Van IJlst naar Sneek (en terug)

Toegankelijkheid: deze route is toegankelijk voor minder-validen met enkele aanpassingen:

Nr. 5 halverwege  “Watertoren (trappetje op)” Als je in Sneek bij de trappen komt, sla je RA en daarna de eerst LA en dan zit je alweer op de route, is deze brug daarna te hoog ga dan RA langs de kade de volgende brug over daarna gelijk LA dan kom je ook weer vanzelf op de route.

Nr 8 halverwege “ en daal meteen daarna LA de trap af, hier ga je dan RD dan de eerste weg LA  De Dassboarch in je komt dan vanzelf bij de parkeerplaats.

Hond mee: honden zijn aangelijnd toegestaan op deze route.

Paden: deze route is geheel verhard.

Startpunt: Parkeerplaats, De Dassenboarch 23-25 IJlst.

OV: Kom je met de trein? Start de route dan op het station. Loop het station uit, ga RA en volg de Zuidwesthoekweg tot aan de eerste zijweg vanaf rechts. Volg vanaf hier de route vanaf 7 (en volg  daarna 8, 1, 2 etc.).

1. Loop ri. het water en sla aan het einde van de weg RA. Volg het voetpad met de bocht mee naar rechts langs museum Houtstad IJlst en Houtzaagmolen De Rat (aan je linkerhand). Het pad gaat over een brug en gaat dan over in het Elfstedenpad. Dit volg je ca. anderhalve kilometer totdat je de rand van Sneek bereikt. Het pad gaat hier over in het Sneekerpad.
2. Loop RD Sneek in en sla bij de eerste afslag RA, De Wieken. Daarna de eerste straat LA, Bovenas. Aan het einde van de Bovenas ga je RA, De Wieken op. Vervolgens neem je de eerste straat LA, Molenkrite. Steek de Monnikmolen over en vervolg de Molenkrite met de bocht mee naar rechts. Sla bij de supermarkt LA, loop de brug over en volg de Westhemstraat RD.
3. Nadat je aan je rechterhand een langgerekte vijver bent gepasseerd, blijf je RD lopen, steek de straat over en sla na de sloot RA op de Scherwolderhemstraat. Je loopt langs de huizen (aan je linkerhand) en gaat de derde straat LA, Kaatsland. Loop RD, steek de Scherhemstraat over en loop RD het Waterpeil op. Neem de eerste straat RA, IJlsterkade.
4. Volg dit brede fietspad RD langs de watertoren en speeltuin. Het pad gaat over in de Elsterkade en komt 150 meter verderop uit op de drukkere Lemmerweg. Ga hier LA. Loop ri Waterpoort. Steek de brug naast de Waterpoort over en loop RD. Je passeert twee watertjes. In het tweede watertje staat de 11 Fountains Fortuna’s Fountain. Ga na de fontein LA (Hoogend) en meteen RA (Grootzand) en volg de gracht tot aan de Suupmarkt. Ga hier LA de Leeuwenburg op (wil je naar het Fries Scheepvaart Museum dan moet je hier RA, het Kleinzand op).
5. Volg de Leeuwenburg met de bocht naar links, wordt Scharnestraat. En volg deze tot je het Grootzand  (met de gracht) weer bereikt. Hier ga je RA. Bij het Hoogend ga je weer RA. Loop door tot de Waterpoort (trappetje op) en ga RA de Waterpoortsgracht op. Via de Wonderbrug steek je LA de gracht over. Volg de Geeuwkade RD met het water aan je linkerhand, totdat je niet verder kunt. Ga hier RA, Van Giffenstraat. Volg deze met de bocht mee naar links.
6. RD lopen, bij de rotonde LA, Zuidwesthoekweg. Volg deze weg (deels stoep, deels fietspad) ca. 700 meter tot je het viaduct bereikt. Ga hier RA en aan de overkant (na de spoorwegovergang) LA. Steek de weg over. Het fietspad gaat over in de Alde Himdyk die naar rechts (en verderop naar links) afbuigt. Volg dit landweggetje voor ca. 3 km. Het weggetje slingert door de weilanden terug naar IJLst. De Alde Himdijk wordt Skerdyk en vlakbij IJlst Parallelwei. Als je aan je linkerhand Station IJlst en een langgerekte waterpartij bent gepasseerd ga je LA op De Clingel en daarna RA op de Zuidwesthoekweg (even oversteken).
7. Volg de Zuidwesthoekweg RD, de weg buigt naar links bij Jachthaven Nijsyl (weg heet vanaf hier Nyesyl). Sla de eerste weg LA, Ylostinslaan, en neem daar de eerste weg RA, Harinxmaweg. Deze gaat na een plantsoentje over in de Sikko Sjaerdemalaan en weer verderop in de Jurjen Hoomansstraat. Volg deze weg totdat je aan je rechterhand een stenen elektriciteitshuisje ziet en ga de volgende kruising RA de W.M. Oppedijkstraat in. Volg de bocht naar links (Zevenpelsen). Je loopt nu met het water aan je rechterhand en komt na ca. 250 m uit op de Stadslaan waar je RA de brug overgaat, Galamagracht. Volg deze weg (water aan je rechterhand) tot aan de brug en sla daar RA en meteen weer LA (Eegracht). Je loopt nu langs de beroemde Overtuinen van IJlst.
8. Bij de Mauritiuskerk (aan je rechterhand) ga je LA de brug over en de Sudergoweg in. Loop RD, de houten brug over (Links zie je het Oude Stadhuis van IJlst), en daal meteen daarna LA het trappetje af. Volg het water tot aan de volgende brug. Ga vlak voor de brug RA. Na ongeveer 100 meter ligt aan je linkerhand, aan de overkant van de weg, de parkeerplaats: start- en eindpunt van de route.

IJlst is een van de Friese elf steden. Een klein stadje (iets meer dan 3000 inwoners) aan de rivier de Geeuw. Deze rivier wordt ’s zomers druk bevaren door pleziervaart op weg naar Sneek of Heeg. ’s Winters, als het flink gevroren heeft, kun je er (elfsteden)schaatsers aantreffen. IJlst kreeg in 1268 stadsrechten en was in die tijd groot in handel en scheepvaart. Sommige mensen kennen IJlst nog van de schaatsenfabriek Nooitgedagt die hier een eeuw lang, tot begin de 21^ste eeuw, houten schaatsen en houtbewerkingsgereedschappen maakte en later ook houten speelgoed. In de hoogtijdagen had dit familiebedrijf honderdvijftig man in dienst en had het landelijke bekendheid. Er werden zo’n 80.000 paar schaatsen per jaar gemaakt. Toen de concurrentie van goedkoper geproduceerde Japanse stalen schaatsen te groot werd, ging ook Nooitgedagt over op de productie van stalen noren. Als in de tweede helft van de 20^ste eeuw de winters zachter worden en de schaatsenverkoop inzakt, concentreert het bedrijf zich puur op de productie van gereedschap. Nooitgedagt wordt een van de grootste beitelfabrikanten ter wereld. Er worden jaarlijks 1,2 miljoen beitels gemaakt! Als de vraag naar beitels afneemt en er geen opvolger is om het bedrijf voort te zetten, neemt een Engels bedrijf het over. Weer later wordt de fabriek overgenomen door een Amerikaans bedrijf, dat de fabriek uiteindelijk sluit.

Houtstad IJlst laat de geschiedenis zien van de houtindustrie en scheepvaart die eens groot waren in IJlst. Je kunt hier o.a. een collectie zien van gereedschap, schaatsen en speelgoed uit de fabriek Nooitgedagt. En er worden workshops hout bewerken georganiseerd.

11Fountains zijn een groep fonteinen in de Friese elf steden die in het kader van Leeuwarden-Fryslân in 2018 zijn geplaatst. De Bloemenfontein is bedacht door de Japanse kunstenaar Shinji Ohmaki die zich liet inspireren door de bloeiende stinzeplanten (voorjaarsbloeiers die je in Friesland traditioneel veel terugvindt bij oude stinzen, landhuizen) en de Japanse bloemschikkunst.

Al driehonderd jaar staat de oude Houtzaagmolen De Rat hier aan de Geeuw. En nog steeds is de molen in bedrijf. In de Molenkolk drijven boomstammen, met mooi weer draaien de wieken en worden boomstammen tot planken gezaagd.

De Rat is een achtkante stellingmolen die in 1711 gebouwd werd in de Zaanstreek. Toen de molen daar niet meer nodig was, werd hij in IJlst weer opgebouwd (1828). Het pand naast de windmolen is de molenaarswoning. Elke zaterdag kun je zien hoe de molenaar (al eeuwenlang) te werk gaat.

Het Elfstedenpad is een 283 kilometer lange wandelroute langs de mooiste plekken van Friesland. De route voert zoveel mogelijk langs het parcours van de beroemde schaatstocht. Belangrijk verschil: het Elfstedenpad kun je het hele jaar door lopen en niet alleen bij vorst. It giet dus altijd oan! De combinatie van natuur, cultuur, beleving en historie staat centraal. Je loopt veel langs het water, maar ook door uitgestrekte weidegebieden, langs de oevers van meren en door het terpenlandschap. Tijdens deze wandelroute loop je een stukje van het Elfstedenpad tussen IJlst en Sneek lande de rivier de Geeuw.

Sneek

Sneek is de tweede stad die wordt aangedaan door de Elfstedenschaatsers. Ze rijden vanaf het noorden via de Zwette Sneek binnen, slaan rechtsaf op de Stadsgracht en volgen deze tot aan de Kolk langs de iconische Waterpoort. Vanaf daar schaatsen de deelnemers over de Geau (Geeuw) naar IJlst.

IJlst

Na Leeuwarden en Sneek is IJlst de derde stad waar de schaatsers op de Elfstedentocht langskomen. Ze schaatsen over de Geau (Geeuw) de stad in. Na een korte stop bij de stempelpost laten ze op de Wide Wimers (Wijder Wijmerts) IJlst achter zich om via de Nauwe Wimers en het Slotermeer naar de volgende Elfsteden-stad te schaatsen: Sloten.

De Elfstedentocht, de legendarische schaatstocht van 199 kilometer langs elf Friese steden, werd voor het eerst (officieel) verreden op 2 januari 1909. Sindsdien werd de tocht vijftien keer georganiseerd, voor het laatst op 4 januari 1997. Het idee voor de Elfstedentocht kwam van Pim Mulier (1865-1954), een Fries die zich in de 19^de eeuw inzette voor sport in Nederland. Hij organiseerde de eerste atletiekwedstrijden, introduceerde een voorloper van het huidige voetbal, initieerde de eerste tennisclub en bedacht dus ook de Elfstedentocht. Een epische schaatstocht langs de steden Leeuwarden, Sneek, IJlst, Sloten, Stavoren, Hindeloopen, Workum, Bolsward, Harlingen, Franeker en Dokkum. Pim Mulier ontwierp zelfs het zilveren ‘Elfstedenkruisje’ dat deelnemers krijgen die de tocht binnen de tijd uitschaatsen.

Elke Elfstedentocht bestaat uit een wedstrijdtocht en een toertocht. De wedstrijdrijders (in 1997 waren dat er 250) strijden om de winst, de toerrijders (in 1997 waren dat er 16.000) rijden om de prestatie en het befaamde kruisje. Het startschot van de toertocht klinkt ’s ochtends om tien over half zes. Vanaf dan vertrekken er elke 25 minuten tweeduizend schaatsers. Elke schaatser heeft een stempelkaart met startnummer, waarop ze in elke stad een stempel halen bij de stempelpost. Wedstrijdschaatsers doen gemiddeld zeven uur over de Elfstedentocht, toerschaatsers (veel) langer. Ze hebben tot twaalf uur ’s nachts de tijd. Als ze dan nog niet terug zijn in Leeuwarden, worden ze door de organisatie van het ijs gehaald. Dat zijn emotionele taferelen…

Er waren memorabele edities van de Elfstedentocht, zoals die van 1963, toen door de extreme kou maar 69 van de 10.000 deelnemers over de finish kwamen (en Reinier Paping won). In de tocht van 1986 reed Koning Willem-Alexander mee onder de schuilnaam "W.A. van Buren”.

Dat de ‘Tocht der tochten’ niet elk jaar wordt verreden heeft te maken met de voorwaarden. Om een Elfstedentocht te kunnen houden moet het ijs over de hele route minsten 13 - 15 centimeter dik zijn. Daarvoor is meerdere dagen flinke vorst nodig. Iets wat helaas minder en minder voorkomt. De route is verdeeld in 21 rayons, elk met z’n eigen rayonhoofd. De ijsmeester is de echte baas: hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het ijs en overlegt hierover met de rayonhoofden. Samen beslissen ze of en wanneer de tocht der tochten veilig kan worden gereden. Soms helpen de rayonhoofden het ijs een handje met ijstransplantaties: oud, dun ijs wordt weggezaagd, nieuwe dikke blokken ijs worden in het water gelegd om vast te vriezen.

Sneek is een van de Friese elf steden. Er wonen meer dan 33.000 mensen. De plaats kreeg stadrechten in 1456 en kende een bloeiperiode als handelsstad. Vroeger was de stad ommuurd, maar daarvan resten nu alleen nog de Waterpoort en het Bolwerk. Sneek heeft nog steeds een mooie historische binnenstad met winkels, terrassen en een stadsgracht die bestaat uit de Koopmansgracht, Prinsengracht, Waterpoortsgracht, Kerkgracht, Prins Hendrikkade en de Jousterkade. In de zomer is Sneek vooral in trek bij watersporters. Op het Sneekermeer wordt jaarlijks het zeilevenement de Sneekweek georganiseerd, een feestweek die de plaats compleet op zijn kop zet.

De Waterpoort, met de karakteristieke achtkantige torens, is het symbool van Sneek. De poort was vroeger onderdeel van de verdedigingswal (net als vier andere waterpoorten en twee landpoorten die er niet meer zijn). De Waterpoort werd rond 1492 middenin het centrum over de Hoogendsterpijp gebouwd. De wachterswoning werd later bijgebouwd. De route van de Elfstedentocht voert voor de Waterpoort langs en de jaarlijkse Sneekweeek wordt vlak ervoor geopend met een traditionele vlootschouw.

11 Fountains zijn een groep fonteinen in de Friese elf steden die in het kader van Leeuwarden-Fryslân in 2018 zijn geplaatst. De fontein in Sneek bestaat uit en gouden bol waarop een man staat met een Hoorn des Overvloeds. Het beeld verwijst naar Fortuna, de godin van het geluk en de schutsvrouwe van steden, families en volkeren. De fontein werd ontworpen door Stephan Balkenhol (1957. Hij is bekend om de uit hout gehakte of bronzen mensfiguren die op humoristische wijze de draak steken met de mens of de menselijke geschiedenis van een stad of locatie.

In het hart van IJlst vind je links en rechts van de Ee prachtige groene tuinen. Dit zijn de overtuinen of bleken. Ze horen bij de oude huizen aan de andere kant van de weg. Vroeger bleekten de bewoners hun was op deze grasveldjes.