Verwachting energieprijzen winter 2023/2024

Waar de energieprijzen vorig jaar in aanloop naar de winter tot ongekende hoogte stegen, is er sinds medio december 2022 een stevige daling ingezet voor zowel de prijs voor stroom als gas. Lees hier een terugblik, wat de verwachting is voor deze winter én wat jij ervan merkt.

In augustus 2022 kostte een kWh gemiddeld nog 56 cent en betaalde je 3 euro en 8 cent voor een kuub gas. Een jaar later, is dat 31 cent per kWh (45% lager) en 1 euro 3 cent per kuub gas (een daling van 64%). Hier zijn meerdere oorzaken voor.

In de grafieken zie je de gemiddelde tarieven op basis van inkoopprijzen op de zogenaamde spotmarkt (the day ahead-markt).

Afgelopen winter was niet koud 

Nederland heeft 4 gasopslagen en deze zijn begin september al zo goed als klaar voor de aankomende winter. Gasopslag Norg is bijvoorbeeld zelfs voor de volledige 100% gevuld met zo’n 6 miljard m3 aardgas. Dat is tijdens een koude winter genoeg voor heel Nederland om 4 weken lang te kunnen verwarmen én ook nog eens gas te kunnen gebruiken om stroom op te wekken. 

Waar de Nederlandse gasopslagen in april vorig jaar (na de winter) nog slechts voor 29% gevuld waren, kwamen we dit jaar met nog voor 69% gevulde opslagen de winter uit. Een groot verschil. Omdat we simpelweg minder hebben hebben gestookt, was er ook minder gas nodig om deze gasopslagen voor komende winter weer netjes te vullen. Minder vraag naar gas op dit vlak dus. 

Geen extreem warme zomer 

Tijdens het vullen van die gasopslagen ging vorig jaar bijna heel Europa gebukt onder een langere periode van extreme hitte en droogte. Mede doordat airconditioning daardoor overal overuren draaide was de stroomvraag extra hoog. De droogte zorgde ervoor dat waterkrachtcentrale niet de benodige hoeveelheid stroom konden opwekken en de aanvoer van kolencentrales vanwege de lage waterstanden in de rivieren stokte. Ook werden kerncentrales permanent of vanwege onderhoud tijdelijk gesloten. Dat had allemaal weer als gevolg dat er stroom moest worden opgewekt worden met duur en beperkt beschikbaar (Russisch) gas. 

Deze zomer verloopt het allemaal anders. Hoewel de omstandigheden lokaal wel extreem zijn geweest: denk aan de overstromingen in Noorwegen en Slovenië, maar ook aan de extreme temperaturen in Zuid-Europa. Daartegenover stond dat Midden-Europa tot nu toe juist een wisselvallige natte en winderige zomer beleeft. Balen als dit precies gelijk valt met jouw vakantie, maar voor de ontwikkeling van de energieprijzen is ook hier de lage(re) vraag naar stroom én gas gunstig.  

Ingrijpen door Overheid en Europese Unie 

Tot slot kwamen ook onze eigen Overheid en de Europese Unie in actie. De Nederlandse overheid kwam met een prijsplafond voor energie voor heel 2023. Tot een bepaald verbruik compenseert de Overheid de meerprijs als het tarief van je energiecontract hoger is dan € 0,40 per kWh en € 1,45 per kuub gas. 

Één van de maatregelen uit het noodpakket van de Europese Unie was de richtlijn om vóór 1 november 2022 de Europese gasopslagen voor minimaal 80% te hebben gevuld. Dat versterkte op dat moment de vraag naar gas en dreef de prijs tijdelijk verder omhoog, maar wel met als doel om in de winter niet zonder gas te komen te zitten (leveringszekerheid). 

Nu de energieprijzen al een aantal maanden stabiel zijn en de gasopslagen voldoende of zelfs tot de rand zijn gevuld, lijken er geen nieuwe maatregelen vanuit de Europese Unie en Nederlandse Overheid aanstaande. 

Alternatieven voor Russisch gas 

De oorlog tussen Rusland en Oekraïne was vorig jaar  de belangrijkste directe oorzaak van de prijsstijgingen. Veel gas kwam naar West-Europa via de pijpleiding Nord Stream. Na de inval in Oekraïne legden de Verenigde Naties sancties op aan Rusland. Als reactie draaide Rusland de gaskraan naar West-Europa beetje bij beetje verder dicht. Daarnaast was er ook regelmatig onderhoud aan de leidingen wat langer duurde dan gepland en is er zelfs sprake geweest van sabotage aan zowel de Nord Stream 1 en 2.  

Door de import van het ruimer beschikbare LNG (Liquid Natural Gas, vloeibaar aardgas) en het feit dat Noorwegen zijn gasproductie heeft opgevoerd is er dit jaar voldoende alternatief voor Russisch gas. Ook dat komt de energieprijzen vooralsnog ten goede. 

Wat betekent dit voor jou? 

Tel de bovengenoemde gebeurtenissen en omstandigheden van 2022 bij elkaar op en zet je de huidige situatie van 2023 ernaast, dan is het verschil groot. Hoewel de oorlog tussen Rusland en Oekraïne nog onverminderd voortduurt, is het effect op de energieprijzen vele malen lager dan vorig jaar. Bovendien is de vraag naar gas niet zo groot als vorig jaar. 

Is de energiecrisis daarmee voorbij? Zijn de gekelderde prijzen blijvend? Helaas kunnen we dit nog niet stellen. Dit hangt af van allerlei factoren. Blijven alle gasopslagen voldoende gevuld? Is er een zachte winter? Komt er een vredesakkoord of wapenstilstand tussen Rusland en Oekraïne? Of zijn er juist allerlei nieuwe tegenslagen? De toekomst laat zich helaas maar moeilijk voorspellen. 

Gunstig of niet: de gevolgen van zulke ontwikkelingen merk je met een dynamisch energiecontract meteen. Nu de inkoopprijzen van elektriciteit en gas zo gekelderd zijn, betaal je direct een veel lager tarief voor de energie die je gebruikt. Tot nu toe is er nog geen directe aanleiding om aan te nemen dat de prijzen weer tot extreme hoogte zullen stijgen.