Hulst

Hond mee: tijdens deze hele route zijn honden aangelijnd toegestaan.

Toegankelijkheid: De route is normaal gesproken geschikt voor mindervaliden. Trappen zijn te vermijden door gebruik te maken van de speciale rolstoelopgangen. Maar let op: tijdens de royutecontrole werd er werk verricht aan de riolering en waren meerdere stukken van de route opgebroken. De omleidingen daarbij zijn lastiger voor mindervaliden.

Paden: deze route voert voor 20% over onverharde paden.

In 2021 riep de Kampioen de hulp in van de ANWB-leden op zoek naar de allermooiste vestingstad van Nederland. Bijna 70.000 mensen stemden op hun favoriete vestingstad. Hulst eindigde in de Top vijf, samen met Gorinchem, (winnaar), Dokkum, Bourtange en Sittard. ‘Hulst heeft een prachtige groene wal om overheen te wandelen met zicht op de omgeving en stad’, oordeelde de jury. ‘De vesting met negen bolwerken is nog helemaal intact, compleet met drie poorten, een ravelijn, de stadsmolen, de stadsgracht en de buitenvest. Vlakbij de grens gelegen wordt Hulst ook wel de meest Vlaamse vestingstad van Nederland genoemd.’

1. Start met je rug naar de buitentrap trap van het stadhuis van Hulst, Grote Markt. Steek dit plein diagonaal naar links over en ga la, Gentsestraat. Na 200m la, Gentsepoort, ra onder de Gentsepoort door, gelijk ra, en ra bij cafe de trap op, “wandelroute”, terras oversteken, de vestingwal op. Blijf na het bastion (rechts) de vestingwal volgen. Voor de eerste speeltuin links aanhouden, onverharde pad tot onderaan toe en dan aan het einde la de Lange Bellingstraat in. Na ca 75m, la, onder poort door, Refugium. Einde la Baudeloo, zig-zag ra-la, einde,
Baudeloo, ra door hek naar Grote Markt. Loop richting Basiliek en ga ra, Cornelis Vosplein. Kruising rd, Houtmarkt, links aanhouden, Kleine  Bagijnestraat. Kruising rd, volg Kleine Bagijnestraat.

2. Voor de Graauwsepoort, la Schuttershof. Eerste ra, Bagijnesteeg. Voor parkeerplaats Galgebolwerk ra, onverhard pad omhoog tot vestingwal, dan la en volg vestingwal via de molen naar de Dubbele Poort.

3. Volg vestingwal richting ruïne Keldermanspoort, voor speeltuin la, onverhard pad, la trap af en rd over bruggetje. Na ca 50m volg voetpad links omlaag met het binnenwater aan je linkerzijde, ga rd onder de Overdamse brug, la bij brug, op de brug rd en einde ra, Bierkaaistraat. Einde Vismarkt la, Bontehondstraat, eerste ra, Bontehondstraat. Deze gaat over in Broodmarkt. rechts aanhouden. Eerste ra, Pierssensstraat. Einde ra, Steenstraat naar Bezoekerscentrum Hulst, einde route of ga la naar Grote Markt, het startpunt.

Hulst profileert zich als een bourgondische stad, waar men houdt van het goede leven: een bonbon bij de koffie, een Belgisch biertje op een van de vele terrassen. Kloppend hart is van oudsher de Grote Markt. Het stadhuis is in de periode 1528-1534 gebouwd op de grondvesten van een in 1485 door brand vernielde gotische ‘halle’. Overigens hadden de Hulstenaren hun stadhuis zelf in brand gestoken, nadat vijandige troepen uit Gent zich daarin hadden verschanst. De soldaten waren kansloos in de vuurzee.

Loop even door de Gentsepoort om een blik te werpen op het Reynaertmonument. Het monument getuigt van de Reynaerttraditie die in het land van Hulst leeft (zie kadertekst). Het is een in brons gegoten beeld met een hardstenen achtergrond die het hof van koning Nobel toont.

Reynaert de vos
Overal in Hulst duiken verwijzingen op naar de listige vos Reynaert. Hij is de hoofdpersoon van het middeleeuwse dierenepos Van den vos Reynaerde, waarin de snoodaard allerlei streken uithaalt om zijn vijanden Bruun de beer, Tibeert de kater en Isengrijn de wolf dwars te zitten. De auteur heeft er een smakelijk verhaal van gemaakt, maar wel met een dubbele bodem want tegelijkertijd beschrijft hij haarscherp de misstanden in de middeleeuwse samenleving. Overigens komt de stad Hulst helemaal niet voor in het verhaal. Slechts op basis van halve aanwijzingen heeft Hulst zich Reynaert toegeeigend. Slim natuurlijk – als een listige vos – want tot op de dag van vandaag trekt het toeristen naar de grensstad. Bij de Gentsepoort staat een monument voor Reintje en op de Grote Markt laat hij zich aanbidden door zes eenden.

Hulst was in de middeleeuwen een belangrijke handels- en havenstad. In die periode werd de stad beschermd door een omwalling die hoofdzakelijk bestond uit stenen muren. Omdat die niet bestand waren tegen het later toenemend gebruik van kanonnen met buskruit en metalen kogels, werd omstreeks 1600 begonnen met de aanleg van een aarden vestingwal met bolwerken. De bestaande gracht werd verbreed en met de aanleg van een contrescarp (stenen muur aan de buitenzijde) en ravelijnen (versterkte eilandjes) werden de verdedigingswerken voltooid ten tijde van het Twaalfjarig Bestand (1609-1621). Tijdens de wandeling kun je zelf constateren dat de vestingwallen nog intact zijn. Ook vier stadspoorten hebben de slopershamer overleefd en vormen nog altijd belangrijke maar smalle toegangen tot de stad.

Via een straatje met functionele nieuwbouw loop je aan tegen het refugium van Baudeloo, gesitueerd in wat vroeger de tuin van het Baudeloocomplex was. Een refugium of refugiehuis was een huis waarin kloosterlingen uit de omgeving zich konden terugtrekken als er buiten de stad gevaar dreigde. Dit complex werd beheerd door de zusters franciscanessen van Mariadal en bestond uit een klooster, een pensionaat en enkele schoolgebouwen.

Het torentje van het Refugium-complex valt in het niet bij de toren van de basiliek van de H. Willibrordus. De opvallende betonnen torenspits is aangebracht nadat in 1944 de oude spits verloren was gegaan. Binnen maakt de kerk door de witte stenen een lichte en ruime indruk. Enkele 19e-eeuwse schilderijen zorgen voor kleur.

Vanaf de smalle Bagijnepoort of Graauwse Poort (1704) wandel je over de stadswal naar de stadsmolen, een ronde stenen stellingmolen met bovenkruier. Deze kwam in 1792 in de plaats van een houten voorganger. De molen is zondags tussen 13:00 en 15:00 uur te bezichtigen.

Na de molen gaat de route over de Dubbele Poort, die de noordzijde van de stad bewaakte. Van de nabijgelegen Keldermanspoort is alleen een ruïne over. Deze poort wordt ook wel Dobbele Poort of Bollewerckpoort genoemd. De dubbele functie (voor zowel mensen als schepen) is duidelijk te zien. De poort werd in 1596 voor een groot deel verwoest en daarna met aarde bedekt. De opgraving vond plaats in 1952. De muur een stukje verderop is geen stadsmuur, maar omsloot vroeger een 15e-eeuws franciscanenklooster. Op de 'verhalenbank' die links voor de ruïne staat, kun je even uitrusten tijdens de wandeling over de wallen én verhalen beluisteren over de geschiedenis van Hulst: over de haven- en handelstad Hulst anno 1180, de versterking van de vesting rond 1618, de tijd dat de basiliek gedeeld werd door katholieken en protestanten (1807) en de bevrijding van Hulst in 1944.

De Vismarkt is een van de zes handelsmarktjes die Hulst rijk was. Het gebouw op Steenstraat 14 is het Refugium van Cambron, vroeger eigendom van de monniken van Cambron. In diezelfde straat ligt het ’s Landshuis, een statig, onderkelderd pand uit 1665.

Het laatste monument op deze route is het refugium van de Abdij van Duinen. Vroeger stond op deze plek de gevangenis van Hulst. Nu is hier Streekmuseum De Vier Ambachten gevestigd. Binnen vind je alles over de geschiedenis van de stad.