Street Art route Almere

Let op: in Almere wordt nog altijd gebouwd en ook het fietsknooppuntennetwerk wordt regelmatig aangepast. Het kan dus zijn dat de situatie in het veld anders is dan hier beschreven. 

1. Start bij de overdekte fietsenstalling onder station Almere Centrum (ook verhuur OV-fietsen). Hier is fietsknooppunt 50. Ga richting knooppunt 76. Na 200 m fiets je door het Beeldhouwerpad. Let op: ga na 150 m vlak voor de parkeergarage rechtsaf richting Stadhuis (Regisseurstraat, geen markeringen). Ga na 100 m rechtdoor: fiets links langs de fietsenstalling, dan rechts en aan het einde linksaf. Je passeert het Stadhuis. Fiets bij de kruisingen rechtdoor, langs het Transgenderzebrapad. Ga 50 m vóór het water rechtsaf richting Esplanade. Volg vanaf nu de fietsbordjes naar fietsknooppunt 75. Je passeert de ALLY-trap en de Moerastuin. Vanaf de brug is rechts De Zeemeermin te zien.

2. Ga bij knooppunt 75 linksaf richting 77 (nummer kan ontbreken). Je fietst langs de Boulevardflats. Volg de fietsbordjes tot aan de roestkleurige Limburgsebrug. Ga na de brug linksaf naar 77. (Bij afsluiting wegens werkzaamheden: ga vanaf de Limburgsebrug rechtdoor richting Almere Haven. Volg de paden tot achter de McDonald’s, neem hier het zigzaggende tegelpad naar boven. Ga op het viaduct linksaf langs het busstation. Ga na 600 m op het Farflerpad rechtsaf naar knooppunt 78).

3. Fiets van knooppunt 77 naar 42 en 78. Ga van knooppunt 78 richting 32. Let op: na 1,2 km passeer je tennisbanen. Ga na 100 m vlak voor de brug linksaf (einde markeringen). Volg vanaf nu bordjes naar Centrum Haven. Ga na 400 m voorbij de Uitbrug rechtsaf en dan na 100 m linksaf (Uithof). Ga aan het einde van het fietspad rechtsaf en na 150 m op de kruising linksaf, de woonwijk in (Binnenhof). Ga aan het einde rechtsaf (Middenhof) en voor de parkeergarage linksaf (Middenhof). Ga aan het einde rechtsaf (Schoolstraat). Links op de muur zie je Thuiskomst.

4. Ga na 75 m voor het gezondheidscentrum rechtsaf en na het gebouw linksaf (Plaats). Ga na 50 m bij de volgende parkeerplaats rechtsaf en direct weer rechtsaf, een steegje in (Markt). Je passeert Restaurant De Burgemeester. Ga op het plein linksaf (Markt) en na 50 m linksaf (Kerkgracht). Boven je hoofd is Baders. Volg de gracht 125 m tot aan de kerk met schildering Goede Rede. Ga bij de kerk rechts de brug over en dan weer rechtsaf, volg de gracht terug naar de kruising. Ga na kunstwerk De Dolfijn linksaf (fiets aan de hand, Marktstraat). Wandel na 75 m op de kruising rechtdoor, langs City Life (Kruisstraat). Ga na 100 m bij de Hema linksaf en volg de straat naar de naamgever van Almere Haven. Ga voor de haven linksaf, langs de terrassen (Sluiskade). Aan het einde is fietsknooppunt 79. Fiets naar de knooppunten 82, 81 en 84. Je passeert Kasteel Almere.

5. Fiets van knooppunt 84 naar 86, 87 en 37. Ga van knooppunt 37 naar 16 (hier wordt gewerkt: neem de James Chadwickstraat). Ga van knooppunt 16 naar 62 en 63. Na het oversteken van de Evenaar ligt rechts de Palembangweg met werken Hugo Kaagman. Ga van fietsknooppunt 63 naar 60, langs station Almere Buiten. Fiets van knooppunt 60 naar 51 en 50. Je bent terug bij station Almere Centrum.

Onderweg naar knooppunt 62 fiets je circa 1,5 km over een halfverhard bospad.

De Floriade van 2022 laat overal in Almere zijn sporen na. Ook op het stadhuis. Vanaf de opening van de wereldtuinbouwtentoonstelling siert een grote spin de gevel (links van de ingang). De maker is de Londense straatkunstenaar Fanakapan, die een heel herkenbare stijl heeft: levensecht, met veel 3D-effecten, waardoor de spin echt op de muur lijkt te zitten. Ook gebruikt hij vaak heliumballonnen in zijn werken. Dat zie je allemaal terug op het stadhuis. Maar waarom een spin? Dat sluit goed aan op een Floriadewandelroute, waarbij de Almeerse kinderen de beestjes in hun stad beter leren kennen.

Zebrapaden in de kleuren van de regenboog kom je in veel Europese steden tegen. Hiermee wordt aandacht gevraagd voor de acceptatie van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders. Ook Almere kreeg eind 2019 zo’n gaybrapad vlak voor het Flevoziekenhuis. Tegelijk werd een transgenderzebrapad aangelegd ­– een primeur voor Europa. De kleuren roze, lichtblauw en wit komen van de transgendervlag. De boodschap is duidelijk: in Almere is plaats voor iedereen.

Wandel vanaf het plein een stukje de winkelstraat in en je kunt er niet omheen kijken: een podiumtrap die naar niets leidt en vooral bedoeld lijkt om lekker op te chillen. En dat doet de jeugd dan ook massaal. Pas als ze opstaan blijkt dat er in grote letters ALLY ­– straattaal voor Almere – op de treden staat. Het is een creatie van Kamp Seedorf. Wat in 2010 begon als een groepje illegale straatkunstenaars, groeide al snel uit tot een succesvol street artcollectief. De naam leenden ze van hun idool en stadgenoot Clarence Seedorf, die elders in Nederland nooit de volle waardering kreeg.  Inmiddels hangt hun werk in verschillende Europese steden en in 2022 ontvingen ze zelfs de eerste Almeerse Cultuurprijs. Dat deden ze overigens wel in een wolvenpak: hun stadskunst mag gezien worden, maar de makers zelf blijven liever anoniem.

In de Kunstlinie Kunsthal is t/m 31 juli 2022 de tentoonstelling Shapeshifters te zien: een kijkje in de ruige rijkdom van street- en urban art in al haar vormen en stijlen. Bezoekers worden in deze tentoonstelling langs iconische murals, sculpturen, fashion, fotografie en hedendaagse installaties geleid. Daarbij passeren stijlen als cartoon, abstract, 3D en hyperrealisme de revue. Er zijn werken te zien van internationale kunstenaars, zoals Keith Haring en Banksy. Maar ook van twee oud-Almeerders - kunstenaars Nase Pop en Karski – die ooit stiekem in Almere met spuitbussen op stap gingen, maar inmiddels internationaal actief zijn. Het werk ‘Partytime’ dat Karski in Kunstlinie exposeert is geïnspireerd op een avondje stappen tijdens het Amsterdam Dance Event. 

Niet echt street art, maar wel leuk om even bij stil te staan: de bomen onder het straatniveau horen bij de Moerastuin van Petra Blaisse. Vanboven lijkt het alsof een weelderig begroeid moeras door de betonnen vloer is gebroken. De getallen langs de rand verbeelden het wiskundige getal pi: de verhouding tussen de omtrek en de diameter van een cirkel. Het getal begint met 3,14, daarna volgt een oneindige reeks extra decimalen.

Vanaf de brug kijk je schuin rechts uit op een gevel met een felblauwe kleur. Ga na de brug rechtsaf en je herkent een dromerige zeemeermin met vleugels en een dwarsfluit. De maker is de Iraanse kunstenaar Bozorg Khazraiek, die zijn geboorteland ontvluchtte tijdens het streng islamitische regime van Ayatollah Khomeini. Inspiratie voor dit werk vond hij in een gedicht van de Arabische dichter Forouq:

‘Ik ken een kleine droevige nimf, haar hart leeft in het spel 

van de houten fluit, zachtjes, zachtjes. Een kleine droevige 

nimf die ’s avonds sterft door een kus en ’s morgens 

ontwaakt door een kus’.

Graffitikunstenaar Joost Zwanenburg van Studio VijfB mocht zich helemaal uitleven op de gevels en tunnels van de Boulevardflats. Hij koos voor dieren die je hier in echt ook moet kunnen tegenkomen. Direct achter knooppunt 75 kun je de eerste vogels spotten op de zijgevel van de flats. Daarna fiets je langs een complete dierentuin.

Bozorg Khazraiek – dezelfde als van de zeemeermin – schilderde een soort stripverhaal op de blinde zijmuur van het huizenblok. De zes ramen illustreren de thuiskomst van een man en de ontmoeting met een vrouw. Rondom proberen de buren een glimp van deze amoureuze scène op te vangen. Alleen een oude man naast de deur heeft geen oog voor wat zich boven zijn hoofd afspeelt. Zijn wereld beperkt zich tot een stoel, een sigaret en een hond.

De Burgemeester is geen echt restaurant, maar een creatie van de broers Nanne en Simon Balyon. In 2003 schilderden ze dit vrolijke tafereel met de zeven burgemeesters die Almere tot dan toe had gekend. Rondom staan andere bekende Almeerders uit die tijd. In 2008 voegde Nanne Balyon nieuwe stamgasten toe en verhuisde burgemeester Annemarie Jorritsma naar het veilige balkon – onbereikbaar voor de spuitbussen van kritische graffitikunstenaars. Een verdieping hoger is nog veel meer te zien, van een gekroonde koningin Máxima tot een glurende president Bush. Daarboven leveren Statler en Waldorf, de twee mopperende mannetjes uit de Muppet Show, ongetwijfeld cynisch commentaar op deze voorstelling, maar ze zitten net te hoog om dat te kunnen horen. 

Wat meer tijd heb je nodig om de grote muurschildering van Gijs Frieling te doorgronden. De officiële naam is ‘Baders’, maar het staat ook bekend als ‘De ideale stad’. In het midden herken je een waterpoel met een badende vrouw. Daaromheen hebben zich allerlei mensen en dieren verzameld. Je ziet onder meer een kampvuur, kleding die over takken is gehangen om te drogen en rechtsboven twee scooters. Gijs Frieling woonde tijdens zijn jeugd op de Kerkgracht. Zijn vader was stedenbouwkundige Dirk Frieling, een van de grondleggers van Almere.

Almere Haven is de oudste wijk van Almere. De eerste huizen werden in 1976 opgeleverd. In die tijd waren bloemkoolwijken zichtbaar populair bij de stedenbouwers: leg wat slingerende rondwegen neer en vul de overgebleven ruimte met een doolhof aan woonerven. De eerste kerk in Almere Haven kreeg de naam Goede Rede, verwijzend naar een veilige haven die voorkomt in een Bijbeltekst uit Handelingen 27:8. Ook de muurschildering uit 2004 kreeg dat thema. De maaksters zijn Nina en Aleksandra Fedyushkina, twee zussen uit het Russische Dmitrov (nabij Moskou), waar Almere goede banden mee onderhoudt. 

Een wirwar aan groene takken siert een hoge muur aan het begin van de Kruisstraat. Het is een werk van Monaa van Vlijmen uit 2008, genaamd ‘City Life’. Het toont de complexiteit van het leven in de stad en meer nog van de liefde. Want: ‘geen rozen zonder doorns’. De roze vlekken op de verschillende knooppunten zouden samen een hart moeten vormen – maar je moet wel heel goed kijken om deze puzzel op te lossen. Misschien omdat de kleuren in de loop van de jaren zijn vervaagd?

Niet alle projecten in Almere worden een succes. Zo moest de bouw van Kasteel Almere na twee jaar wegens geldgebrek worden stilgelegd. Resulterend in deze iconische ruïne. In 2021 kreeg Kamp Seedorf de kans om de kasteeltoren ter ere van de Floriade extra in de spotlights te zetten. Dat deden ze volgens hun beproefde werkwijze: beschilder rollen papier, knip het kunstwerk uit en plak dat vervolgens op de muur. Of in dit geval: drie gigantische muren. Zulke straatkunst is per definitie tijdelijk, maar nu hadden storm en regen al vóór de opening van de Floriade toegeslagen. Aan de zijkant was nog net de trotse kreet ‘ALLY’ te herkennen. Aan de voor- en achterzijde herinnerden slechts enkele gekleurde snippers aan de knalgroene Hulk en de Transformer die Kamp Seedorf voor de toren had bedacht. Maar eigenlijk past dat wonderwel bij deze toch al afgebladderde ruïne.

Onderweg naar fietsknooppunt 63 steek je twee keer de Evenaar over, met daartussen een brede strook gras. Na 50 m kun je rechts via een smal pad naar de Palembangweg, herkenbaar aan de drie grote woongebouwen. Bij elk gebouw heeft Hugo Kaagman een lage muur beschilderd. Als je eerder werk van hem hebt gezien, herken je het onmiddellijk. Kaagman is de koning van de stencil, ofwel het sjabloon. Hij experimenteerde hiermee in de tachtig van de vorige eeuw en ontwikkelde zo een heel eigen stijl. Van oudsher gebruikt hij veel Delfts blauw en Hollandse motieven. Hier combineert hij dat met oosterse kleuren en patronen. Neem vooral de tijd om alle details goed in je op te nemen. Heb je ook de kikker met de joint gevonden?

Street art komt en gaat. Dat geldt ook voor de veertien kleurrijke pilaren rond station Almere Buiten. In 2016 gaf de ‘Snoepkunstenaar’ elke pilaar een schildering die paste bij een bepaalde wijk uit Almere Buiten, van de Stripheldenbuurt tot de Molenwijk. Maar tijden en smaken veranderen. Vernieuwing bracht de wens naar meer verlichting bij station Almere Buiten. Om dat zo fraai mogelijk op te lossen, koos men voor een lichtinstallatie. De kleurrijk beschilderde pilaren passen niet meer in het totaalplaatje en zullen moeten wijken.