ANWB HomepageDe Kruisbergse bossen
Nederland, Gelderland, Doetinchem
Doetinchem ligt in het ‘land achter de IJssel’, de Achterhoek, en heeft een prachtige, bosrijke omgeving. Deze wandeling neemt u mee door de uitgestrekte Kruisbergse Bossen ten noorden van Doetinchem. Een groot deel van deze bossen behoort tot Landgoed Hagen, een afwisselend gebied met naald- en loofbos, vennen, akkers en houtwallen. Typerend voor de Achterhoek zijn de talloze houtwallen: een lage en zeer dichte begroeiing van eiken en meidoorns. Zo werd het vee uit de akkers gehouden en het zand tegengehouden dat de gewassen onder dreigde te stuiven. Achter de boerderijen, havezaten en de oude hessenweg gaat een boeiende geschiedenis schuil.
Hond mee: het zuidelijke deel van Hagen (Kruisbergse Bossen), grenzend aan de 2e Loolaan, uitgeroepen tot hondenlosloopgebied. Honden mogen in dit gebied het hele jaar loslopen, maar het is wel verplicht om de hondenpoep op te ruimen en een zakje, schepje of ander opruimmiddel bij je te hebben. Maximaal 2 honden per begeleider. Let op de bordjes!
Toegankelijkheid: deze route is niet geschikt voor mindervaliden vanwege de vele onverharde wegen en zandpaden met hellingen.
Paden: deze route voert voor 85% over onverharde paden.
Wie per bus reist: Vanaf halte Kruisberg loopt u naar de kruising. Hier RA, Kruisbergseweg. lets verderop ligt rechts Hotel-Restaurant De Kruisberg.
1. Bij Hotel-Restaurant De Kruisberg weg oversteken en RD, Klootsemastraat. Na ca. 500 m in bocht LA, Loenhorsterweg. Meteen weer LA, Hogenslagweg, wordt halfverharde weg. Einde op driesprong RA, Zandstraat.
2. Tegenover houten huis (nr. 17) LA, pad in. Kruising RD en volgende kruising RA. Einde weg bij slagboom zandweg oversteken en smal glooiend pad RD volgen. U ziet hier rivierduinen, heuvels van wel 10 m hoog die ontstaan zijn tijdens de laatste ijstijd. Einde pad LA.
3. Na ca. 30 m op driesprong RD en op volgende kruising RA. Bij halfverharde weg LA. Deze oude weg door de Kruisbergse Bossen wordt ook wel Hessenweg genoemd. (Voor een bezoek aan Camping De Graafschap en Manege Het Loenhorst hier RA.)
4. Eerste pad LA, vóór boerderij. Na ca. 50 m op T-splitsing RD. Op volgende kruising LA (groen metalen paaltje met slot). Na ca. 200 m eerste pad RA. Op kruising een zandweg oversteken en RD (bankje).
5. Op splitsing rechts aanhouden. Op volgende splitsing opnieuw rechts aanhouden. Eerste pad nogmaals rechts aanhouden. Slagboom rechtsaf, onverharde weg en bocht naar links volgen. Einde weg LA, verharde weg.
6. Op kruising bij nr. 7 bij Camping Jena, LA. Pad gaat over in asfaltweg. Na 20 meter LA. Lang pad langs bebouwing volgen. Einde pad (kruising) RD. Iets verderop door hekwerk. Rechts ziet u buurtschap Langerak met IJzergieterij Vulcanus, de oudste nog in bedrijf zijnde ijzergieterij van ons land (ca. 400 m van de route).
7. Op Y splitsing links aanhouden ietrs verderop langs slagboom. Halverwege het weiland rechts aanhouden (ruiterpad). Eerste kruising LA U loopt nu richting een boerderij. Dit pad blijven volgen. Rechts passeert u 2 boerderijen. Pad met bocht rechts blijven volgen langs Kwekerij Biotuin. Einde weg bij huisnr 14 LA, Groot Hagen.
8. Einde weg linksaf. Op de T-splitsing bij het bankje rechtsaf. Tweede kruising rechts het pad in. Einde pad na de slagboom linksaf, langs Havezate Hagen, tegenwoordig bekend als Kasteel Kelder.
9. Asfaltweg wordt onverharde weg. Einde weg RD, fietspad, Berglaan. Einde fietspadLA, Kruisbergseweg en terug naar De Kruisberg.
Het heuvelachtige terrein van de Kruisbergse bossen heeft zijn ontstaan te danken aan de nabijgelegen Oude IJssel. Tijdens en lang na de laatste ijstijd bliezen harde westenwinden, wanneer de rivier droogviel, het fijne zand uit de bedding naar het oosten. Het zand vormde een lange rij rivierduinen: heuvels die tot ruim tien meter boven de omgeving uitsteken.
De als hessenweg bekend staande zandweg vormde in vroeger eeuwen een belangrijke schakel in de route van Doesburg naar Zelhem en verder naar Duitsland. Zijn naam dankt de weg aan marskramers en straatventers uit het Duitse Hessen die in de 18e eeuw met hun huifkarren naar het westen van ons land trokken.
Boerderij Jena behoorde tot het voormalige Kasteel Enghuizen. De vroegere kasteelheer Van Heeckeren, die met het leger van Napoleon naar het oosten meetrok, vernoemde een aantal boerderijen naar plaatsen waar tijdens die tocht veldslagen waren gewonnen. Vandaar de naam Jena, maar ook Russische namen als Beresina en Lützen.
In het buurtschap Langerak staat IJzergieterij Vulcanus, een van de oudste nog werkzame ijzergieterijen van ons land. Dat niet IJmuiden, maar Doetinchem de bakermat van de Nederlandse ijzerindustrie is, weten maar weinig mensen. Al in 1689 werd hier ijzer uit de grond gehaald.
Van de 15e-eeuwse Havezate Hagen – in de volksmond Kasteel De Kelder genoemd – rest slechts een klein, rechthoekig gebouw met trapgevel. Het kasteel werd na twee branden, in 1656 en 1934, maar gedeeltelijk herbouwd. Voorheen stond er op deze plek ook een klooster, dat tijdens de Tachtigjarige Oorlog is verwoest. Er wordt beweerd dat het huidige huis deel zou hebben uitgemaakt van het klooster. Huis Hagen is niet toegankelijk.