Oude Willem-route
Nederland, Drenthe, Diever
Oude Willem is de naam van een buurtschap midden in Nationaal Park Drents-Friese Wold. Het ontstond in de eerste helft van de 20e eeuw, toen men in dit gebied begon met de ontginning van heidevelden. Nu wordt de buurtschap omringd door uitgestrekte bossen, heidevelden en stuifzanden. In de omgeving van Hoogersmilde en langs de Drentse Hoofdvaart voert de route door een voormalig 'turfgraversgebied'. Het Leggelderveld is een restant van de uitgestrekte veen- en heidegebieden van weleer. Het Blauwe Meer is ontstaan door zandwinning.
Tip: Fiets deze route via de gratis ANWB Eropuit app. Zoek de route in de app via de filters. Onderweg zie je op het kaartje waar je bent, zo kun je niet verdwalen.
• Tussen knooppunt 73 en 94 bevindt zich een mul zandpad (in de omgeving van de zandwinning); pas je snelheid hierop aan. Het pad is hier ook vrij smal, waardoor je beter achter elkaar kunt fietsen.
• Bij knooppunt 72 steekt de route de drukke Provincialeweg over; kijk hier extra goed uit.
Dankzij een enthousiaste huisarts worden er al sinds 1949 toneelstukken van Shakespeare opgevoerd in Diever. Het Shakespeare Theater is een openluchttheater en ligt midden in de bossen (www.shakespearetheaterdiever.nl).
De bossen aan weerszijden van de weg bestaan vooral uit grove dennen die in de 20e eeuw zijn aangeplant op de voormalige stuifzandheuvels van het Dieverzand. Op sommige plekken mag het zand weer stuiven en worden nieuwe open plekken gemaakt.
Een glazen paneel op een bestraatte Davidsster herinnert aan de werkkampen die hier van 1935-1946 stonden. De eerste bewoners waren werklozen uit het westen van het land die in het kader van de Werkverschaffing de woeste gronden in cultuur moesten brengen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zaten hier Joodse dwangarbeiders, in afwachting van transport naar Kamp Westerbork. Waar vroeger de barakken stonden is nu de camping Hoeve aan de Weg gevestigd.
Ook het landbouwgebied voorbij de buurtschap Oude Willem is in het kader van Natura 2000 de laatste jaren grondig op de schop gegaan. De bemeste bovenlaag van de grond is weggehaald en de gekanaliseerde beek de Tilgrup is deels gedempt, waardoor het water in het gebied blijft. Inmiddels ligt er weer een fors meer achter de Oude Willem, met rondom natuurlijke oevers en natte heidevelden. Het gedeelte van de Tilgrup dat ten westen van de Bosweg ligt mag zijn eigen weg zoeken en stroomt even verderop in de Vledder Aa.
Net buiten de route, maar als je bij knooppunt 68 even 400 meter rechtdoorrijdt stuit je op een informatiebord over de Vledder Aa. Bij de ontginning van de woeste gronden werd deze kronkelende beek rechtgetrokken. Zo kon het overtollige water sneller en beter van de landbouwgronden wegstromen. Inmiddels is de klok teruggedraaid en zijn de oude kronkels hersteld. Geleidelijk zal het oude beekdallandschap met hooivelden en natte heide terugkeren. Grazende Schotse Hooglanders zorgen ervoor dat het gebied niet dichtgroeit met struiken en bos.
Het Leggelderveld is een verrassend gevarieerd natuurgebied met bos, heide, zandafgravingen en veenputten. De forse heuvels zijn opgewaaide zandduinen, een overblijfsel uit de tijd dat er veel zand aan de oppervlakte lag. Datzelfde zand wordt al sinds 1905 afgegraven voor de kalkzandsteenfabriek in Hoogersmilde. In het eerste meer zijn de zandzuigers nog steeds bezig, het tweede, zeer diepe meer is nu een geliefde plek om te zonnen of een duik te nemen. De naam het Blauwe Meer is goed gekozen: doordat het mineraal glauconiet in de ondergrond voorkomt, heeft het water een opvallende blauwgroene kleur.
Bordjes verwijzen naar een hunebed dat even rechts van de weg ligt. Het is in 1953/1954 gerestaureerd door archeoloog Van Giffen, de man die zich vijftig jaar lang intensief met de Drentse hunebedden heeft beziggehouden. Dit hunebed kon hij te voet bereiken, want hij woonde op het aangrenzende Landgoed De Heezeberg. Of het hunebed er echt zo heeft uitgezien is overigens maar de vraag. Van Giffen trof oorspronkelijk slechts wat losse stenen aan, die hij zelf in deze vorm heeft opgestapeld.
