Naar artikel

Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug

Grootse natuur vlak bij de stad

Van de grote stad Utrecht is het maar tien kilometer fietsen naar de rand van één van de grootste en meest gevarieerde natuurgebieden van Nederland: Nationaal Park De Utrechtse Heuvelrug.

Schrijden door de statige lanen van buitenplaats Hoog Beek en Royen bij Zeist. Rollebollen vanaf een zandheuvel van Het Doornse Gat naar beneden. Wandelen door de uitgestrekte Kaapse bossen naar uitkijktoren De Kaap. En dan heb je ook nog de uiterwaarden bij Amerongen, de stuwwal bij Rhenen en de heidevelden bij Leusden. Dat alles op fiets- en loopafstand van de drukke Randstad.

Natuurlijke barrière
Heel bijzonder, zo veel natuur dicht bij de stad. Maar ook heel verklaarbaar. Dat stad en natuur dicht tegen elkaar aanschurken is onder meer te danken aan de weelderige buitenplaatsen die welgestelde Utrechters in vorige eeuwen hier voor zichzelf lieten bouwen. De drukke stad werd sindsdien (met wat moeite) op afstand gehouden door deze groene barrière. Landgoederen en natuurterreinen zijn nu verenigd in Nationaal Park De Utrechtse Heuvelrug.

Nóg groter

De noordkant van het Park was de A28 Utrecht-Amersfoort, maar daar blijft het niet bij. Geliefde natuurgebieden als Soesterduinen, de bossen bij Lage Vuursche en de heide bij Blaricum en Bussum worden samengevoegd met De Utrechtse Heuvelrug. Je kunt dan door het Nationaal Park van de Grebbeberg helemaal naar het Gooimeer wandelen of fietsen. Voor de goede orde, alleen de status van Nationaal Park is nieuw, de natuur ligt er al láng. Je kunt er sinds jaar en dag een pannenkoekje prikken in pannenkoekenparadijs Lage Vuursche, vliegeren in het zand van Soesterduinen of lammetjes bewonderen bij de schaapskooi van Blaricum.

Welke planten en dieren vind je hier?

Zo veel verschillende typen natuur, daar kun je veel verschillende soorten planten en dieren zien. Ringslangen, watervogels en echte koekoeksbloem in de natte natuur, bijvoorbeeld langs de Rijn aan de zuidkant van de heuvelrug. Hier spot je met heel veel geluk misschien ook wel een zeearend. In de loof- en naaldbossen wonen dassen, eekhoorns, boommarters, vossen, spechten en reeën. Op de bosgrond  bloeit in het voorjaar de frêle bosanemoon. Heikikker, zandhagedis, heideblauwtje en leeuwerik hebben een voorkeur voor de heidegebieden. In de natte heidegebieden groeien vleesetende zonnedauw en de zeldzame klokjesgentiaan.

Het edelhert, dat ontbreekt nog op de Utrechtse Heuvelrug. De hoop is dat dit majestueuze dier in de komende jaren zijn intrede doet. Niets houdt het grootste hert van Nederland nog tegen nu ecoducten alle natuurgebieden met elkaar verbinden, van het Gooimeer tot aan de Rijn.

Wandelen en fietsen

Op de heuvelrug fiets je door schaduwrijke bossen in de zomer en paars bloeiende heide in augustus. Langs een zee van goudgeel vallend blad en oneindig veel soorten paddenstoelen in het najaar. Elk jaargetijde geniet je van een ander decor, van in nevelen gehulde uiterwaarden in de winter tot kleurrijk bloeiende bermen in het voorjaar.

Pak de fiets en stippel een route uit over de glooiingen van het langgerekte Nationaal Park. Van Zeist in het westen tot Rhenen in het oosten is het zo'n 30 kilometer in vogelvlucht. Of kies een andere startplek, er zijn verschillende NS-stations in het gebied, onder meer in Zeist en Rhenen. Overal vind je fietsroutes met verschillende thema's zoals de Vuelta Ronde van Zeist voor e-bikes (61km).

Wandelend kun je pas echt diep doordringen in de natuur. Naar het stiltebankje in de buurt van de Goudenlaatjes bij Maarsbergen (je zult 'm echt zelf moeten zoeken). Of naar de Eenzame Eik in het Sterrenbos bij Amerongen. Heb je écht heel veel zin in wandelen, dan kun je je tanden zetten in de oudste wandelroute van Nederland van ANWB. Etappes twee tot en met (deels) vijf  gingen toen al ‒ we schrijven 1914 ‒ over de Utrechtse Heuvelrug. Er zijn nog meer wandelroutes over de Utrechtse Heuverug.

Leuk om te doen met kinderen

Bij kinderen drijf je het enthousiasme voor een wandeling of fietstocht op met een hoogtepunt aan het eind, zoals de Pyramide van Austerlitz (met speeltuin!). Of maak ze nieuwsgierig met de Kindernatuurweetjeswandeling Amerongen, waarbij je gewapend met een vergrootgas de natuur in trekt. Geniet van hun rode wangen tijdens een klauterpartij over de stuwwal bij Rhenen, met bovenop schitterende vergezichten over de Rijn en de Betuwe. Beetje moe halverwege? Vertel ze dat Ouwehand Dierenpark om de hoek ligt, óp de Grebbeberg.

Blijf op de paden als je gaat fietsen of wandelen in Park Vliegbasis Soesterberg. Deze paden zijn gecontroleerd (en veilig bevonden) op achtergebleven munitie. Dat belooft een spannende dag tussen verlaten munitiedepots, bunkers, een landingsbaan en een ondergrondse atoomschuilkelder. Allemaal overblijfselen uit de Koude Oorlog.

Doen en ontdekken

  • Op de zuidelijke hellingen van de heuvelrug koesterden tabaksplanten eeuwenlang hun kostbare bladeren in de zon. Bij Informatiecentrum Tabaksschuur in Amerongen kom je er alles over te weten.
  • Te veel zon? Dan kun je verkoeling zoeken in het Henschotermeer, met breed zandstrand, in de bossen bij Woudenberg. Ook leuk op deze plas: schaatsen in de winter!
  • Zweet parelt over je gezicht in een steile klim, adrenaline giert door je aderen in een afdaling: je beleeft de heuvelrug aan den lijve op een mountainbike. Er zijn heel technische en zware parcoursen, maar ook routes die geschikt zijn voor minder ervaren fietsers. Zoek van tevoren uit welke route bij jouw stuurmanskunst past. (Vignet verplicht)
  • Door bos en hei wandelen met je hond: kijk waar honden los mogen en waar niet.

ANWB Gastvrijpunten

Er liggen veel Gastvrijpunten in en om Nationaal Park De Utrechtse Heuvelrug. Hier een selectie van de Gastvrijpunten die in de natuur liggen, ofwel: weinig kans op een fietsenmaker en/of laadpunt in de buurt. Kijk op de website welke voorzieningen er zijn.

Praktische informatie

De Utrechtse Heuvelrug heeft een oppervlakte van 10.000 hectare. Op de ontdekkaart vind je alle entrees.