ANWB HomepageStadswandeling Enschede
Nederland, Overijssel, Enschede
Tot er op 13 mei 2000 een vuurwerkopslagplaats ontplofte, stond Enschede vooral bekend om de resten van de textielindustrie, de Grolschfabrieken en FC Twente. De vuurwerkramp kostte meer dan twintig inwoners het leven en verwoestte ongeveer zeshonderd woningen en bedrijven. De nieuwe wijk Roombeek staat vol bijzondere architectonische bouwwerken en huisvest ook het moderne museumcomplex TwentseWelle.
Hond mee: tijdens deze hele route zijn honden aangelijnd toegestaan. Langs de Molenstraat ligt een uitrenveld.
Toegankelijkheid: deze route is geschikt voor mindervaliden. Let op: het Parkje bij de Tollenstraat kan lastig zijn voor sommige rolstoelgebruikers maar je kunt gewoon de weg volgen en bij huisnummer 21 oversteken naar de Bamshoevelaan. Dan pakt je wel een klein stukje Park maar dat is maar 20 meter.
Paden: 5 % onverhard, verder tegels en asfalt.
A. Loop met de rug naar de ANWB Winkel rechtdoor richting centrum. Ga rechts het ruime Hendrik Jan van Heekplein op. Steek het plein schuin over, houd het kunstwerk met de kronkelende buizen en winkelcentrum De Klanderij aan de rechterhand. Einde plein rd, winkelstraat in (Kalanderstraat, let niet op het straatnaambordje want dat wijst je naar de Kalandergang). Kruising rd, De Heurne. Splitsing links aanhouden, Noorderhagen.
B. Voorbij Muziekcentrum Enschede op kruising ra. Voor het theatergebouw ra en meteen la, Wenninkgaarde. Spoorlijn over en op kruising rd, Willem Brakmanstraat. Verder rd, wordt H.B. Blijdensteinlaan. Steeds rd, voorbij kerk Lasondersingel oversteken (Rijksmuseum) en rd, H.B. Blijdensteinlaan. Na 25 m schuin la via voetpad, Museumlaan.
C. Einde links langs het Balengebouw, dan ra, Lonnekerspoorlaan. Vervolgens schuine kruising la (Roomweg). Eerste la (direct na de parkeerplaats), Tollensstraat. La wandelpad op, het parkje in. Eerste pad ra, langs het monument (zwarte steen). Aan het einde van het pad la, dan de busbaan oversteken en rd (Bamshoevelaan). De Bamshoevelaan ra blijven volgen. Dan de 2e ra (nog steeds Bamshoevelaan). Op Museumlaan ra. Einde ra en Lasondersingel oversteken. Steeds rd, H.B. Blijdensteinlaan uit, wordt Willem Brakmanstraat. Op Molenstraat ra (dus nu niet het spoor over).
D. La Korte Hengelosestraat, spoor over. Ra het Stationsplein schuin oversteken en la, Piet Heinstraat in (met middenberm). Eerste la, Hoedemakerplein en rd, wordt Brammelerstraat. Op plein rd, Marktstraat. Op Oude Markt (met kerk) rechts aanhouden, Langestraat. Steeds rd, wordt Raadhuisstraat. Op Hendrik Jan van Heekplein rd, dicht langs winkels (aan rechterhand). Einde plein rd (Kuipersdijk), terug naar het startpunt.
Het biedt dinsdags en zaterdags plaats aan de markt. Het plein, in 2003 ontworpen en herbouwd op de plek van enkele oude textielfabrieken van textielbaron Van Heek, heeft enkele bijzondere hoogtepunten. Zoals het witte voormalige V&D-gebouw met zijn rondingen, de Twentecgebouwen en -toren en, richting de Zuidmolen (achter de Primark), het kunstwerk ‘Trap naar de hemel’ van Rudi van Wint.
Maar liefst zes toonaangevende muziekinstellingen, van pop tot opera, vormen samen het in 2008 geopende Nationaal Muziekkwartier. Het complex ligt op de plek van een voormalige weverij en bestaat uit verschillende gebouwen. Blikvanger is het Wilminktheater, dat is voorzien van horizontale lamellen en een koperen dak. De naam van het theater en het plein is een eerbetoon aan Willem Wilmink (1936-2003), dichter en (liedjes)schrijver uit Enschede.
Langs enkele fraaie stadsvilla’s bereikt u het Rijksmuseum Twenthe met een fraaie collectie oude en moderne kunst. Een deel van de oudere schilderijen is afkomstig uit de collectie van de al eerdergenoemde textielfamilie Van Heek, maar ook andere industriëlen hebben een bijdrage geleverd. Per jaar zijn er zo’n tien tentoonstellingen rond een breed scala aan thema’s. Verrassend is de museumtuin achter het museum, een ontwerp van landschapsarchitect Lodewijk Baljon.
Voorbij de Lasondersingel loopt u de wijk Roombeek binnen, als een ware feniks herrezen na de verwoestende vuurwerkramp. Bewoners en architecten kregen bewust de ruimte bij de herbouw. De Museumlaan toont enkele pareltjes, zoals Villa Zucchi van de gelijknamige Italiaanse architect op nr. 9, of het Glazen Huis op nr. 16 van de Rijksbouwmeester Mels Crouwel.
Het culturele hart van de hernieuwde wijk is Het Rozendaal. De voormalige katoenverwerkingsfabriek huisvest onder meer het museum TwentseWelle en een centrum voor beeldende kunst. De opkomst van Enschede begon in 1830, toen katoenproducent België zich afscheidde van Nederland. Enschede werd door de rijksoverheid aangewezen als nieuwe textielstad, waarna grote fabrieken werden gebouwd. In de hoogtijdagen had Enschede 75 textielfabrieken, die echter in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw stuk voor stuk zijn verdwenen. Slechts een beperkt aantal gebouwen heeft de slopershamer overleefd, zoals Het Rozendaal in de wijk Roombeek. Het biedt nu onderdak aan museum TwentseWelle, waar natuurlijk de opkomst en ondergang van de textielindustrie worden geïllustreerd, maar waar ook aandacht is voor het cultuurhistorisch en natuurhistorisch erfgoed van Twente.
Even verderop heeft de ooit gedempte Roombeek, in een modern jasje gegoten, weer een plaats gekregen in de wijk.
Voordat u de wijk verlaat, komt u langs een parkje met het monument van de vuurwerkramp, ontworpen door Balta. ‘Het Verdwenen Huis Tussen Hemel en Aarde’ bestaat uit gladde granieten stroken in het gras die de contouren van een huis uitbeelden. Ernaast liggen enkele door de kracht van de explosie gekantelde oude grondplaten van S.E. Fireworks. Een lage zwarte gedenksteen vermeldt de namen van de slachtoffers.
Vanaf het station onderweg naar het centrum komt u onder meer door de Markstraat, waar grijs glimmende stenen de locatie van de vroegere stadspoorten markeren. Midden op de Oude Markt prijkt de Grote Kerk die, anders dan de naam doet vermoeden, van vrij bescheiden afmetingen is. Oorspronkelijk stamt deze uit 1200, maar na een grote stadsbrand in 1862 werd de kerk herbouwd. De toren is grotendeels romaans, de rest van het bouwwerk gotisch. Onder de kerkvloer werden enkele veldkeien gevonden van een eerdere kerk uit 1000, het eerste kerkje hier dateert van circa 800. In de kerk worden evenementen en concerten georganiseerd.
Hoe anders oogt de Rooms-katholieke Jacobuskerk aan de kop van de Langestraat, in 1933 gebouwd in oosters/byzantijnse stijl. Opvallend zijn naast het formaat ook de booggalerij en de twee groene bronzen koepels. De bijbehorende Maria-Ariënskapel is dagelijks geopend. In de kerk zelf bevinden zich onder meer prachtige gebrandschilderde ramen, kruiswegstaties van Charles van Eijk en een Piëta van Mari Andriessen.
De stevige toren van het stadhuis uit 1932 is een baken in de stad dat men niet over het hoofd kan zien. Door een trucje, het taps doen toelopen van de schacht, heeft de architect ervoor gezorgd dat de toren toch niet lomp overkomt. Hij lijkt op de toren van het raadhuis in Stockholm. De opmerkelijke beeldengroep op het plein ervoor is een werk van Joop Hekman en heeft als bijnaam ‘Het ei van Ko’, naar de vroegere burgemeester Ko Wieringa. Het werk bestaat uit een fontein en een familiegroep. Dat verklaart meteen de officiële naam van het kunstwerk: ‘De familie’.