Rust en Ruimte

Nederland, Drenthe, Dwingeloo

Vijftig jaar geleden was het Dwingelderveld de ideale plek voor een radiotelescoop: er heerste rust die nodig was om de ruimte te onderzoeken. Nu is het gebied uitgeroepen tot nationaal park en het is er nog steeds heerlijk rustig. Vanuit Dwingeloo loop je naar de bossen op het Lheederzand. Aan de zuidkant kijk je uit over het grootste heideveld van Nederland, de Dwingeloose Heide. De kans is groot dat je hier een van de twee schaapskuddes ziet grazen. Onderweg zie je talloze kleine en grote vennen, begroeid met veenmos, wollegras, veenpluis en veenbes. Vogelliefhebbers nemen hier maar liefst 160 vogelsoorten waar.

 

1. Met de rug naar Café-Restaurant De Riete langs linkerkant Brink lopen, muziekkoepel aan rechterhand. Einde Brink rechtdoor, Moleneind. Bij Y-5511, waar doorgaande weg naar links buigt, gaat u rechtdoor richting Lhee (Zuidenweg).

2. Aan dorpsrand op vijfsprong bij Y-17425 schuin rechtsaf (Rundveenweg). Weg uitlopen, tweemaal rechtdoor op kruising. Einde weg linksaf en na 400 m rechtsaf (Bosrand). Bij huisnr. 15 linksaf. Op volgende splitsing linksaf richting Bospub.

3. Vóór Bospub rechtsaf. Meteen tegenover ingang weer rechtsaf bos in. Vanaf hier tot en met nr. 5 rode paaltjes volgen, voor de volledigheid volgt hier een beschrijving van dit traject:

4. Op schuine kruising rechtdoor, langs bordje Staatsbosbeheer ‘Dwingelderveld’. Bij bordje ‘Privéterrein’ rechtsaf. Bij open plek rechtdoor, langs bord Nationaal Park Dwingelderveld met waarschuwing ‘mobieltje uit’.

5.  Pad volgen over en om bultje van zand heen. Op kruispunt met breed zandpad rechtdoor. Op eerstvolgende kruispunt linksaf. Op t-splitsing rechtsaf. Op Y-sprong linksaf. Op viersprong linksaf, u verlaat hier de rodepaaltjesroute.

6 Na 100 m op t-splitsing linksaf, brede zandweg met fietspad. Aan uw linkerhand staat de radiotelescoop.

7. Bij P-21367 rechtdoor richting Lhee. Op vijfsprong bij P-21275 rechtsaf richting Pesse, zandweg met fietspad, links ziet u een jeneverbesstruweel.

8. Na 500 m linksaf (geel-rode markering Drenthepad en geel-blauw met schelp Jacobspad), graspad.langs ven en grafheuvels (links). Op t-splitsing rechtsaf, zandweg volgen met fietspad langs Schaapskooi Achter ’t Zaand.

9. Op 5-sprong met informatiepaneel “NP-Dwingelderveld” rechtdoor, zandpad volgen. Rechtdoor begrazingsgebied in, over of langs veerooster. Op kruising met zitbank rechtsaf, zandweg.

10. Na bijna 400 m gaat u meteen na informatiebord linksaf, slingerend bospad. (Vanaf hier tot en met nr 13 wandelroute met blauwe schildjes volgen). Voor de volledigheid volgt hier een beschrijving van dit traject:

11. Op kruising linksaf (bij percelen 42/51). Einde rechtsaf en eerste pad linksaf (bij percelen 41/50). Op driesprong scherp rechtsaf. Pad links negeren. Na bocht naar links gaat u schuin rechtsaf. Einde linksaf, brede zandweg. Zijpad rechts negeren.

12. Pad uit lopen en vóór veerooster (daarachter een weg) linksaf. Na 100 m rechtsaf, op driesprong links aanhouden. Einde rechtsaf. Kruising met ruiterpad, dan na 30 m op splitsing links aanhouden.

13. Op kruising rechtsaf, zandweg. Op volgende kruising rechtdoor (bij percelen 26/39). Einde door hek en meteen linksaf (weiland aan rechterhand). Na weiland door klaphek en tweede pad rechtsaf. Eerste pad linksaf (blauweschildjesroute verlaten).

14. Einde rechtsaf richting afsluitboom (geel-rood schildje; blauw gaat rechtsaf). Na afsluitboom voor asfaltweg links over parkeerterrein, links aanhouden en voor informatiepaneel rechtsaf natuurpad “Lheederzand 3 km” volgen.

15. Op kruising rechtdoor en verderop langs voormalig informatiecentrum (opgeheven). Einde linksaf, asfaltweg. Rechtsaf, klinkerweg tussen schuren door, richting Het Lheederzand.

16. Na schuren Staatsbosbeheer fietspad rechts negeren en schuin linksaf langs afsluitboom, steenslagweg. Na natuurkampeerterrein (links) op viersprong rechtdoor, langs afsluitboom, mulle zandweg.

17. Op kruisingen rechtdoor (langs percelen 8/9). Na ca. 1 km op kruising met asfaltweg rechtsaf. Bij Huize Bosrand en P-21268 rechtsaf richting Lhee en Zonnetij, zandweg met fietspad.

18. Na wit huis (nr. 88b) schuin linksaf, wordt klinkerweg. Einde linksaf en meteen bocht naar rechts volgen. Op kruising bij P-24993 rechtdoor richting Dwingeloo. Op kruising bij P-24992 rechtsaf richting Dwingeloo.

19. Op vijfsprong met Y-17425 rechtdoor (Zuidenweg). Op kruising bij Y-5511 linksaf (Moleneind). Op Brink rechtdoor, terug naar beginpunt.

De radiotelescoop van Dwingeloo is een beroemdheid. In 1956 werd hij in gebruik genomen, met zijn 25 meter doorsnede toen de grootste ter wereld. Nederland speelde en speelt een belangrijke rol in de radioastronomie, dat is de wetenschap die de ruimte afspeurt aan de hand van radiogolven. Daardoor is Dwingeloo niet alleen de naam van een dorp in Drenthe, maar ook die van een sterrenstelsel op 9 miljoen lichtjaar afstand van de aarde. Het is niet toevallig dat deze radiotelescoop in een natuurgebied in Drenthe staat. Om de signalen uit de ruimte te kunnen ‘horen’, moet er een stiltegebied omheen liggen. Het gaat vooral om de afwezigheid van motorverkeer – en de mobiele telefoons van deze tijd zijn ook uit den boze.

Bij het Smitsveen groeit een opvallend bos van jeneverbessen. Biologen noemen dit een struweel: bossen bestaan uit bomen, struwelen uit struiken. Jeneverbessen groeien vaak op heidevelden, maar ze konden pas tot struwelen uitgroeien toen de begrazing afnam. Na de uitvinding van de kunstmest werd de schapenmest overbodig. Voortaan liepen er minder schapen op de heide. De jonge kiemplantjes van de jeneverbes werden met rust gelaten en er ontstond een struweel. Jeneverbessen kunnen grillige vormen aannemen; vooral in de mist maken ze een geheimzinnige en spookachtige indruk. Ze spelen daarom vaak een rol in oude sagen en legenden.

De wandeling voert u langs de schaapskooi Achter ’t Zaand (op z’n Drents gespeld), thuisbasis van een van de twee schaapskuddes op het Dwingelderveld. De kudde van Lhee graast hier sinds 1986 en is eigendom van Natuurmonumenten. Hij bestaat uit ongeveer 200 ooien van het Drents heideschaap. Overdag lopen de schapen op de heide, ’s zomers meestal van 10 - 17 uur; de tijd van terugkomst staat aangegeven op het bordje op de schaapskooi.