Amersfoort stadswandeling

Hond mee: deze route is niet geschikt om te lopen met honden, want tijdens deze route zijn op een aantal plekken in de binnenstad honden niet toegestaan.

Toegankelijkheid: deze route is niet volledig geschikt voor mindervaliden. Amersfoort is een middeleeuwse stad met veel klinkers in de binnenstad. Bij de Dieventoren moet je een hobbelig paadje over en de oversteek bij de Koppelpoort is ook een hindernis. Bij de plompetoren is een stukje wat bestaat is met kleine keien. Dit straatje kan je makkelijk omzeilen door doortelopen over de muurhuizen en dan de volgende rechts. Dan kom je ook op de Kamp uit en vervolg je daar de route.

Paden: verhard (tegels, afsfalt, kasseien)

1. Met de rug naar station Amersfoort LA, Stationsplein, later Stationsstraat en Van Asch van Wijckstraat, met bocht mee naar rechts, bij de verkeerslichten steek je de stadsring over en sla je RA. Tweede LA  de Utrechtsestraat in. RD over Varkensmarkt, Langestraat in (straatnaambordje ontbreekt). Eerste RA, Scherbierstraat, met bocht mee naar links, Muurhuizen.

2. Doorlopen naar Kortegracht , dan stukje terug, LA Weeshuisgang in. Na brug LA, Zuidsingel. Eerste LA brug over, Schoutensteeg, na brug RA, Muurhuizen. Net voor huisnr. 99 (dit is meteen na nr. 59) RA onder Plompetoren over brug, meteen LA, Zuidsingel. Derde RA, Kamp (= t.o. Kamperbinnenpoort, staat geen straatnaambordje). Voor brug LA, St.-Annastraat, rechter voetpad langs stadsmuur volgen, Plantsoen Noord.

3. Bij Theater Flint 2 (Coninckstraat) 2x LA, St.-Annastraat. Loop terug langs andere kant van stadsmuur en sla bij nr. 17 RA de St.-Rochusstraat in. Tweede RA, Pothstraat. Bij huisnr.16 passeer je het Hofje Stichting De Armen de Poth (indien toegankelijk – kun je even een kijkje nemen). Aan het einde van de straat RA en direct LA De Teut inlopen. Verderop LA Bloemendalsestraat in (geen straatnaambord). 1ste straat LA, Weverssingel, en vervolgens 1ste RA over brug. Na brug RA,  Muurhuizen, meteen LA Kerkstraat en via de Appelmarkt LA de Groenmarkt oplopen (blijf links van de kerk).

4. Eerste RA, Langestraat. Eerste RA, Zevenhuizen. Rechts over Hof lopen, eerste RA, Windsteeg. Einde schuin rechts oversteken, Papenhofstede (straatnaambordje ontbreekt). Einde LA, Havik. Havik volgen langs water. Einde RA, brug over, Nieuweweg. Einde LA  ’t Zand, meteen RA, Grote Spui. Direct vóór de Koppelpoort LA oversteken en RA langs het water, Kleine Koppel. Onder spoorburg door, dan is links het Eemplein met links Kunsthal KadE.

5. Dezelfde route terug onder spoor door en RD, Kleine Spui. Op het einde ziet u aan de overkant Museum Flehite, RA de Westsingel op. Eerste brug LA Bollebruggang. Na brug RA, Breestraat, later Lievevrouwekerkhof en Krankeledenstraat. Einde RA, Langestraat, dan via de Varkensmarkt dezelfde route terug naar het station.

Amersfoort ontwikkelde zich tot een centrum van nijverheid, waar het bierbrouwen en de textielproductie flink wat geld in het laatje brachten. De bouwijver, die met deze voorspoed gepaard ging, heeft een historische kern opgeleverd, die nog in prima staat verkeert. Zowel de Muurhuizen als de goed geconserveerde stadspoorten dragen bij tot de middeleeuwse sfeer. Daarnaast kenmerken kronkelige straten en vele mooie gevels het Amersfoortse centrum.

Bij Muurhuizen stond ooit de binnenste omwalling. Toen de stad zich, als gevolg van de economische bloei, in 1380 begon uit te breiden, moest een nieuwe stadsmuur worden gebouwd. De oude werd grotendeels geslecht en met het vrijgekomen materiaal werden huizen gebouwd die de lijn van de oude stadsmuur exact volgen. Doordat de constructie van deze huizen plaatsvond in verschillende perioden, is een grote diversiteit aan vormen ontstaan; toch is het karakter van deze straat onmiskenbaar middeleeuws.

Op Muurhuizen nummer 19 werd Johan van Oldebarneveldt geboren.

Ga vanaf Muurhuizen de Kortegracht in om een bezoekje te brengen aan het Mondriaanhuis, het geboortehuis van Piet Mondriaan. Het huisvest een museum, waarin het leven en werk van de kunstenaar centraal staan. Loop de Kortegracht terug en geniet vanaf de brug aan het eind van het doorkijkje rechts langs het huis Tinnenburg (nr. 25) naar de Zuidsingel. Loop dan iets terug en ga linksaf via de Weeshuisgang naar de Zuidsingel en weer linksaf. Staand op het bruggetje zie je links Tinnenburg van de andere kant. Kijk ook naar rechts en zie de Eem onder de Monnickendampoort de stad binnenstromen.

De 13e-eeuwse Plompetoren (Muurhuizen 99, direct na nr. 59), geflankeerd door huizen van iets later datum, fungeerde als gevangenis en werd (en wordt nog steeds) daarom ook de Dieventoren genoemd.

Twee torens versterken de Kamperbinnenpoort, waar de handelsweg de stad verlaat. De Kamp, zoals deze straat tegenwoordig heet, heeft fraaie gevels op de huisnrs. 10 (D’gekroonde bye-korf uit 1687), 48 en 56.

 Achter de Kamp staat een deel van de buitenste, latere omwalling, compleet met bescheiden torens.

Loop een stukje terug langs de andere kant van deze stadsmuur; door de arbeiderswijk aan de voet ervan kom je bij het Hofje Stichting Armen de Poth. Hoewel dit onderkomen van de Amersfoortse behoeftigen in de 14e eeuw werd gesticht, dateren de meeste huizen van de 19e eeuw. Het complex is opvallend groot.

De gotische St.-Joriskerk kreeg haar huidige vorm omstreeks 1530. De 17e-eeuwse bouwmeester Jacob van Campen ligt er begraven.

Waar nu het verrassend weidse plein de Hof ligt, stond ooit een kasteel. Je bent nu in het middelpunt van de oude stad. Er zijn mooie gevels te zien; bijzonder is de loggia van hout en steen tegen de muur van de kerk.

Langs het grachtje Havik met gevarieerde architectuur kom je bij de 15e-eeuwse Koppelpoort, deel van de buitenste stadsmuur, die de toegang over land en water moest beschermen. Even voorbij het spoor ligt het nieuwe Eemplein met een moderne bibliotheek, winkels en een boerenmarkt op vrijdag (11-17 uur). Ook is hier de Kunsthal KAdE gevestigd, met tentoonstellingen over kunst, architectuur en design.

In drie laatmiddeleeuwse muurhuizen is Museum Flehite gevestigd. Dit (kunst) historische museum toont in zeven zalen de verschillende facetten van de geschiedenis

De Onze-Lieve-Vrouwentoren, ook wel Lange Jan genoemd, is een van de hoogste kerktorens van Nederland. De toren meet 98 m en hoort bij een kerk die in de 18e eeuw door een explosie is verdwenen.

Een pelgrimsoord
Zoals de bedevaartgangersnaar Santiago de Compostela als teken een st.-jakobsschelp hadden, zo droegen zij die naar Amersfoort trokken een afbeelding van een Mariabeeld. Een bedevaart naar Amersfoort? Jazeker, om te bidden bij het beeld van Onze Lieve Vrouwe, die wonderbaarlijke genezingen tot stand zou kunnen brengen. Het beeld was, zo wil de legende, op miraculeuze wijze gered uit de stadsgracht. Ook zouden ooit kaarsen, die voor deze beeltenis van de H. Maagd werden aangestoken, niet zijn opgebrand. Dit soort verhalen bracht in de middeleeuwen veel mensen op de been en er worden zo’n vierhonderd genezingen vermeld. Met het geld dat de pelgrims gaven, werd een kerk gebouwd. Alleen de toren staat nog overeind: de Onze-Lieve-Vrouwetoren.