Verwachting energieprijzen winter 2023/2024

Waar de energieprijzen vorig jaar in aanloop naar de winter tot ongekende hoogte stegen, daalden bij aanvang van diezelfde winter de prijs voor zowel stroom als gas juist flink. Nu, een jaar later, lijkt die daling nog altijd langzaam maar zeker door te zetten. Lees hier een terugblik, wat de verwachting is voor de winter van 2023/2024 én wat jij ervan merkt.

Op het hoogtepunt van de energiecrisis in 2022 (augustus) kostte een kWh gemiddeld nog 56 cent en betaalde je 3 euro en 8 cent voor een kuub gas. Ruim een jaar later lag het gemiddelde van november, met de winter in zicht, op 29 cent per kWh (51% lager) en 1 euro 18 cent per kuub gas (een daling van 62%). Hier zijn meerdere oorzaken voor.

Gemiddelde stroomprijs jan 2021 - jan 2024 

Gemiddelde gasprijs jan 2021 - jan 2024

In de grafieken zie je de gemiddelde tarieven op basis van inkoopprijzen op de zogenaamde spotmarkt (the day ahead-markt).

Afgelopen winter was niet koud 

Nederland heeft 4 gasopslagen en deze waren begin september al zo goed als klaar voor de aankomende winter. Gasopslag Norg was toen bijvoorbeeld zelfs al voor de volledige 100% gevuld met zo’n 6 miljard m3 aardgas. Dat is tijdens een koude winter genoeg voor heel Nederland om 4 weken lang te kunnen verwarmen én ook nog eens gas te kunnen gebruiken om stroom op te wekken. 

Waar de Nederlandse gasopslagen in april vorig jaar (na de winter) nog slechts voor 29% gevuld waren, kwamen we dit jaar met nog voor 69% gevulde opslagen de winter uit. Een groot verschil. Omdat we simpelweg minder hebben hebben gestookt, was er ook minder gas nodig om deze gasopslagen voor komende winter weer netjes te vullen. Minder vraag naar gas op dit vlak dus. Daardoor waren onze gasopslagen op 1-9-2023 alweer voor 95% gevuld. De afgelopen maanden zijn ook de laatste procentjes ruimte opgevuld.

Geen extreem warme zomer 

Tijdens het vullen van die gasopslagen ging vorig jaar bijna heel Europa gebukt onder een langere periode van extreme hitte en droogte. Mede doordat airconditioning daardoor overal overuren draaide was de stroomvraag extra hoog. De droogte zorgde ervoor dat waterkrachtcentrale niet de benodige hoeveelheid stroom konden opwekken en de aanvoer van kolencentrales vanwege de lage waterstanden in de rivieren stokte. Ook werden kerncentrales permanent of vanwege onderhoud tijdelijk gesloten. Dat had allemaal weer als gevolg dat er stroom moest worden opgewekt worden met duur en beperkt beschikbaar (Russisch) gas. 

Deze zomer verliep het allemaal anders. Hoewel de omstandigheden lokaal wel extreem zijn geweest: denk aan de overstromingen in Noorwegen en Slovenië, maar ook aan de extreme temperaturen in Zuid-Europa. Daartegenover stond dat Midden-Europa juist een wisselvallige natte en winderige zomer beleefde. Balen als dit precies gelijk valt met jouw vakantie, maar voor de ontwikkeling van de energieprijzen is ook hier de lage(re) vraag naar stroom én gas gunstig.  

Ingrijpen door Overheid en Europese Unie 

Tot slot kwamen ook onze eigen Overheid en de Europese Unie in actie. De Nederlandse overheid kwam met een prijsplafond voor energie voor heel 2023. Tot een bepaald verbruik compenseert de Overheid de meerprijs als het tarief van je energiecontract hoger is dan € 0,40 per kWh en € 1,45 per kuub gas. 

Één van de maatregelen uit het noodpakket van de Europese Unie was de richtlijn om vóór 1 november 2022 de Europese gasopslagen voor minimaal 80% te hebben gevuld. Dat versterkte op dat moment de vraag naar gas en dreef de prijs tijdelijk verder omhoog, maar wel met als doel om in de winter niet zonder gas te komen te zitten (leveringszekerheid). 

Nu de energieprijzen al een jaar redelijk stabiel zijn en de gasopslagen helemaal zijn gevuld, lijken er ook geen nieuwe maatregelen vanuit de Europese Unie en Nederlandse Overheid aanstaande. 

Alternatieven voor Russisch gas 

De oorlog tussen Rusland en Oekraïne was vorig jaar de belangrijkste directe oorzaak van de prijsstijgingen. Veel gas kwam naar West-Europa via de pijpleiding Nord Stream. Na de inval in Oekraïne legden de Verenigde Naties sancties op aan Rusland. Als tegenreactie draaide Rusland de gaskraan naar West-Europa beetje bij beetje verder dicht. Daarnaast was er ook regelmatig onderhoud aan de leidingen wat langer duurde dan gepland en is er zelfs sprake geweest van vermeende sabotage aan zowel de Nord Stream 1 en 2.  

Door de import van het ruimer beschikbare LNG (Liquid Natural Gas, vloeibaar aardgas) en het feit dat Noorwegen zijn gasproductie heeft opgevoerd is er dit jaar voldoende alternatief voor Russisch gas. Ook dat komt de energieprijzen ten goede. 

Wat betekent dit voor jou? 

Tel de bovengenoemde gebeurtenissen en omstandigheden van 2022 bij elkaar op en zet je de huidige situatie van 2023 ernaast, dan is het verschil groot. Hoewel de oorlog tussen Rusland en Oekraïne nog voortduurt, is het effect op de energieprijzen vele malen lager dan vorig jaar. Bovendien is de vraag naar gas dus ook niet zo groot als vorig jaar. 

Is de energiecrisis daarmee voorbij? Zijn de gekelderde prijzen blijvend? Helaas kunnen we dit nog niet stellen. Dit hangt af van allerlei factoren. Blijven alle gasopslagen voldoende gevuld? Is er een zachte winter? Komt er een vredesakkoord of wapenstilstand tussen Rusland en Oekraïne? Of zijn er juist allerlei nieuwe tegenslagen? De toekomst laat zich helaas maar moeilijk voorspellen. 

Gunstig of niet: de gevolgen van zulke ontwikkelingen merk je met een dynamisch energiecontract zoals dat van ANWB Energie meteen. Nu de inkoopprijzen van elektriciteit en gas zo gekelderd zijn, betaal je direct een veel lager tarief voor de energie die je gebruikt. Met de tot de rand gevulde gasopslagen en een voorspelde milde winter is er tot nu toe geen directe aanleiding om aan te nemen dat de prijzen weer flink zullen gaan stijgen.