Tuinen en kloosters

Hond mee: De hond mag mee op deze route (maar niet alijd in de tuinen). Let alleen op evt. borden langs de rivier.

Toegankelijkheid: deze route is niet toegankelijk voor mindervaliden venwege het graspad langs de rivier en die smalle onverharde paden in de tuinen. Mindervaliden moeten bij punt 4 vanaf de Valeriaan NIET naar wkp 80 lopen, maar rechtdoor gaan over de weg naar de Medaillon op punt 5. Zo vermijden ze de drassige graspaden en hekjes waar in de normale routebeschrijving sprake van is.

Paden: 10% onverhard. Langs de rivier loop je over een graspad en in de tuinen (soms) over smalle zangpaden, verder is de route grotendeels verhard.

Loslopend vee: langs de Maas kun je loslopend Schotse runderen tegenkomen. Houd afstand en passeer ze rustig.

Je kunt parkeren op de parkeerplaatsen aan de Kasteellaan bij Château Holtmühle en bij het Keramiekmuseum (pak van de drie parkeerplaatsen, komende van de Steilrandweg, de laatste: is de plaats met twee borden onder het P-bord ipv één. Het is óók de parkeerplaats voor leveranciers) . De route volgt de wandelknooppunten: 51-99-84-50-84-83-82-81-80-92-93-94-95-96-97-51.

1. Loop vanaf de parkeerplaats aan de Kasteellaan RA de laan op naar Château Holtmühle en sla RA over de oprijlaan naar een eerste portgenbouwe op nr 6 en ga na 80 m  LA de poort door van het tweede portgebouw op nr 16. Aan je linkerhand is de Kruidentuin Tegelen. Loop terug via dezelfde weg naar de parkeerplaats (aan je linkerhand is het Keramiekmuseum) en sla op de Kasteellaan LA. Op de hoek van de Kasteellaan en Vijverlaan staat wandelknooppunt (wkp) 51.
2. Volg vanaf wkp 51 de donkerrode schildjes met gele pijl (met stickers aangegeven op palen links en/of rechts van de weg) RD richting wkp 99. Je gaat RA onder een tunneltje onder het spoor door en volgt het fraaie pad (Middeltweg) langs de Aalsbeek. Vanaf wkp 99 loop je RD over de Nabben, steek de Roermondseweg over, ga even LA en meteen de eerste straat RA (Waterloostraat).
3. Neem na 200 m LA de Maashoek en loop verderop RA de Maasstraat in tot wkp 84. Hier sla je LA (St Michaëlstraat). Aan het einde van de straat sla je LA de Veerweg in (recht voor je is het hart van Steyl met het Missiemuseum en een klein stukje verder aan de rechterkant de Kloostertuin). Loop de Veerweg door tot aan wkp 50 en ga daar LA (langs de Maas).
4. Neem na ongeveer 150 meter het linkerpad omhoog naar Botanische tuin Jochumhof. Vanaf daar ga je LA naar wkp 84. Loop RD richting wkp 83 en ga LA tegenover het Limburgs Schuttersmuseum de Paterstraat in. Vervolgens RA richting wkp 82 (Arnoldus Janssenstraat). Hier neem je LA de Zusterstraat (langs het Heilig Hartklooster) richting wkp 81. Ga RA de Kloosterstraat in (langs het Heilige Geestklooster) en loop door tot de pijlen je LA de Valeriaan op sturen. Aan het einde LA en dan RA naar de rivier, wkp 80.
5. Ga RA het hek door en volg het graspad voor ca. 700 meter (halverwege passeer je een bruggetje, Let op: hier lopen Schotse runderen!) tot wkp 92. Verlaat hier het natuurgebiedje door het hek en sla LA op het Medaillon (tussen woonflats door) en ga weer RA op het wandelpad door het park. Loop ca. 280 door tot je wkp 93 bereikt. Daar sla je RA (Hoogstraat) en LA (Engerstraat) richting wkp 94. Loop hier RD richting wkp 95.
6. Steek de Grotestraat over en neem schuin RA de Gasthuisstraat naar wkp 96 en loop deze straat (wordt Spoorstraat) helemaal RD uit tot de spoorwegovergang. Vervolg de weg RD (nu Vijverlaan) via wkp 97 naar wkp 51. Het startpunt van de route (LA vind je de parkeerplaatsen).

De Kruidentuin Tegelen is een pareltje. Een tuin die volledig drijft op de kracht van vrijwilligers. Vroeger was hier een kasteeltuin die vooral gebruikt werd door rijke burgers en kasteelbewoners. Nu is er een kruidentuin gevestigd met bedden vol bekende en onbekende keuken- en medicinale kruiden. Er is ook een Engelse tuin, voedselbos en moestuin. Je kunt er vrij rondlopen over de kronkelpaden langs oude bomen (een acacia uit 1852!). In de tuin kun je kruidenplantjes en jam kopen of honing van de bijenkorven in de tuin. Of vanaf een bankje genieten van de natuur en de vele vogels die er leven. De Kruidentuin Tegelen (Kasteellaan 10, Tegelen) is van maart t/m november geopend van ma t/m vr tussen 08-13, bij mooi weer di t/m vr 8-16 uur en zo van 12 tot 16 uur. Rondleidingen op afspraak: tel. 06-81178058.

Het oudste deel van dit kasteel stamt uit de Middeleeuwen. Het complex werd waarschijnlijk gebouwd in de laatste helft van de 14e eeuw. Rond 1850 werd een deel van de (vervallen) gebouwen afgebroken en werd het overgebleven gedeelte verbouwd. In 1968 kocht de gemeente Tegelen het kasteel met de bijgebouwen en de omliggende landerijen van de toenmalige eigenaar Van Basten Batenburg. Na een omvangrijke restauratie in 1993 vestigde Bilderberg Hotels er een kasteelhotel. Het kasteel en restaurant zijn toegankelijk.

De oude tienschuur van Château Holtmühle (waar vroeger de oogst werd opgeslagen die pachters moesten afdragen) is geen gekke plek voor een keramiekmuseum. In dit gebied zette de rivier de Maas immers eeuwenlang de rivierklei af waar al vanaf het begin van onze jaartelling dankbaar gebruik gemaakt wordt door pottenbakkers, dakpan- en baksteenbedrijven en kunstenaars. De naam Tegelen werd zelfs afgeleid van het Romeinse woord voor dakpan ‘Tegula’. De pottenbakkers maakten vooral potten voor huishoudelijk gebruik. En ook de tegels en dakpannen dienden een praktisch nut. Pas in de twintigste eeuw sloegen ook kunstenaars aan het keramieken. Het museum belicht de geschiedenis van keramiek - van de prehistorie tot de huidige tijd – aan de hand van oude aardewerken voorwerpen, live demonstraties, keramieken kunstvoorwerpen en wisselende tentoonstellingen.

Keramiekcentrum de Tiendschuur (Kasteellaan 8, Tegelen) is di t/m zo geopend van 11.00 – 17.00 uur. Entree: € 9,50 p.p. (gratis: Kinderen tot 12 jaar, Museumkaart).

Steyl, waar nog altijd zusters, paters en broeders werken, werd in 1875 gesticht door de Duitse pater Arnold Janssen, die er een missieseminarie begon. Er zijn drie kloosters: het Missiehuis St. Michaël van de paters en broeders, het Heilig Hartklooster van de missiezusters (de ‘blauwe zusters’) en het Heilige Geestklooster van de aanbiddingszusters (de ‘roze zusters’). Vroeger stonden hier ook nog het Sint Gregorklooster en het Sint-Jozefklooster. St. Michaël is het moederhuis van de SVD, de congregatie van het Goddelijk Woord. Er zijn ongeveer tienduizend missionarissen en missiezusters van Steyl met zestig verschillende nationaliteiten actief in meer dan tachtig landen. Het charmante dorp is zeer in trek bij (religieuze) toeristen. Het ligt er dan ook reuze schilderachtig aan de Maas.

De missionarissen die vanuit Steyl over de hele wereld hun missiewerk deden, bleken ook rasverzamelaars. Ze stuurden allerlei objecten en (opgezette) dieren – typerend voor het land waar ze geplaatst waren - naar Steyl, zodat ook anderen deze konden bekijken. Zo konden toekomstige paters, broeders en zusters worden voorbereid op hun eigen uitzending. Het levert een heerlijk rariteitenkabinet op: het Missiemuseum. Alleen al die 1,75 meter hoge opgezette loensende beer bij de ingang is het bezoek waard. En dan begint het avontuur langs vitrinekasten vol culturele schatten. Er staat zelfs een poort van zes bij drie meter Javaans houtsnijwerk, waarvan de missionaris in Indië destijds gedacht moet hebben: ‘Díe is leuk voor thuis’. Maar ook een unieke verzameling insecten en vlinders met fluorescerende vleugels. De verzameling van opgezette dieren spant de kroon. In overvolle vitrines vechten honderden beesten om een plekje. De preparateurs waren in het bijzonder gek van jachttaferelen. Een yak met een half vogelbekdier in zijn bek. Een ijsbeer die een zeeleeuw pakt, een koningstijger met een kalf. Het komt allemaal van ver en werd opgestuurd door de paters. Van een heel ander kaliber zijn de kleren van twee paters uit Steyl die rond 1900 tijdens de Bokseropstand in China (1899-1901) omkwamen. De bloedsporen zijn nog terug te zien op hun gewaad.

Het Missiemuseum (Veerweg 6, Steyl) is van di t/m zo geopend van 11-17 uur. Entree: € 9 (gratis met Museumjaarkaart).

De Kloostertuin is onderdeel van het Missiehuis St Michael. (St Michaëlstraat), middenin het kloosterdorp. Een romantische tuin waar je vrij kunt rondwandelen langs religieuze beeldengroepen, verzakte kassen, kathedralen van bomen, meditatieplekken, grotten en moestuinen. De mysterieuze Maria-grotten in de kloostertuin zijn op slot, maar wie wil kan bij de receptie van het Missiehuis de sleutels halen. Ontsluit het hek van de grot, druk op de knop ‘licht en muziek’ en laat je betoveren door de gewijde sfeer.

Verborgen achter kloostermuren ligt de historische botanische tuin van Steyl. Hier vind je natuur, rust en historie met een schitterend uitzicht over de Maas. De tuin werd gesticht door Pater Jochum die de planten gebruikte in het biologieonderwijs binnen het missiehuis. Jochum vroeg zijn medepaters om uit de hele wereld planten en zaden mee te nemen. Een wonderlijke collectie bijzondere planten en bomen was het resultaat. In de Jochumhof vind je verschillende deeltuinen. Het oudste is het Paterspark met de eeuwenoude bomen en een monumentaal koetshuis. Verder is er een Heemtuin waar je in het klein alle belangrijke landschapstypen van Noord-Limburg kunt zien. Er is en mediterrane plantenkas vol cactussen en vetplanten. En er is een Grand Café waar je even kunt uitpuffen.

Botanische tuin Jochumhof, Maashoek 2-b, Steyl. Dagelijks geopend van 11 tot 17 uur (de horeca is gesloten op ma en wo).

In 1875 werd in Steyl het Missiehuis St. Michaël gesticht door de uit het Duitse Goch afkomstige priester Arnold Janssen. In 1889 stichtte Arnold Janssen, samen met Maria Helena Stollenwerk en Hendrina Stenmanns, een congregatie van missiezusters, de Dienaressen van de Heilige Geest de ‘roze zusters’ genoemd naar de kleur van hun kleding). In 1895 vertrokken de eerste zusters naar de missie om zich in te zetten voor onderwijs, catechese, ondersteuning van het pastoraat en sociaal werk. In 1914 betrokken deze zusters beide congregaties een nieuw gebouwd klooster, het Heilig Hartklooster. In 1914 tenslotte werd het Heilige Geestklooster opgeleverd, exclusief bedoeld voor de slotzusters. Het Heilig Hartklooster werd daarna nog uitsluitend door de missiezusters bewoond. De congregatie van de slotzusters van Steyl telt wereldwijd ongeveer 375 leden in 22 kloosters. Het Heilige Geestklooster met circa 30 zusters fungeert binnen deze gemeenschap als moederhuis. Het Heilige Geestklooster is een carrévormig kloostercomplex uit 1914 met een kloosterkapel met daarop aansluitende kloostervleugels, die min of meer een gesloten vierkant vormen. Het daardoor gevormde binnenplein wordt deels gevuld door de kapel en een vierkante traptoren.

Het Heilig Hartklooster is het moederhuis van de in 1889 ter plaatse gestichte congregatie Dienaressen van de Heilige Geest, de missiezusters van Steyl (de ‘blauwe zusters’ genoemd naar de kleur van hun kleding). Het complex bestaat uit het eigenlijke klooster, de kloosterkapellen en een aantal bijgebouwen. Daaromheen ligt een uitgestrekt park van ongeveer tien hectare.

Beide kloosters zijn maar beperkt open (op afspraak). In het Missiehuis St. Michaël kun je een bezoek brengen aan de tombe van Arnold Janssen. In het Heilig Hartklooster mag je een kijkje nemen in de kapel.