Naar artikel

Nationaal Park Drents-Friese Wold

Terug naar de natuur

Groots: het Drents-Friese Wold is niet alleen een uitgestrekt Nationaal Park, ook de afwisseling in landschappen geven het gevoel dat de natuur hier van geen ophouden weet. Niet alleen bezoekers gaan hier terug naar de natuur, ook het landschap zelf.

Door eindeloze bossen naar heidevelden en zandverstuivingen, langs vennetjes, schraal grasland, beekdalen en postzegeltjes cultuurlandschap. De natuur glijdt in al haar kleuren en vormen aan je voorbij als je door Nationaal Park Drents-Friese Wold zwerft. Ongerepte natuur op de grens van Drenthe en Friesland, alsof mensen dit gebied altijd links hebben laten liggen. Maar dat laatste is niet zo. Integendeel.

De natuur in het park

Je moet het weten om ze te herkennen, de souvenirs van mensenhanden in het landschap: kale zandduinen, paarse heidevelden, bloemrijke graslanden en naaldbossen. Hoe natuurlijk ze ook lijken, ze zijn het resultaat van eeuwenlange activiteiten zoals bosbouw, veenafgravingen en landbouw. En dat geldt ook voor de schaapskuddes die lang geleden op de zandgronden graasden en daarmee heide een kans gaven.

Nieuw bij Oude Willem

De laatste tientallen jaren is er een omslag gaande, het landschap wordt teruggegeven aan de natuur. Vooral bij Oude Willem kun je dit mooi zien. Ooit spleet deze landbouwenclave het Drents-Friese Wold in tweeën. Nu zie je dat de strakke afwateringskanaaltjes van toen weer mogen meanderen, zoals de Vledder Aa. Of zijn gedempt, zoals de Tilgrup. Gevolg: je wandelt of fietst er nu door een nat gebied met natuur die steeds ruiger en gevarieerder wordt. In de lucht halen libellen acrobatische toeren uit. In en langs vennetjes keren kamsalamanders, vleesetende zonnedauw en moeraswolfsklauw terug. De wat hoger gelegen landbouwgronden verarmen door maaien en plaggen, waardoor fosfaat uit de bodem verdwijnt. Zo ontstaan er schrale, bloemrijke graslanden waar valkruid, beenbreek en orchideeën steeds vaker de wereld kleuren, op de voet gevolgd door de bijbehorende vlinders.

En de heide dan?

Die mag blijven. Heide is weliswaar ontstaan door menselijk handelen, maar is belangrijk voor diversiteit in de flora en fauna in Nederland. De meeste mensen wíllen ook niet meer zonder heide, en ook niet zonder de schaapskuddes, zoals de kudde Schoonebeker heideschapen die het Doldersummerveld en het Wapserveld grasvrij houdt. Wist je dat een schaap maar liefst 8,5 kg gras per dag eet?

Terug in de tijd

Behalve schitterende natuur ligt er ook veel geschiedenis verborgen in dit nationale park. Net buiten Diever ligt hunebed D52, althans, een reconstructie op basis van de zij- en dekstenen die hier zijn gevonden. Wil je meer weten over de oertijd, bezoek dan het Oermuseum in Diever waar leven en werk van de hunebedbouwers in beeld zijn gebracht. In de bossen tussen Doldersum en Diever ligt het onderduikershol, uitgegraven in een heuvel door verzetsmensen in de Tweede Wereldoorlog. Tot wel 20 onderduikers tegelijk verbleven in deze krappe, donkere schuilplek. Er is een gedenkplaat voor verzetsmensen uit Diever die zijn omgekomen door verraad. Het onderduikhol is verstevigd en is veilig te bezoeken (gratis).

Doen!

Paardrijden, zwemmen, hond uitlaten, klimmen, in Nationaal Park Drents-Friese Wold kun je alle kanten op.

  • In Klimbos Appelscha beleef je spannende momenten op grote hoogte tussen de bomen.
  • Nog hoger? Beklim de uitkijktorens op het Aekingerzand, het Doldersummerveld of bij Appelscha: de Bosbergtoren, met een panoramadek en glazen uitkijkvleugels. Inclusief toppositie op een stuifduin is deze stalen toren meer dan 50 meter hoog.
  • Moe gefietst of gewandeld: neem een verfrissende duik in het Canadameer vlak bij het Aekingerzand (gratis) of in het Blauwe Meer bij Hoogersmilde (kleine bijdrage).
  • Er liggen hondenlosloopgebieden bij Appelscha, Diever en Hoogersmilde. De Natte Neuzenroute bij Appelscha knoopt twee losloopgebieden aan elkaar tot wandelingen van 4 tot ruim 7 kilometer.
  • Door het natuurpark (en daarbuiten) slingeren vier ruiterroutes, de langste is maar liefst 27 kilometer.
  • De spartelvijver ten noorden van het Canadameer is speciaal voor honden en paarden.
  • Ga naar een theatervoorstelling, maar nu eens lekker in de buitenlucht! Het Shakespeare Theater in Diever is zelf ook een bezoek waard. Neem een kijkje achter de coulissen en in het nagebouwde Globetheater, dat wel overdekt is.
  • Natuurpoort Hoogersmilde ligt bij camping Reeënwissel. Daar vind je verschillende activiteiten ‒ ook voor kinderen ‒ zoals geocachen en een belevingspad met een replica van een (speel)vliegtuigje uit de Tweede Wereldoorlog, de Spitfire.
  • Meer activiteiten vind je bij het TIP Appelscha en bij Informatiecentrum Diever.
Wandelen en fietsen

Struinen op de stille hei, waar flierefluitende leeuweriken de lucht vullen met hun hoge tonen. Of dwalen door de bossen bij Appelscha op zoek naar sporen van reeën en vossen. De wandelroutes in het Drents-Friese Wold bieden een eindeloze variatie.

  • Neem bijvoorbeeld wandelroute Rust, vanaf de schaapskooi in Doldersum over het Wapserveld (15 km). Misschien zie je onderweg Sayaguesa-runderen lopen. Ze zijn pikzwart en gróót, je ziet ze echt niet over het hoofd!
  • Geschikt voor vrijwel iedereen is het verharde Familiepad bij Appelscha (2 km). Vertrekpunt ligt bij het Buitencentrum, met brasserie en Boswachterslab, waar je vondsten als schedels, botten en veren kunt bewonderen.

De zandduinen van Aeckingerzand, de heide van Doldersummerveld en de bossen tussen Appelscha en Diever: wie maar een dag heeft om het Drents-Friese Wold te ontdekken, komt op de fiets een aardig eind (reken op al gauw 60 kilometer).

  • Met de fietsknooppuntenplanner plan je een tocht langs alle plekken die je wilt zien.
  • Kant en klare fietsroutes zijn vaak korter en bezoeken slechts een deel van het enorme natuurpark, zoals de ANWB Oude Willemroute.
  • Liever nóg actiever? Sjees dan met je mountainbike over de singletracks van de mountainbikeroute Diever-Hoogersmilde (23 kilometer, 132 hoogtemeters). Je kunt 'm verlengen door de twee mountainbikeroutes bij Appelscha eraan vast te knopen.

Nog veel meer informatie, routes en activiteiten vind je op de websites van de organisaties die de natuur in het Drents-Friese Wold beheren:

Gastvrijpunten in de buurt

Bij ANWB Gastvrijpunten kun je terecht voor wat lekkers, een sanitaire stop of het opladen van de fietsaccu. Bovendien krijgen ANWB-leden het tweede kopje koffie of thee gratis*. Lees meer over ANWB Gastvrij. 

Daarnaast zijn er tientallen recreatieondernemers die bezoekers verwelkomen, de gastheren van het gebied. In deze lijst vind je horeca, campings en verblijfsaccommodaties, adressen voor de ruitersport, etc.

Blijven slapen

Zin om het Drents-Friese Wold uitgebreid te ontdekken? Er liggen veel campings, vakantieparken en andere accommodaties in en vlak bij het natuurpark. Vakantiepark De Roggeberg bijvoorbeeld. Misschien heb je dan ook even tijd om Nationaal Park Dwingelderveld te bezoeken, slechts tien kilometer verderop.