ANWB HomepageDe Hoge Veluwe
Nederland, Gelderland, Hoenderloo
Wat is dat toch een heerlijk gebied: Het Nationale Park De Hoge Veluwe. In elk seizoen is een wandeling hier een cadeau. De schitterende lange bomenlanen, de uitgestrekte heidevelden met hier en daar een glanzend ven, de heuvelachtige bossen. Goede kans op het zien van herten, zwijnen en ander wild. En dan kun je er ook nog terecht voor een van de mooiste musea van ons land, het Kröller-Müller Museum. Gaan!
N.B. In verband met de hertenbronsttijd kan de route (deels) afgesloten zijn tussen 15 september en 15 oktober. Check dit van tevoren.
Hond mee: tijdens deze route moeten honden aangelijnd blijven in verband met wild dier. Net buiten het Nationale Park De Hoge Veluwe (bij de ingang Hoenderloo) is wel een losloopveldje.
Toegankelijkheid: deze route is niet geschikt voor mindervaliden, vanwege de zand- en bospaden.
Paden: deze route voert voor 95% over onverharde (zand- en gras)paden.
Parkeren: betaald, buiten het park.
Per OV: vanaf NS station Apeldoorn of Ede -Wageningen kun je bus 108 nemen naar de ingang van Park Hoge Veluwe.
Witte fietsen: je kunt gratis een fiets lenen bij de ingangen van het park en daarom ook een deel van de route lopen/fietsen.
Wolven: er komen wolven voor in Park Hoge Veluwe. Ze laten zich niet snel zien.
1. Bij Ingang Hoenderloo het park in. Na 200 m bij P21352 RA (over de rechter asfaltweg). 2de zandpad LA (= breed zandpad). Dit pad 2 km RD volgen (na ca. 500 meter kruis je een verhard fietspad, daarna nog 1,5 km doorlopen).
2. Einde pad fetspad oversteken en op autoweg LA, 300 meter (linksom) langs de autoweg. Verharde weg (Houtkampweg) oversteken en schuin naar rechts, over breed sintelpad. Na 50 m links aanhouden. Bij het einde van de hei (rechts, erg ver-grast) op kruising met breed pad RA (eerste van de twee paden). Eerste pad links, smal begrast pad en direct RA, wederom een begrast pad.
3. Einde pad RA. Bij paaltje geel-rode routemarkering LA, slingerpad op om vervolgens de paaltjes met geel-rode routemarkering te volgen tot aan Parkpaviljoen (restaurant en winkel) en Museonder; dit is aan de rechterhand zichtbaar, vlak nadat de geel-rode route LA gaat. Loop daar naartoe tussen twee hoge stenen zuilen door.
4. NB. Vanaf het centrumgebied loopt een wandelpad (ca. 700 m) naar het Kröller-Müller Museum, loop langs de speeltuin en volg het pad RA. Loop na je bezoek aan het Kröller-Müller Museum via hetzelfde pad terug naar het Parkpaviljoen.
5. Steek bij de driesprong het fietspad van links over, en sla een breed zandpad schuin naar links in. Volg dit pad tussen bosrand links en openveld rechts met een brede boog tot je (bijna) weer op het fietspad uitkomt. Pak daar de rood-gele markering weer op naar het eind-/beginpunt.
De golvende grasvlakten, heidevelden en bossen tussen Hoenderloo, Otterlo en Schaarsbergen werden tussen 1909 en 1917 stapsgewijs aangekocht door de Rotterdamse erts- en graanhandelaar Anton Kröller. Daarvoor hadden anderen al pogingen gedaan er iets aardigs van te maken. Het begin en eind van deze wandeling gaat grotendeels over de lanen van het Landgoed dat Johan Sickesz en zijn zoon vanaf 1846 aanlegden in de huidige noordoosthoek van de Hoge Veluwe. De vrouw van Anton Kröller, Helene, was vooral geïnteresseerd in kunst. Zij wilde hun enorme verzameling hedendaagse kunst, waaronder veel werk van Vincent van Gogh, graag tonen aan het publiek. Een droom die uitkwam met het Kröller-Müller museum.
Aan het begin van de route ligt de twee kilometer lange kaarsrechte Lange Laan, een van de meest monumentale bospaden van Nederland. Bij herfstkleuren is dit traject weergaloos mooi dankzij beuken, eiken, Amerikaanse eiken en berken aan weerszijden. Op enkele dwarspaden zijn de 19de-eeuwse bomen gerooid en nieuwe aangeplant, voor het plezier van wandelaars die hier over een eeuw lopen.
De boeren die hier tot de komst van Kröller een karig bestaan leidden, werden door Kröller uitgekocht. De route voert langs vier van de verlaten akkercomplexen. Bij Heideveld De Bunt staat een informatiebord met het verhaal over de bewonersgeschiedenis (150 m van de route, halverwege het stuk autoweg dat over De Bunt voert). Na De Bunt gaat de route door verwilderde productiebossen met veel ontsluitingswegen.
Wie eind september, begin oktober, tegen de avond een wandeling maakt over de Veluwe kan plotseling opgeschrikt worden door een oergebrul. Dat zijn de diepe driegende klanken die mannelijke edelherten inzetten in de strijd om de hinden. De sterkste edelherten burlen, zitten elkaar achterna en kletteren hun geweien tegen elkaar om te bepalen wie de sterkste is. De winnaars verzamelen een roedel hinden die ze vervolgens ‘beslaan’. Langs de route ligt de wildobservatieplaats Millelamel waar je tijdens de schemering de grootste kans hebt op het zien van wild.
In 2019 is het nieuwe Park Paviljoen geopend, met daarin het informatiecentrum en het Parkrestaurant. De duurzame constructie voorziet in een flink aantal zonnepanelen. En de positie van het gebouw is zo gekozen dat ’s zomers op het heetst van de dag de zon niet of nauwelijks het gebouw binnendringt. Terwijl de zon ’s winters juist de ruimte krijgt om naar binnen te schijnen en het gebouw te verwarmen. Bij het verwarmen en koelen van het gebouw wordt gebruik gemaakt van een WKO-installatie (warmte- en koudeopslag).
Het Museonder is een (deels) ondergronds museum dat een beeld geeft van het leven onder het aardoppervlak. De tentoonstelling neemt je mee dieper en dieper de bodem in, tot het middelpunt van de aarde. Zo zie je bijvoorbeeld het wortelstelsel van een 135 jaar oude boom, stenen die hun verhaal van herkomst vertellen als je ze aanraakt en botten van dieren die al duizenden jaren zijn uitgestorven, maar die ooit rondliepen in het gebied dat nu de Hoge Veluwe is. Entree: gratis.
Het Kröller-Müller Museum is het levenswerk van Helene Kröller-Müller. Zij verzamelde, samen met haar man, vanaf 1907 in 15 jaar tijd bijna 11.500 kunstwerken van beroemde kunstenaars zoals Claude Monet, Pablo Picasso, Piet Mondriaan en natuurlijk Vincent van Gogh. Met bijna 90 schilderijen en ruim 180 tekeningen bezit het museum de op een na grootste Van Goghverzameling ter wereld! Het museum werd gebouwd naar een ontwerp van de Belgische architect Henry van de Velde en in 1938 geopend. Later werd er een vleugel aangebouwd naar ontwerp van de Nederlandse architect Wim Quist. Bijzonder is ook de 25 hectare grote Beeldentuin die het museum omgeeft. Je kunt er werk bewonderen van Auguste Rodin tot Henry Moore en van Jean Dubuffet tot Joep van Lieshout. www.krollermuller.nl. Entree: € 13,50 (gratis met Museumjaarkaart).
Bij het verlaten van het bos ontvouwt zich het Deelensche Veld. Kenmerkend zijn de bankvennen, ondiepe waterpartijen met een waterdichte laag in de bodem. De mooiste liggen een stukje van de route af naar het oosten. Eén ven, de Deelensche was, met loopbrug over het water, ligt vijf minuten lopen van de route: ga zodra je de (vergraste) hei bereikt niet LA maar RA via het verharde fietspad. Na 300 m ligt aan je linkerhand het pad naar het ven. In de 19e eeuw en daarvoor, toen dit gebied nog behoorde tot de marke (collectieve grond) van de boeren van Deelen, wasten ze in de vennen hun schapen voor het scheren.