Stadswandeling Koninklijk Den Haag

Hond mee: de hond is aangelijnd toegestaan op deze route, maar mag niet mee musea & paleizen in.

Toegankelijkheid: de hele route is verhard en goed toegankelijk voor mindervaliden.

Paden: 100% verhard.

Parkeren: de (betaalde)  Parking Helicon is het dichtst bij het startpunt van de route.

1. Loop NS station Den Haag Centraal uit aan de stadskant (bij de tramhalte) en sla RA, Rijnstraat. Loop de Rijnstraat uit, steek aan het einde LA de trambaan over en ga de Bezuidenhoutseweg op. Bezuidenhoutseweg wordt Herengracht. Steek de Fluwelen Burgwal over en loop RD de Korte Poten op. Je loopt langs het Plein (aan je rechterhand) en ziet, midden op het Plein, het Standbeeld van Willem van Oranje.
2. Loop de straat helemaal uit tot aan het Spui. Steek over en ga RA. Na ca. 300 meter zie je rechts het Binnenhof. Vanwege renovatiewerkzaamheden is het Binnenhof niet te bezoeken, maar vanaf de hoge gele Uitkijktoren kijk je er bovenop en kun je tot in Scheveningen kijken.
3. Loop naar de Hofvijver. Steek links de trambaan over voor de Galerij Prins Willem V of loop door en sla LA de Plaats op.  
4. Ga aan het einde van de Plaats LA en meteen weer RA, Papestraat. Neem verderop de eerste straat LA, Oude Molstraat. Je loopt nu in het Hofkwartier. Ga aan het einde RA en loop naar het Kerkplein met de Grote Kerk.
5. Ga RA de Prinsestraat in en neem de derde straat RA, Molenstraat. Na 250 meter zie je aan je linkerhand  een poort (met de Oude Molstraat aan je rechterhand). Loop door de poort tot aan het hek en druk links op de bel om het poortje te openen naar de steeg erachter.
6. De steeg brengt je in de Paleistuinen. Loop de tuinen door - links om de vijver - en verlaat ze aan de linkerkant. Sla RA op de Prinsessewal en weer RA op de Hogewal. Rechts passeer je de Koninklijke stallen.
7. Vervolg je weg RD en sla RA op het Noordeinde. Loop dit helemaal af tot aan Paleis Noordeinde aan je linkerhand (en het standbeeld van Koning Willem I er tegenover).
8. Ga na het grote hotel LA, Heulstraat. En loop RD. Aan het einde van de straat zie je aan je linkerhand Paleis Kneuterdijk. Steek de Kneuterdijk over en loop RD het Lange Voorhout op.
9. Aan het begin van het Lange Voorhout staat aan de linkerkant de Kloosterkerk, aan het einde vind je aan de linkerkant Hotel des Indes. Volg het lange Voorhout met de bocht mee naar rechts, steek de weg over en loop RA ri. Hofvijver.
10. Sla voor de Hofvijver LA, Korte Vijverberg. Je loopt door tot het Plein en ziet aan je rechterhand het Mauritshuis. Ga op het Plein LA en op de Lange Houtstraat weer LA en loop deze helemaal uit tot het Tournooiveld. Hier ga je RA.
11. Loop langs de Koninklijke Schouwburg. Steek met het zebrapad de Koninginnegracht over en ga meteen RA de Laan van Reagan en Gorbatsjov in. Loop deze helemaal uit. Aan het einde linksaf over de trambaan staat het Standbeeld van Koningin Juliana, loop je RD dan bereik station Den Haag Centraal.

Het bronzen standbeeld van Willem van Oranje werd in 1848 gemaakt door de Vlaming Louis Royer. Hij gaf de staatsman een voorname houding en liet hem met zijn linkerhand rusten op de documenten van de Unie van Utrecht. Een krachtig beeld dat de rol verbeeldt die Willem van Oranje speelde als leider van de Nederlandse Opstand tegen de Spaanse overheersing. Het hondje dat aan de voet van de prins zit, verwijst naar de hond die hem eens het leven redde. Op de sokkel staat de tekst te lezen: ‘Aan Willem den Eerste, Prins van Oranje, Vader des Vaderlands, het dankbare volk, MDCCCXLVIII’. Die opstand tegen de Spanjaarden maakte het leven voor de Vader des Vaderlands niet gemakkelijker. In 1580 verklaarde de Spaanse koning Filips II hem vogelvrij. In 1584 werd hij door de Fransman Balthazar Gerards in Delft vermoord.

Het Binnenhof is een groot complex van regeringsgebouwen aan de Hofvijver: 90.000 m2 groot, verdeeld over wel 4000 ruimtes. Het is het oudste regeringscentrum ter wereld dat nog steeds in gebruik is. De oorsprong van dit bestuurscentrum ligt in de 13^de eeuw (1229) toen graaf Floris IV van Holland hier een kasteel liet bouwen. Zijn zoon, Willem II was weer verantwoordelijk voor de gotische Ridderzaal (al werd deze destijds vooral gebruikt voor riddertoernooien en andere feesten). Door de eeuwen heen was het niet alleen in gebruik als bestuurscentrum. Rond 1500 liet Filips I van Castilië een tennisbaan aanleggen achter de Ridderzaal. En in de jaren zestig en zeventig werd het terrein vooral gebruikt als parkeerplaats. Tegenwoordig behuist het Binnenhof de Eerste en Tweede Kamer en het kantoor van de minister-president - het torentje - dat uitkijkt op de Hofvijver. Tot 2028 wordt het Binnenhof gerenoveerd. De historische gebouwen voldeden niet meer aan de eisen van deze tijd – denk aan: lekkende daken, asbest, betonrot, lekkende kozijnen - en waren brandgevaarlijk. De renovatie moet het geheel energiezuiniger en duurzamer maken. Bovendien wordt een deel van de voormalige slotgracht hersteld en komt er meer groen in en om het complex.

Gedurende de renovatie van het Binnenhof kun je de Uitkijktoren, of in het Haags ‘de Kèkstègâh’, beklimmen voor een blik op het Binnenhof en de skyline van Den Haag. De gele toren is 28 meter hoog en gratis te beklimmen. Met stevige wind beweegt de toren een beetje mee… Na de renovatie wordt de toren afgebroken en elders in Nederland weer opgebouwd.

Galerij Prins Willem V is het eerste openbare museum van Nederland. De galerij werd opgericht door Stadhouder prins Willem V van Oranje-Nassau, die er zijn collectie Hollandse meesters wilde tonen aan het publiek. Bijzonder, want vóór die tijd waren dit soort kunstvertoningen voorbehouden aan de hogere klassen. De zaal werd in 1774 gebouwd. En zoals gebruikelijk in de 18^de eeuw, hingen de wanden van plint tot plafond vol met kunstwerken. Na de dood van Willem V werd de collectie overgedragen aan de Nederlandse Staat. De collectie verhuisdenaar het Mauritshuis. Sinds 1977 kun je in de galerij weer kunst kijken zoals in de 18^de eeuw. De ingang van Galerij Prins Willem V is ook de ingang van Museum de Gevangenpoort, een museum over de geschiedenis van misdaad en straf in Nederland.

De Hofvijver is ontstaan vanuit een natuurlijk duinmeer. Pas in de 14^de eeuw werd de huidige vorm aan het meer gegeven. In de hoek bij de korte en Lange Vijverberg is een verlaagde kade te zien waar vroeger koetsiers en ruiters hun paarden lieten drinken.

Het Hofkwartier is een wijk vol kleine straatjes met restaurants, cafés, galeries en bijzondere winkeltjes tussen Paleis Noordeinde en de Grote Kerk. Oorspronkelijk was dit de wijk waar de ambachtslieden en handelaren woonden die leverden aan het hof.

De Grote Kerk of Sint Jacobskerk is in gotische stijl gebouwd en heeft een hoge (93 m!) markante zeshoekige toren. Het gebouw werd in de 14^de tot de 16^de eeuw gebouwd en duikt nogal eens op in de geschiedenis van het koningshuis. Zo trouwde koningin Wilhelmina hier met haar Hendrik. En liet ook prinses Margriet zich hier in de echt verbinden met Pieter van Vollenhoven. Verder werden zowel Koning Willem-Alexander als zijn dochter prinses Amalia hier gedoopt. Tegenwoordig wordt de kerk vooral gebruikt voor culturele evenementen.

De Prinsestraat is vernoemd naar stadhouder Willem II. De winkelstraat bevindt zich tussen twee iconische plekken van de Haagse binnenstad, de Grote Kerk en de Paleistuin. Je vindt hier trendy modezaken, kunstgaleries, restaurants en het centrum voor innovatieve en moderne dans Korzo.

De Paleistuinen – vroeger prinsessentuin  genoemd - liggen tussen Paleis Noordeinde, de Koninklijke Stallen en het Koninklijk Huisarchief. De tuin werd in de 17^de eeuw aangelegd door prins Frederik Hendrik als een cadeau voor zijn moeder Louise de Coligny. Nog steeds is het park met bloemperken, vijvers, oude bomen en grasveldjes een populaire plek voor stadsbewoners (en toeristen) die er hun lunchboterham opeten of picknicken.

De koninklijke Stallen zijn precies wat de naam zegt: de plek waar de paarden en rijtuigen – zoals de Gouden Koets en de Glazen Koets - van het koninklijk huis worden gestald. De stallen werden ontworpen door architect H.P. Vogel en in 1879 gebouwd. De eclectische stijl met renaissance invloeden zie je terug in de bakstenen gevels en de smeedijzeren details. Officieel heet het dat ‘Het Koninklijk Staldepartement zorgt voor het vervoer van de leden van het Koninklijk Huis, hun gasten en de hofhouding’. De stallen zijn alleen tijdens speciale zomeropenstelling te bezoeken.

Paleis Noordeinde, het Haagse werkpaleis van Koning Willem-Alexander, werd in 1533 gebouwd als woonhuis voor een ambtenaar van de graaf van Holland. Pas nadat het werd gekocht door de Staten van Holland en geschonken aan Louise de Coligny en haar zoon Frederik Hendrik werd het verbouwd tot paleis. Koningin Beatrix maakte er haar werkpaleis van en Willem-Alexander zette die traditie voort. In het paleis worden ook de officiële ontvangsten en audiënties gedaan. Op woensdagochtend kun je soms de rijtuigen af en aan zien rijden van nieuwe buitenlandse ambassadeurs die hun geloofsbrieven komen overhandigen aan de koning. De stoet wordt begeleid door ruiters van de Bereden Marechaussee. Een erewacht ontvangt de ambassadeurs en de militaire kapel speelt de volksliederen. Op Prinsjesdag vertrekt de koning vanaf dit paleis naar de Ridderzaal voor de Troonrede (tijdens de renovatie van het Binnenhof gebeurt dat in de Koninklijke Schouwburg).

In het voormalige koninklijke paleis aan de Kneuterdijk zetelt sinds 2001 de Raad van State. In de eerste helft van de 19^de eeuw gebruikten koning Willem I en zijn vrouw Anna Paulowna dit paleis als residentie. Zij lieten allerlei gebouwen bijbouwen, zoals de Gotische Zaal (geïnspireerd op de Christ Church in de voormalige studiestad van Willem II in Oxford). Later gebruikte prinses Juliana het paleis af en toe. In de voormalige balzaal werden na de Tweede Wereldoorlog Nederlandse oorlogsmisdadigers berecht.

Het Haags Historisch Museum organiseert rondleidingen door Paleis Kneuterdijk.

Het huis Oranje-Nassau heeft een sterke band met de Kloosterkerk sinds graaf Maurits van Nassau besloot hier naar de kerk te gaan. Leden van het koninklijk huis, zoals (destijds) koningin Beatrix, bezoeken hier regelmatig kerkdiensten. Het gebouw is in laatgotische stijl gebouwd en herbergt o.a. een eikenhouten preekstoel uit c. 1700.

Het Lange Voorhout is eigenlijk een uitloper van het Haagse Bos. Keizer Karel V liet de vier rijen lindebomen planten die het tot de statige lommerrijke laan van nu maken. Er staan prachtige panden langs deze lindelaan – o.a. van Theater Diligentia, Kunstenaarssociëteit Pulchri, Museum Escher in het Paleis en Hotel des Indes. In het voorjaar kleurt het Voorhout geel, blauw en wit van de bloeiende krokussen. Het Lange Voorhout figureert in het bekende kinderversje ‘Liesje leerde Lotje lopen langs de lange lindenlaan’.

Dit luxueuze hotel – ontworpen in 1881 door architect Jaques Garcia, heeft in de loop der eeuwen heel wat koninklijke gasten ontvangen. Koningin Juliana en prins Bernhard verbleven er regelmatig. Maar ook buitenlandse vorsten zoals Koningin Victoria van het Verenigd Koninkrijk en Keizer Wilhelm II uit Duitsland kropen in Des Indes tussen de lakens. Andere beroemde gasten: Frank Sinatra, Charlie Chaplin, de Rolling Stones, Mata Hari, de Dalai Lama en Marlene Dietrich.

Het 17^de eeuwse pand waarin het Mauritshuis zetelt werd ontworpen door Jacob van Campen en Pieter Post. Sinds 1822 worden er schilderijen tentoongesteld. Beroemde werken van het Mauritshuis zijn Het meisje met de parel van Johannes Vermeer, De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp en Het puttertje van Carel Fabritius. Daarnaast zijn er wisselende thematentoonstellingen te zien.

De Koninklijke Schouwburg werd gebouwd als stadspaleis voor prins Karel Christiaan van Nassau-Weiburg en zijn vrouw prinses Carolina van Oranje-Nassau. Pieter de Swart ontwierp het paleis in neoclassicistische stijl. In 1804 werd het verbouwd tot theater. Tijdens de renovatie van het Binnenhof wordt hier de jaarlijkse Troonrede uitgesproken door koning Willem-Alexander. Het theater is de thuisbasis van het Nationale Theater.

De beeldengroep, ter ere van de voormalige koningin Juliana, werd op 2 september 2024 onthuld door prinses Beatrix. De plek, aan de Koekamp, is tijdelijk. Het beeld is bedoeld voor het Koningin Julianaplein, zodra dat plein is heringericht (in 2027). De keramieken beeldengroep – een ontwerp van Ingrid Mol -  is 5,5 meter breed en stelt de koningin voor in gesprek met drie mensen. Het tafereel verwijst naar de menselijke en idealistische kant van de toenmalige ‘koningin van het volk’.