Cybercriminaliteit voorkomen met deze 9 handige tips

Online criminaliteit neemt de laatste jaren sterk toe. Om die reden is het belangrijk om je beter bewust te zijn van je veiligheid online. Zowel thuis als op vakantie. Want juist op plekken zoals het vliegveld of hotellobby gebruiken we openbare wifi en openbare opladers. Twee van de vele manieren waarmee internetcriminelen toegang kunnen krijgen tot jouw apparaat of gegevens. Met de onderstaande negen tips geef je ze geen kans.

1. Gebruik een wachtwoordmanager

Een wachtwoordmanager is een soort ‘digitale kluis’ voor jouw wachtwoorden. Het gebruik hiervan is tegenwoordig eigenlijk geen aanrader maar een must. We hebben zomaar 80 accounts en het is verstandig voor elk account een uniek én sterk wachtwoord te hebben. Maar hoe ga je die allemaal verzinnen en onthouden?

Onze tip: verzin één sterke wachtwoordzin voor je wachtwoordmanager en laat je apparaat wachtwoorden voor al die andere accounts verzinnen en onthouden. Dan maak je het hackers lastig en zijn niet al jouw accounts toegankelijk als er één bedrijf een datalek heeft. 

Controleer ook met enige regelmaat of je data onderdeel zijn van een bekend datalek. Dit kan onder meer via haveibeenpwned.com en scatteredsecrets.com.

2. Tweestaps of multifactor authenticatie

Je ziet het meer en meer gebeuren; een code die naar je telefoon gestuurd wordt als aanvulling op je wachtwoord. Ofwel je gebruikt 2 of zelfs meer verschillende middelen (factoren) om in te loggen. Het is voor een kwaadwillende namelijk een stuk lastiger om én je wachtwoord én je telefoon te bemachtigen. Dit heet tweestaps, of multifactor authenticatie. Deze bestaat uit de volgende typen authenticatie:

• Iets dat je weet, bijvoorbeeld een wachtwoord
• Iets wat je hebt, dit kan je telefoon zijn waar je een SMS op ontvangt of via een app een code getoond krijgt
• Iets wat je bent, zoals een vingerafdruk, oog- of gezichtsscan

Wanneer je gebruik kunt maken van multifactor authenticatie, doe dit dan! Zeker ook bij de beveiliging van jouw wachtwoordmanager.

Meer informatie over tweestaps authenticatie kun je lezen in dit artikel van de Consumentenbond. En als je een ANWB Inboedelverzekering met cyberdekking hebt, helpt de Cyberhelpdesk jou gratis met het instellen ervan.

3. Voer updates door

Zorg dat je smartphone en laptop altijd de meest recente versie van het besturingssysteem hebben. Het besturingssysteem is het hoofdprogramma dat geïnstalleerd staat op je computer of smartphone. Bekende besturingssystemen voor de smartphone zijn Android of iOS en voor de laptop en computer zijn Microsoft Windows, macOS van Apple en Chrome OS van Google de meest bekende.

Updates worden doorgevoerd om zwakke plekken in de beveiliging op te lossen en met een oudere versie ben je kwetsbaar. Wacht dus niet vooral niet onnodig lang met updaten.

4. Maak gebruik van goede antivirussoftware (ook op je smartphone!)

Zorg dat op je laptop, computer én smartphone een antivirusprogramma staat. Een antivirusprogramma spoort schadelijke bestanden op je computer op en verwijdert deze. Voor antivirussoftware kun je kiezen uit verschillende aanbieders en vaak ook nog een betaalde en gratis versies. Ook bieden veel internetaanbieders een virusscanner. Soms is deze inbegrepen in het maandbedrag, soms moet je er apart voor betalen. Wil je weten welke virusscanner voor jou geschikt is? Meer informatie van de Consumentenbond vind je hier.

Gebruik naast een virusscanner op je laptop of PC ook een firewall. Windows en iOS bevatten beide een ingebouwde firewall. Deze volstaat voor de gemiddelde gebruiker. Een firewall controleert of gegevens jouw netwerk of computer mogen binnenkomen of verlaten. Het vormt daarmee een extra barrière als internetcriminelen digitaal willen inbreken of juist data willen stelen. Update deze programma’s ook regelmatig.

5. Log niet zomaar in op een openbaar wifi netwerk

Je bent aan het werk in een koffietentje of hebt ingecheckt in je hotel en ziet daar een bordje met netwerknaam en wachtwoord staan voor het wifi netwerk. Mooi! Dat bespaart weer mobiele data. Maar wees je bewust van de gevaren, want is zo'n openbaar wifi-netwerk wel veilig?

Het antwoord op deze vraag is meestal ‘nee’. Zodra je inlogt op een openbaar wifi-netwerk is je laptop of smartphone mogelijk toegankelijk voor cybercrimelen. Zij kunnen daardoor toegang krijgen tot je persoonlijke gegevens. Dit kan mogelijke identiteitsfraude als gevolg hebben. Betekent dit dat je er nooit gebruik van kan maken? Nee, dat kan wel, maar doe dat altijd via een VPN verbinding (een virtueel privénetwerk). Met deze verbinding ben je als gebruiker niet meer te herleiden en zijn je gegevens versleuteld. Zo kun je veilig internetten.

Lees hier meer over de gevaren van openbare wifi-netwerken en hoe je ze wel veilig kunt gebruiken met een vpn.

6. Wees waakzaam voor QR codes

Het gevaar bij QR-codes is dat ze vaak officieel en vertrouwd lijken, maar net als bij phishing kan het linkje in een QR-code ook nep zijn. Gebruik hier je gezonde verstand. Krijg je een menukaart van een restaurant met een QR code, dan is deze waarschijnlijk wel veilig. Maar scan niet zo maar in het wilde weg alle QR-codes die je tegenkomt. Het is niet altijd duidelijk of de qr code die je scant officieel is. De FBI waarschuwt bijvoorbeeld voor criminelen die qr codes op parkeerautomaten vervalsen en zo jouw betaling innen. Gebruik dus altijd je gezonde verstand.

Enkele tips om QR-code-fraude te voorkomen:

• Als het om een app gaat download deze dan via de app/play store.
• Controleer altijd het webadres net als bij (phishing)berichtjes met linkjes. Check het webadres het liefst bij het scannen, voordat je doorklikt.
• Laat je niet misleiden door officieel uitziende documenten. Bijvoorbeeld een brief van je bank, met daarin een QR-code.
• Een verkorte link (zoals bit.ly) in een QR-code is extra verdacht. Er is immers ruimte genoeg voor een volledig webadres.

7. Openbare opladers? Liever niet

Lege telefoon op het vliegveld of in de bus? Pas op met het gebruiken van openbare usb-poorten en oplaadkluisjes. Deze kunnen gebruikt worden om jouw gegevens uit te lezen en malware te installeren. In het Engels heet het ‘juice jacking’. En ook al is het (nog) geen grootschalig probleem, het is zeker mogelijk. Gebruik dus liever een stopcontact of zet je telefoon uit tijdens het laden.  

8. Gebruik verschillende mailadressen

Phishing is het stelen van je gegevens via nepberichten. Via linkjes in e-mail, sms of social media kom je terecht op nagemaakte websites van banken, overheid of bedrijven. Herken phishing door verschillende mailadressen voor verschillende activiteiten te gebruiken. Door bijvoorbeeld een ander emailadres te gebruiken voor online aankopen & nieuwsbrieven dan voor je bank of de overheid kun je spam of nepmails makkelijker (onder)scheiden van je belangrijke mail.

9. Wees voorzichtig en gebruik je gezonde verstand

Goede wachtwoorden en slimme programma’s kunnen een hoop leed voorkomen, maar voorzichtigheid en een gezond verstand spelen vaak nog een belangrijkere rol. Laat daarom nooit je toestel onbeheerd achter en wees voorzichtig met het afgeven van je paspoort. Let extra op bij bestanden, links en advertenties: bij twijfel niet klikken. Controleer altijd goed waar het naartoe verwijst. Open of download nooit onbekende bestanden.

Tip: Maak ook regelmatig een back-up om je gegevens niet kwijt te raken als er toch iets fout gaat.

De ANWB Cyberhulp

Zoals je leest is online veiligheid niet vanzelfsprekend. Om je hierbij te helpen is er nu de ANWB Cyberhulp. Hulp bij het instellen van je apparaten, hulp bij (mogelijke) incidenten en een verzekering voor als er toch iets gebeurt.

Hulp bij bescherming tegen cybercriminaliteit

Speciaal voor de ANWB is de Cyber APK van Studentaanhuis ontwikkeld. Een IT–specialist helpt jouw computer of laptop te beschermen tegen cyber incidenten. Door een uitgebreide check weet jij op welke punten je apparaat veilig is, of waar je actie op moet ondernemen.