ANWB HomepageFietsketting schoonmaken en smeren
Maak van je fiets een geoliede machine
Of je nu op een gewone fiets of een elektrische fiets rijdt, de fietsketting moet af en toe gesmeerd worden. Dat is beter voor de ketting en het fietst zo veel lekkerder. Hoe vaak moet je de fietsketting schoonmaken en smeren? Dat hangt helemaal af van het versnellingssysteem en hoeveel en onder welke omstandigheden je fietst.
Verschillende versnellingssystemen
- Een derailleurversnelling (herkenbaar aan een rijtje tandwieltjes bij de achternaaf) vind je meestal op sportievere fietsen. Dit systeem is licht, schakelt snel en je hebt keuze uit veel versnellingen. Nadeel: ketting, derailleur en tandwielen liggen open en bloot. Daardoor worden ze snel vuil. Dit type fietsketting schoonmaken en regelmatig onderhouden is dus extra belangrijk. Gelukkig kun je overal goed bij en kun je het onderhoud zelf doen.
- Een naafversnelling zit ‒ de naam zegt het al ‒ in de naaf. De ketting wordt beschermd door een dichte kettingkast. Onderhoud is minder vaak nodig. Omdat je de naafversnelling niet zelf kunt servicen, ga je daarvoor naar de fietsenmaker. Kan hij meteen de ketting smeren. De meeste moderne fietsen voor dagelijks en recreatief gebruik hebben een naafversnelling.
- De stadsfiets zonder versnellingen, parel van eenvoud, heeft vaak ook een dichte, beschermende kettingkast. Een handige doe-het-zelver kan deze open maken. Dit type fiets vraagt weinig onderhoud. Af en toe een drupje olie op de ketting doet wonderen voor het fietsplezier en de duurzaamheid.
- Ben je een sportieve of veel fietser en wil je geen gedoe met onderhoud? Dan kun je een afgesloten versnellingssysteem kiezen dat werkt als een versnellingsbak. Zoals de Pinion, ingebouwd in de trapas, en de Rohloff-naaf. Ideaal, zeker als je door de regen en modder baggert. En zeker in combinatie met een riemaandrijving. Deze systemen zijn wel betrekkelijk zwaar en duur.
Nattigheid, straatvuil en heel veel kilometers: hoe meer je fiets te verwerken krijgt, hoe eerder er onderhoud nodig is. Wanneer doe je wat?
Krakende en piepende fietsketting smeren
Ziet de ketting er ‘droog’ uit? Zie je wat roestvorming of veel viezigheid op de ketting? Dan moet de ketting gesmeerd worden. De ketting van je mountainbike mag je gerust na elke stevige bosrit opnieuw smeren. Een andere derailleurfiets na enkele ritten. Het hangt ook af van de omstandigheden. Om het simpel te houden: hoor je de ketting terwijl-ie ronddraait, dan is een smeerbeurt – en eventueel een schoonmaakbeurt – waarschijnlijk nodig.
Let wel op: een krakende ketting wordt vaak veroorzaakt doordat deze te slap staat of versleten is. Het smeren van een versleten ketting heeft in dit geval geen zin. Je kunt dit eenvoudig controleren met speciaal gereedschap, een kettingslijtagemeter.
- De fietsketting schoonmaken kan, maar is niet per se nodig als de ketting niet erg vuil is. Er zijn speciale schoonmaakmiddelen te koop voor fietskettingen. Je kunt de ketting demonteren om hem grondig schoon te maken, maar het nadeel is dat je dan ook het vet tussen de schakels onbedoeld kunt verwijderen. Wil je het overzichtelijk houden, veeg dan met een pluisvrije doek het vuil van de buitenkant van de ketting. Poets niet te hard, want dan druk je het vuil tussen de schakels en richt je juist schade aan. Dat geldt ook voor een hogedrukspuit: te veel druk, dus beter van niet.
- Smeer de ketting ruim van tevoren. Zo kan de olie goed inwerken. Bijvoorbeeld een paar uur voordat je gaat fietsen. Een dag eerder is nog beter.
- Koop een goede kettingolie, dat is een speciale olie die veel druk aankan en die niet makkelijk wegspoelt in een regenbui. Niet alle olie is geschikt als kettingolie. Fiets je vaak in natte of juist droge omstandigheden? Dan kun je een smeermiddel kopen dat speciaal daarvoor ontwikkeld is.
Zo olie je de fietsketting:
- Zet je fiets stevig neer. Houd het flesje met olie boven de ketting bij het achtertandwiel. Met de andere hand draai je de trapper rustig naar achteren rond (fiets met versnellingen).
- Druppel de kettingolie boven op de ketting, aan beide zijden, daar waar de kettingdeeltjes in elkaar draaien (schalm en pen/busje). Dáár heb je smeermiddel nodig.
- Wees zuinig, want onnodig veel olie trekt juist vuil aan. Toch royaal geolied? Veeg het teveel weg met een pluisvrije doek. Maar eigenlijk is dat zonde van de olie. Je kunt beter een keer vaker smeren, zeker onder natte omstandigheden, dan te veel olie in een keer opbrengen.
- Heb je een derailleurfiets: maak dan ook de tandwieltjes van de derailleur met een doekje schoon.
Schakelt je fiets niet goed?
Of slaat de ketting over? Probeer de versnellingen beter af te stellen. Levert dat niet het gewenste resultaat? Dan is de ketting mogelijk versleten. Overleg met de fietsenmaker of het voldoende is om de ketting te vervangen, of ook de tandwielen. Een gloednieuwe ketting over gesleten tandwielen werkt meestal niet goed.
Ben je onderweg en breekt je ketting? Met Wegenwacht Fiets is pechhulp altijd dichtbij.