideschapen in haar kielzog.

Bekijk deze route

Route 6 - Rondje Radio Kootwijk

12,5 km, Hoog Buurlo, Gelderland

Deze stevige wandeling voert geruime tijd over de golvende Hoog Buurlose Heide met prachtige vergezichten. Soms dwaalt hier een schaapskudde. In de beschutting van oude beukenbossen wacht Nederlands meest rustieke gehucht, Hoog Buurlo. En weer een paar kilometer verder komt de ‘kathedraal‘ van Radio Kootwijk in beeld, een prachtig en vooral memorabel gebouw in een weidse omgeving.

Bekijk deze route