Door de Kale Duinen van het Drents-Friese Wold

Hond mee: honden zijn alleen aangelijnd toegestaan. Binnen de afrastering van het Aekingerzand zijn honden in de periode 1/3-1/9 niet toegestaan i.v.m. broedende vogels.

Toegankelijkheid: deze route is niet geschikt voor mindervaliden vanwege onverhard terrein en stuifzandgebied.

Paden: voor 99% onverhard.

Parkeren: je kunt gratis parkeren op parkeerterrein Aekingerzand.

OV: slecht bereikbaar met het OV. Het is wel mogelijk om in Appelscha een fiets te huren (www.fietsverhuurappelscha.nl). Hiervandaan is het ca. een kwartier fietsen naar het startpunt van deze wandelroute.

Routebeschrijving:

1. Volg op de parkeerplaats het bordje ‘Kaleduinwandeling’. Ga na het klaphek (= wandelknooppunt 13) rechtsaf langs de heide richting wandelknooppunt 22. Houd op Y-splitsing links aan. Bij kruising met mountainbikepad rechtdoor. Bij T-kruising rechtsaf. Bij zijpad aan linkerhand linksaf. Bij T-kruising (waar markering knooppuntennetwerk rechtsaf aangeeft) linksaf.

2. Volg het pad (een pad naar links negerend) dat eerst langs het water van de Grenspoel voert (aan rechterhand) en dan richting uitkijktoren (je passeert 2 grenspalen aan je rechterhand). Beklim de toren voor een mooi uitzicht over het Aekingerzand. Ga na de beklimming (rug naar trap) rechtsaf en volg het pad dat gemarkeerd wordt met routebordje ‘p’ (van ‘parkeerplaats’) door de zandduinen. Blijf de bordjes met de markering ‘p’ volgen door de heide en zandverstuiving.

3. Sla aan het einde van de zandverstuiving (bij kruising van paden/bij bankjes) rechtsaf. Je zit nu weer op het wandelroutenetwerk (witte pijl op blauw-rode achtergond). Volg de wandelknooppunten 29 - 20 - 23.

4. Loop bij knooppunt 23 rechtdoor. Sla op T-splitsing van paden (rechts doodlopende weg) linksaf. Volgende kruising rechtsaf. Dit verderop verharde pad brengt je langs knooppunt 27 en naar het Buitencentrum Drents-Friese Wold met bosbrasserie.

5. Loop na je bezoek aan het bezoekerscentrum terug naar knooppunt 27, ga daar rechtdoor en sla het tweede pad rechtsaf (bij richtingaanwijzer ‘uitkijktoren’, verhard pad) en ga verder de bossen in. Sla bij de eerste kruising met onverharde paden rechtsaf (bij beeld van kikker).

6. Ga bij kruising zandwegen rechtsaf (=bocht naar rechts) en houd meteen daarna bij de Y-splitsing rechts aan. Bij kruising met betonnen pad rechtdoor. Net voor boerderij linksaf, bospad in (bij houten beeld van paard). Je zit nu weer op het wandelknooppuntennetwerk. Houd na de oversteek van de verkeersweg rechts aan op Y-splitsing, bospad in (rood wandelbordje, markering netwerk ontbreekt hier).

7. Bij knooppunt 17 linksaf en meteen rechtsaf (je verlaat hier even het netwerk). Houd bij de Y-splitsing rechts aan. Je zit nu weer op het netwerk. Volg vanaf hier de wandelknooppunten 12 en 10. Steek bij knooppunt 10 de weg over naar de parkeerplaats van het Aekingerzand, het startpunt van deze wandelroute.

Groots. Zo voelt het Drents-Friese Wold al meteen als je aan deze wandeling begint. Zo ver als je kijkt zie je heide, zandduinen, eenzame naaldbomen en aan de horizon: bossen. En dan te bedenken dat het Aekingerzand waar je nu doorheen loopt slechts een fractie is van het totale Nationaal Park Drents-Friese Wold, dat zo’n 6500 hectare telt (zo’n 10.000 voetbalvelden). In het Aekingerzand leven vogels als de tapuit, die vroeger heel gewoon waren in heidegebieden, maar inmiddels op veel plekken in Nederland zijn verdwenen. Vooral het mannetje ziet er opvallend uit: met een witte stuit en staart en een zwart maskertje.

De Grenspoel kreeg zijn naam niet voor niets. Het ven ligt precies op de grens van Drenthe en Friesland. De omstandigheden rond de vennen in het Drents-Friese Wold zijn voor planten pittig, omdat de bodem en het water vrijwel geen voedingsstoffen bevatten. De plantjes die er groeien hebben zich vaak slim aangepast aan deze omstandigheden. De vleesetende zonnedauw heeft bijvoorbeeld aan het eind van zijn bladeren druppeltjes die doen denken aan dauwdruppels. In werkelijkheid bevatten de druppels een kleverig goedje. Als een insect daarop landt, zit hij vast. Het plantje voedt zich vervolgens met de eiwitten van het insect.

Midden in het Aekingerzand vind je een houten uitkijktoren. Vanaf de toren heb je een mooi zicht over het Aekingerzand. Je kijkt onder andere uit over de Grenspoel, de heidegebieden en de stuifduinen. Je ervaart hier ook goed hoe groot dit gebied is. Aan alle kanten is het bos pas in de verte zichtbaar.

Het Aekingerzand wordt in de volksmond ook wel de Kale Duinen genoemd. Als je de route vanuit de uitkijktoren vervolgt, snap je waarom. Je duikt een gebied vol stuifduinen in. Het voelt er bijna alsof je een woestijnwandeling maakt. In de Kale Duinen heerst een microklimaat. Op een warme zomerdag kan de temperatuur op een zuidhelling oplopen tot wel 50 graden, terwijl die ’s nachts richting de 0 graden gaat. Alleen heide, wilde tijm, rendiermos en grassen als buntgras kunnen deze extreme omstandigheden overleven. Door verstuiving verandert het gebied bijna elke dag. De markeringspaaltjes loodsen wandelaars gelukkig veilig door het stuifduinengebied.

Vanuit de zandduinen loop je via heidegebieden en bossen naar de noordrand van het nationaal park. Daar vind je Buitencentrum Drents-Friese Wold, het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer. Hier is een tentoonstelling over de natuur in het nationaal park, een winkel én een bosbrasserie met biologische gerechten.

Na de stop bij het bezoekerscentrum slingert de route door de bossen van het Aekingerzand. In het voorjaar word je tijdens dit deel van de wandeling getrakteerd op een luid gezang van bosvogels. Een bijzondere bosbewoner is de zwarte specht, die ook op het logo van Nationaal Park Drents-Friese Wold staat. Het is een grote, zwarte vogel, met op zijn kop een rood keppeltje. Helaas is hij heel schuw, dus laat hij zich niet snel zien, maar je kunt hem wel horen als hij met zijn snavel grote gaten in houtstronken hakt, op zoek naar mieren. Het klinkt als een langzaam, zwaar geroffel.