ANWB HomepageMergellandroute Zuid
Nederland, Limburg, Gulpen
- 85
- 58
- 57
- 7
- 88
- 89
- 87
- 86
- 90
- 93
- 91
- 3
- 60
- 1
- 92
- 85
De Mergellandroute slingert dwars door het Zuid-Limburgse heuvelland. De totale fietsroute is ruim 155 km lang, maar je kunt ook kiezen voor een korter traject. Deze zuidelijke lus van circa 64 km leent zich prima voor een dagtocht. Kies dan wel voor de e-bike, want onderweg moet je behoorlijk klimmen en dalen. Hoogtepunten: het Drielandenpunt, statige kastelen, vakwerkhuizen en natuurlijk de prachtige uitzichten op de eindeloos golvende heuvels.
NB De route voert een klein stukje door België (Knooppunt 01). Mogelijk kom je nog andere Belgische knooppunten tegen op de route. Deze kun je negeren.
Fietsveiligheid route-informatie: houd op deze route rekening met onderstaande punten; pas je snelheid aan, houd rekening met tegenliggers en ga waar nodig achter elkaar rijden.
• Op deze route kun je halverharde paden tegenkomen (zand-/schelpenpaden).
• Bij verschillende paden moet je door een poortje of hekje; stap hier eventueel af.
• Deze route bevat enkele stevige klimmen en steile afdalingen; houd bij het afdalen je snelheid onder controle!
Toegankelijkheid: deze route is in principe geschikt voor extra brede fietsen (driewielers, bakfietsen, etc.), mits je rekening houdt met bovenstaande punten.
De Mergellandfietsroute behoort tot de oudste ANWB-fietsroutes, aangelegd in 1963 tegelijk met de gelijknamige autoroute (de eerste toeristische routes van de ANWB werden aangelegd in 1962 op de Veluwe). De route werd bewegwijzerd voor ‘de fietser, de bromfietser en andere gemotoriseerden tussen twee en vier wielen’ en was bedoeld om Nederlanders mooie, onbekende streken te laten ontdekken. Ook wilde de ANWB met deze routes het zakelijke van het toeristische verkeer scheiden. De Mergellandroutes werden destijds geopend door de heer A.H.M/H. Hendricks, lid van Gedeputeerde Staten van Limburg.
De destijds 125 kilometer lange Mergellandfietsroute was met groene achtkantige borden bewegwijzerd (de autoroute is dat nog steeds met bruin-witte borden) en volgde deels dezelfde wegen als de autoroute. Bovendien waren er deelfietsroutes gekoppeld aan de hoofdroute. Routekaarten waren destijds bij de VVV’s verkrijgbaar voor 25 cent (guldentijdperk)!
De bewegwijzering van de Mergellandfietsroute werd door ANWB en Zuid-Limburg onderhouden maar in 2015 verwijderd. Redenen hiervoor waren: de komst van het fietsknooppuntensysteem die andere bewegwijzering overbodig maakte, de roep om minder ‘landschapsvervuilende’ bordjes langs de wegen én de hoge kosten die gemoeid waren met het onderhoud van de bewegwijzering.
Bij Gulpen mondt het riviertje de Gulp uit in de Geul. Het water van de rivieren vormt al sinds 1825 de belangrijkste grondstof voor de Gulpener Bierbrouwerij. Zelf proeven? In het Brouwlokaal (Rijksweg 19a) zitten zestien verschillende soorten bier onder de tap. Veel ouder is de kerktoren op de begraafplaats aan de rand van het dorp. Hij dateert waarschijnlijk uit de 11e eeuw en heeft muren tot wel twee meter dik. Bij gevaar kon de bevolking zich hier terugtrekken.
Kunst, natuur en architectuur komen samen rond Kasteel Wijlre. Dwaal door de schitterende kasteeltuinen, bekijk de permanente kunstwerken in het park en bezoek de tentoonstellingen van hedendaagse kunst in het paviljoen.
Typisch voor Zuid-Limburg zijn de holle wegen, zoals je die bijvoorbeeld rond Fromberg tegenkomt. Doordat mensen, paarden en karren steeds dezelfde route gebruikten, sleet het pad steeds verder uit. Wegstromend regenwater maakte de geul vervolgens nog dieper. De natuur is er blij mee, want op de hellingen groeien vaak bijzondere planten, struiken en bomen. Daar vinden talrijke dieren dan weer voedsel en beschutting.
Bij station Simpelveld kun je opstappen voor een ritje met een nostalgische stoomtrein door de Zuid-Limburgse heuvels (kijk op miljoenenlijn.nl voor de dienstregeling). Of wandel over het stationsterrein waar het materieel staat opgesteld. De aanleg van de lijn kostte destijds maar liefst één miljoen gulden per kilometer – dat verklaart de bijnaam Miljoenenlijn. Aanvankelijk vervoerde de trein voornamelijk steenkool uit de mijnen. Nu maak je hier een treinrit terug in de tijd.
De weg slingert omhoog naar een kerk die hoort bij het enige echte bergdorp van Nederland: Vijlen. Tijd voor een pauze met uitzicht? Vraag dan bijvoorbeeld naar een glas wijn van de plaatselijke wijngaard St. Martinus, die al verschillende keren is uitgeroepen tot ‘Beste wijngaard van Nederland en België’. Of misschien verstandiger: neem een fles in de fietstas mee naar huis.
Het was textielfabrikant Von Clermont die in 1761 Kasteel Vaalsbroek kocht en liet verbouwen tot wat je nu ziet: een wit landhuis met twee zijvleugels. Het kasteel is bestemd voor hotelgasten, de kasteeltuin is voor iedereen toegankelijk. Je ontdekt hier onder meer een watermolen, met daarnaast een vijver die het water leverde om het rad te laten draaien.
Het is een flinke klim naar de top van de 322,4 meter hoge Vaalserberg, maar je bent dan ook op het hoogste punt van Nederland. Even verderop markeert een steen de plek waar Nederland, België en Duitsland aan elkaar grenzen. Maar er is meer te doen rond dit Drielandenpunt: dwaal door het labyrint, beklim een van de uitzichttorens en leer alles over het vergeten vierde land Neutraal Moresnet.
Vlak voor Epen passeer je enkele prachtige vakwerkhuizen. Doorgaans waren het de boeren zelf die huizen en boerderijen in deze stijl bouwden. Veel geld was er niet, dus gebruikten ze bouwmaterialen die ter plekke beschikbaar waren. Eerst plaatsten ze een skelet van houten balken. Daarna vulden ze de ‘vakken’ op met een vlechtwerk van takken, dat ze vervolgens afdekten met een mengsel van stro en leem. Bij sommige huizen zie je ook bakstenen tussen de balken.