ANWB HomepageHealânspaad
Nederland, Friesland, Opeinde
- 95
- 11
- 67
- 44
- 14
- 16
- 38
- 36
- 37
- 41
- 44
- 67
- 89
- 93
- 94
- 95
Deze route loopt op de grens van twee werelden: het hogergelegen noordelijke deel met weilanden vol Friese paarden, schapen en zwartbonte koeien. Vroeger hooiden de boeren in het Lage Midden en vervoerden het hooi via 'healânspaden' naar de boerderijen. Het zuidelijke deel laat de volle glorie zien van de Alde Feanen, de Oude Venen.
Startpunt: parkeren kan ca. 100 m van knooppunt 95 aan de overzijde van het Opeinder Kanaal, op de openbare parkeerplaats achter het restaurant.
Veerpont: tussen knooppunt 16 en 38 steekt de route met het pontje ‘Hin en Wer’ It Wiid over; de pont vaart 1 apr - 31 okt 10-18 uur (€ 1,00); rijd tussen 1 nov - 31 mrt om via knooppunt 39 (16-39-38, 2 km extra).
Let op: volg de knooppunten en niet de (oude) bordjes Healânspaad.
Fietsveiligheid route-informatie: houd op deze route rekening met onderstaande punten; pas je snelheid aan, houd rekening met tegenliggers en ga waar nodig achter elkaar rijden.
• Tussen 44-14-16-18-36 gaat de route over een zeer smal (schelpen)pad met en sloot ernaast; ga hier achter elkaar fietsen.
• Ook tussen 94-95 gaat de route over een (zeer) smal pad.
Toegankelijkheid: deze route is ongeschikt voor extra brede fietsen (driewielers, bakfietsen, etc.) vanwege bovengenoemde smalle paden.
De Jan Durkspolder is onderdeel van Nationaal Park De Alde Feanen. Hier leeft een zeldzaam diertje: de Noordse woelmuis. Deze grappige muis stelt hoge eisen aan zijn leefomgeving, net als de heikikker. Om kansen voor beide te creëren is een subtielere beheersing door middel van een wisselend waterpeil noodzakelijk, zodat er meer moerasplanten gaan groeien. De Noordse woelmuis leeft solitair en lust graag waterplanten. Het mannetje eet in de paartijd van meerdere walletjes tegelijk en dat is héél goed voor het voortbestaan van de soort. In deze polder zijn twee vogelkijkhutten.
Uitkijktoren Romsicht is een prachtig uitzichtpunt om de Jan Durkspolder af te speuren. Dit is belangrijk Natura-2000 gebied. De kans om een snor te spotten – een zangvogeltje dat op de rode lijst staat – is klein, maar wel aanwezig. Betere kansen zijn er voor wintertaling, zomertaling, grauwe gans en rietzanger. De schuwe sprinkhaanrietzanger komt hier ook voor: een onopvallend zangvogeltje dat zijn monotone triller vooral tegen de avond zingt. Het mannetje laat zich vaker op een open zangpost bewonderen.
De Alde Feanen, gelegen in het Lage Midden van Friesland, bestaan uit verschillende landschappen, maar water en riet spelen de hoofdrollen. In het voorjaar broeden er ruim honderd vogelsoorten, waaronder zeldzaamheden als waterral, zwarte stern, porseleinhoen en roerdomp. Sinds 2017 broedt hier ook de zeearend en de afgelopen jaren was dit broedsucces zelfs via de webcam te volgen.
Zonder planten en insecten zouden er echter geen vogels zijn. De rietorchis, een knalroze orchideetje, is makkelijk te ontdekken, voor de vleesetende ronde zonnedauw moet u echter door de knieën.
De groene glazenmaker en de Noordse witsnuitlibel zijn zeldzaam, maar er snorren nog 25 libellensoorten rond. Het roze leverkruid is niet alleen in trek bij bijen, maar ook bij de kleurige distelvlinder en de dagpauwoog. De vos heeft dit gebied pas recent ontdekt. De ree heeft niets van hem te vrezen, maar voelt zich bijzonder thuis in de Alde Feanen.
Bezoekerscentrum Nationaal Park de Alde Feanen ligt op een strategische plek bij Eernewoude. Het Fries Landbouwmuseum en Restaurant Buitenplaats It Wiid zijn hier ook gevestigd. Dit interessante natuurcentrum is startpunt van een leuk educatief initiatief: rugzakroutes voor kids van 4 t/m 14 jaar. Met een rugzakje vol onderzoeksmateriaal gaan ze op stap, bijvoorbeeld op het Otterpad, het Waterdiertjespad of het Insectenpad (Koaidyk 8a, www.dealdefeanen.nl, apr.- okt. en schoolvakanties dag. 10-17 uur).
De vaste tentoonstelling in het prachtig ingerichte Fries Landbouwmuseum gaat over tweeduizend jaar agrarische geschiedenis. Er zijn tevens wisselende tentoonstellingen over bijvoorbeeld Amerikaanse windmolens of hoog water (Eernewoude Koaidyk 8b, www.frieslandbouwmuseum. nl; openingstijden zie bezoekerscentrum).
TIP: twee leuke extra bezienswaardigheden aan de route zijn 'It Kokelhûs fan Jan en Sjut', een oudheidskamer en de ooievaarskolonie 'It Eibertshiem' in Eernewoude.
Het meer De Leijen is ontstaan door veenafgraving. In dit natuurparadijs en broedgebied voor vogels is rond 2006 in samenwerking met Staatsbosbeheer meer ruimte gemaakt voor watersporttoerisme. Er kwamen aanlegsteigers en eilandjes met aanlegplaatsen en de vaarroutes werden verbeterd. De recreanten bevinden zich óp het water, de stiltezoekers genieten vanaf de zandpaden en de fietspaden eromheen. En de vogels? Die vinden ’s zomers hun plek in de voor boten onbereikbare gedeelten en nemen ’s winters het meer weer in bezit.