Tuinenroute Groningen

Fietsveiligheid: tussen de knooppunten 32 en 31 kom je veeroosters tegen, gaten in de weg en schelpenpad. Tussen de knooppunten 12 en 11 kom je een hoge brug tegen: afstappen en lopend de brug passeren!

Toegankelijkheid: De route is niet geschikt voor brede (bv. duo of driewiel-) fietsen omdat de fietspaden op enkele punten in de route smaller zijn dan 2,5 meter: tussen de knooppunten 33 en 32, tussen 32 en 31, tussen 15 en 14 en tussen 14 en 95.

Bij knooppunt 33: Hoogstraat Pieterburen.

Domis Toen, de ‘Dominees tuin’ ligt bij de vijftiende-eeuwse Petruskerk van Pieterburen. Waar vroeger de pastorie stond, met de slinger- en nutstuin van de predikant, vind je nu een botanische tuin met bijzondere planten. Net als vroeger, toen de dominee hier boeren les gaf in plantkunde, is de botanische tuin bedoeld als educatieve tuin. Je vindt er een enorme diversiteit aan planten en dieren, leuke hoekjes en doorkijkjes. In de slingertuin (in 1881 in Engelse landschapsstijl aangelegd) rond de oude rode beuk groeien stinzenplanten (in het Gronings: börgbloumkes) van februari tot mei. De stinzencollectie is zo bijzonder en uitgebreid dat deze de museumstatus heeft. Je vindt er bekende stinzenplanten als sneeuwklokjes (Galanthus nivalis), boeren- en bonte krokussen (Crocus tommasinianus en Crocus vernus) en kievitsbloemen (Fritillaria meleagris), maar ook zeer zeldzame soorten, zoals het Haarlems klokkenspel (Saxifraga granulata 'Plena'). Na het voorjaar un je genieten van de heemplanten in de mergelvallei, de kruiden bij het tuinhuis en de vlinder- en insectentuin. ’s Zomers bloeien de borders en hooilandjes, in de herfst kleuren de goudes en de rijpe mispels. In speciale biotoopschalen kun je verschillende Noord-Nederlandse plantenmilieus zien, zoals hoogveen, heide of kwelder.

Domies Toen, Hoogstraat Pieterburen. Open: het gehele jaar geopend. Entree € 3,-

Tussen knooppunt 43 en 57 (vlakbij 57): , Smeltenspad 10, Warffum.

Op een oppervlakte van 3000m² werd in 1973 in Warffum de Breituin aangelegd door Els en Jan de Boer. De bedoeling was om een wilde tuin aan te leggen met ruimte voor natte en droge gedeelten, zon, schaduw en hoge en lage beplanting. Het uitgangspunt werd een vijver waaromheen paden en terrassen werden aangelegd met een niveauverschil van 2 meter. Er kwamen keermuurtjes van los gestapelde bakstenen om de hoogteverschillen te overbruggen en rond het huis werden tuintjes aangelegd met elk een eigen thema of kleur: de zilveren tuin, blauwe tuin, rood-oranje tuin etc. Verder zijn er een moestuin, knooptuin (met gevlochten buxus), grindtuin, waterval, buxustuin en kruidentuin. De tuin wordt onderhouden door Els, Jan en dochter Rudy. De naam ‘Breituin’ verwijst naar een andere hobby van moeder en dochter. Ze breiden samen meer dan honderd truien en vesten in zelf ontworpen patronen.

Breituin, Smeltenspad 10, Warffum. Open: mei-oktober op wo, do, vr en za.

Tussen knooppunt 65 en 12: Menkemaweg 2 Uithuizen.

De Menkemaborg is een volledig ingerichte borg die een goed beeld geeft van het leven in een borg in de 18^de eeuw. Rondom de borg liggen grachten, met daartussen bijzondere tuinen, zoals de formele Hollandse tuin die werd gereconstrueerd naar de situatie van rond 1705. Je vindt er symmetrische vakken van geschoren buxus en taxuskegels met daarin 18^de-eeuwse bloemen- en plantensoorten en een besloten ‘lusthof’. In de zonnewijzertuin wijst de houten zonnewijzer de 18^de eeuwse tijd aan. Achter de borg wordt de tuin bepaald door strakke paden en grasperken, precies zoals de originele tuintekeningen voorschreven. Ernaast ligt een doolhof van haagbeuk, met een oude plataan in het hart. Aan de oostkant van de borg vind je de nutstuinen met een fruithof waar oude fruitrassen en een perenberceau groeien. Achter het schathuis, de voormalige boerderij naast de borg, ligt tenslotte nog een keukentuin met vakken voor groenten en (medicinale) kruiden en een mooie rozentunnel die vooral in juli prachtig bloeit. Rondom de Menkemaborg, langs de singel, bloeien in het voorjaar de stinzenplanten. De graslanden rond de buitensingel zijn in bezit van Vereniging Natuurmonumenten. In het weiland kun je nog een ‘viskenij’ zien, een vijver waarin vroeger vis werd bewaard, en een ‘snoekegat’ voor snoeken.

Menkemaborg, Menkemaweg 2 Uithuizen. De tuinen en borg zijn open: maart-oktober di t/m zo 10–17, okt- december di t/m zo 10-16 uur uur. Een bezoek aan de borg moet je online reserveren. Een bezoek aan de tuinen niet. Entree borg en tuin: € 9, alleen de tuin € 6. Museumjaarkaart, CJP, Rembrandt-pas gratis.

Bij knooppunt 94: Eppenhuizerweg 5, Eppenhuizen.

Bric á Bras is de sfeervolle landelijke tuin van Jacqueline Bras, middenin het weidse Groninger akkerland. De tuinliefhebber tuiniert (volgens eigen zeggen) op gevoel door kleuren en vormen te combineren. De tuin is ongeveer 400m2 groot en met schapenhekken in ‘kamers’ verdeeld. Overal tref je stylinghoekjes. Er is een moestuin met fruitbomen en er groeien vooral planten en bloemen die goed bij bijen en vlinders in de smaak vallen. Ook voor vogels is dit een fijne plek. Te tuin grenst aan een sloot en de paden en terrassen zijn bedekt met schors, gras of grind. In de tuinkas kun je ‘ botanische’ spulletjes kopen.

Bric á Bras, Eppenhuizerweg 5, Eppenhuizen. Open: Van april t/m september op afspraak of als de winkel in de kas open is.

Bij knooppunt 18: Oosterburen 1 Middelstum.

Landgoed Ewsum is een borgterrein waarvan de geschiedenis teruggaat tot de 15de eeuw. De borg zelf is er niet meer, wel kun je er nog een boerderij met schuur, een koetshuis (met theeschenkerij) en de geschutstoren (de Donjon) zien. Die Donjon kun je ook bezoeken (als hij niet open is, kun je de sleutel ophalen in de theeschenkerij). Wat ook bleef is de inrichting van het tuinlandschap. Fraai gesnoeide lindebomen, een historische groentetuin en een kruidentuin die in gebruik is bij de theeschenkerij ‘Op Ewsum’. Verder zijn er een boomgaard, een bloementuin en een 40 meter lange fruitmuur waartegen perziken, abrikozen, moerbeien en leiperen groeien. Allemaal aangelegd volgens de tuinnormen van 1800. In de tuin staan niet alleen planten, het wemelt er ook van de vlinders en bijen en met een beetje geluk kun je zelfs een ijsvogel over de gracht zien vliegen. Bij de theeschenkerij kun je – behalve thee drinken met een streeklekkernij– ook groente, fruit en planten kopen die ook in de tuin staan. Er zijn ook vaak exposities te zien. Op het landgoed en in de theeschenkerij wordt gewerkt door WerkPro die ruimte bieden aan mensen met een licht verstandelijke beperking, een aan autisme verwante stoornis, ouderen en mensen die langdurig werkloos zijn.

Landgoed Ewsum, Oosterburen 1 Middelstum. Open (Theeschenkerij) wo t/m vr 11-17 uur en van april – oktober ook op di. Het borgterrein is het gehele jaar door vrij toegankelijk. De tuinen zijn tussen zonsopkomst en zonsondergang vrij te bezoeken.

Winsum is een schitterende wierdedorp. Het werd in 2020 door ANWB verkozen tot Allermooiste dorp van Nederland. En dat is niet voor niks. Het is een charmante en levendige plaats waar veel te zien is. Winsum bestaat eigenlijk uit twee wierden, met elk eigen kerken en molens. In Obergum loopt onder aan de wierde waarop de Sint Nicholaaskerk staat een gezellige winkelstraat. Deze is door De Boog verbonden met het zonnige Boogplein in Winsum. Hieraan ligt de Gouden Karper, een van de oudste herbergen van Nederland. Winsum is meer dan een dorp met mooie geveltjes, eeuwenoude kerken en molens, het lééft hier! Er zijn bruine cafés, terrassen langs het water, restaurants en een breed winkelaanbod. Het heeft stadse allure – niet voor niets brandden de Groningers het in 1581 plat om te grote ambities in de kiem te smoren. In April is de Poffertdag en kun je de beste poffert uit de omgeving proeven. Op de jaarlijkse Baistemaart op de derde maandag van oktober kun je groot- en kleinvee bewonderen, maar ook lokale producten kopen. Leuk om mee naar huis te nemen: een stuk Winsumer boogkaas, een fles(je) Winsumer boogje (gedistilleerd) of een poffert (een Groningse tulband).

Het Winsumerdiep vormt de grens tussen Winsum en Obergum. Het is verbonden met het Reitdiep, de waterweg die de stad Groningen met Zoutkamp en de zee verbond. Het werd gebruikt voor de afwatering en voor handel vanuit en door Winsum. Ook nu nog draagt het Winsumerdiep bij aan de waterafvoer. Het is daarnaast heerlijk water om op te varen en in goede winters wordt er druk op geschaatst.

Let op: Wil je niet naar villaboerderij Meyma fietsen, dan kun je knooppunt 30 overslaan en direct van knooppunt 29 naar 97 fietsen.

Baflo en Rasquert zijn twee aangrenzende dorpen op het Groninger Hogeland. Baflo heeft meer dan 1700 inwoners, Rasquert nog geen 200. In Baflo vind je een supermarkt, een bakker en café-restaurants.

Beide dorpen staan op een wierde, een soort terp. Baflo heeft de prachtige middeleeuwse Sint-Laurentiuskerk met losse toren, typerend voor de regio. Het beeld naast de kerk is van Rudolph Agricola, een vroeg-humanistische (15e/16e eeuw) geleerde die vlakbij Baflo werd geboren. In Rasquert vind je naast de huizen, weggetjes, paden en een boerderij ook het voormalige borgterrein van Borg Meyma met villaboerderij Meyma (met parkachtige tuin) en de witte Burgemeestersvilla. In het vroege voorjaar groeien hier stinzenplanten. De gebouwen en tuinen zijn helaas niet te bezoeken.