Hoe werkt verblinding?

Waarom onze ogen niet tegen fel licht kunnen

Het is een van de meest gehoorde irritaties in het verkeer en klacht nummer één van ANWB-leden: verblinding door tegenliggers of laagstaande zon. Hoe werkt verblinding en waarom hebben onze ogen daar moeite mee?

Verblinding door koplampen

De lampen van een tegenligger kunnen je ogen een paar seconden (tot enkele minuten) verblinden. Verblinding door koplampen blijkt vaak te worden veroorzaakt door een verkeerde afstelling van de koplampen, het gebruik van verkeerde lampen of verkeerde montage van de koplamp. Des te belangrijker is het om hierop te letten tijdens een onderhoudsbeurt of bij de APK.

Overigens kan de zon net zo goed een verblindende factor zijn. Vooral in de herfst, wanneer de zon laag aan de hemel staat.

Doorn in het oog

Verblindende voertuigverlichting is een doorn in het oog van Nederlandse verkeersdeelnemers. Dat bleek begin 2024 uit ANWB-onderzoek onder ruim 13.000 weggebruikers. Maar liefst 78 procent geeft aan regelmatig of altijd verblind te worden door felle lampen van andere verkeersdeelnemers. 

Ergernis onder jong en oud

Uit het onderzoek komt naar voren dat weggebruikers vooral worden verblind door grootlicht (76%), dimlicht (65%) en zelfs door fietsverlichting (39%). Het is een ergernis onder zowel jonge als oudere verkeersdeelnemers. 

Het merendeel van de respondenten geeft aan dat door verblinding alles rondom de lichtbron nauwelijks meer te zien is. Minder goed verlichte verkeersdeelnemers vallen hierdoor ook minder op.

ANWB pleit voor regelgeving

De ANWB maakt zich hierover ernstig zorgen. Samen met haar zusterclubs is de ANWB al langer in gesprek met autofabrikanten over het aanpassen van lampenunits. Ze vraagt nu ook de Europese Commissie zich te buigen over regelgeving voor veilige autoverlichting.

Iris open, iris dicht    

Niet iedereen wordt op dezelfde manier verblind bij fel tegenlicht. Hoe dit precies werkt weten wetenschappers eigenlijk niet. Wellicht reageren de staafjes en kegeltjes niet bij iedereen hetzelfde. Er wordt gezegd dat de iris, die in het donker open staat, bij tegenlicht bij de één verder dichtknijpt dan bij de ander, stelde de Volkskrant in een onderzoek naar nachtbrillen.

Tips tijdens het autorijden

Oogarts Tjeerd de Faber van Het Oogziekenhuis Rotterdam stelt dat ‘verblinding’ een fenomeen is waar je weinig aan kunt doen. Tenminste: je kunt je eigen ogen niet veranderen. Maar je kunt wel allerlei tips toepassen tijdens het autorijden.

1. Spiegels op anti-verblindstand zetten

Allereerst helpt het om je zij- en binnenspiegels op anti-verblindstand te zetten. De lichten in het dashboard en de lichten van je navigatie op nachtstand zetten, is ook verstandig. 

2. Zorg voor een schone voorruit

Een vieze voorruit strooit het felle licht van de tegenligger als het ware alle kanten op. Houd als bestuurder de blik op de eigen weghelft, in plaats van op de weghelft van de tegenliggers, dat scheelt al. Hier lees je alles wat je moet weten over een schone voorruit.

3. Zet een klein lampje met binnenverlichting aan

Oogarts De Faber heeft nog een tip: ‘Soms helpt het om een klein lampje met en beetje binnenverlichting te hebben, bijvoorbeeld door het dashboardkastje een stukje open te zetten. Niet het lampje boven je hoofd, natuurlijk, dat is te fel.’ Dit zorgt ervoor dat de pupillen niet helemaal wijd openstaan.

4. Stel je koplampen goed af

Om andere weggebruikers niet tot last te zijn, kun je zorgen dat je eigen koplampen niet te fel of verkeerd afgesteld staan. Je kunt dat zelf controleren door op een meter of twintig van een ruit te parkeren en naar de reflectie van je autolampen te kijken. 

5. Draag een bril met gele lenzen

Het felle, blauwe licht van tegenliggers kun je ook verminderen door het dragen van een speciale bril met gele lenzen. Deze brillen halen de reflecties en schitteringen uit je zicht en verhelderen tegelijkertijd je zicht in het donker en zorgen voor meer contrast.