Schoklandroute
Nederland, Flevoland, Schokland
Schokland en Urk vormden tot de 10e eeuw één groot eiland, totdat het zeewater het middendeel overspoelde. Verscheidene nederzettingen verdwenen. Veeteelt kwam er al niet meer voor en met de visserij ging het slecht. De woonplaatsen waren slechts bereikbaar via smalle loopplanken. Ontruiming van Schokland was het gevolg. Na drooglegging van de Noordoostpolder in de 20e eeuw zakte Schokland weg. Daarom is aan de oostzijde een natte natuurzone ingericht met verhoogd grondwaterpeil. Tegelijk zijn terpen en dijken uit het laatmiddeleeuwse landschap aangelegd en deels ingericht als wandelpaden. Veel water- en weidevogels hebben het nieuwe natuurgebied ontdekt.
NB: tussen knooppunt 85 en 39 is het ook mogelijk om buitendijks te fietsen (de knoopuntenroute gaat binnendijks) en van het uitzicht te genieten. Ga hiervoor de dijk op en ga op de eerste gelegenheid na de jachthaven weer omlaag om de knooppuntenroute te vervolgen.
Fietsveiligheid route-informatie: houd op deze route rekening met onderstaande punten; pas je snelheid aan, houd rekening met tegenliggers en ga waar nodig achter elkaar rijden.
• Tussen de knooppunten 61-47, tussen 20-87 en op het laatste deel van de route tussen 13-61 zijn de fietspaden smal en/of bestaan uit schelpen- en grindpaden.
Toegankelijkheid: deze route is ongeschikt voor extra brede fietsen (driewielers, bakfietsen, etc.) vanwege bovengenoemde en enkele andere smalle paden.
Het kerkje op de woonterp Middelbuurt is het enige overgebleven gebouw uit de periode van voor de ontruiming. De overige gebouwen scheppen de voormalige sfeer. Museum Schokland bewaart een paar voetstappen van Schokkers met een ouderdom van 4500 jaar. Deze respectabele geschiedenis belette de koning van Nederland niet om de bewoners in 1859 van het eiland te verdrijven. De Schokkers waren al vluchteling op hun eigen eiland door de voortdurende dreiging van de Zuiderzee, maar werden dat na de ontruiming opnieuw, want ze waren eigenlijk nergens welkom. De museumcollectie schetst een beeld van de geologische en archeologische geschiedenis (Middelbuurt 3, www.museumschokland.nl).
Op de terp Zuiderbuurt stonden vijftien huisjes. De bewoners van het vissersdorp moesten in 1857 vertrekken, omdat het te gevaarlijk was geworden. Een van de huisjes is herbouwd en laat herbeleven hoe de families moesten wonen in het
dorpje dat niet groter was dan 100 bij 50 m.
Op de zuidpunt van het eiland liggen resten van een kerkje. Ten zuiden van de torenfundering is een restant zichtbaar van de ‘spatmuur’, die de kerkgangers moest beschermen tegen overslaand zeewater.
Nagele is gebouwd tussen 1954 en 1957. De naam is ontleend aan een nederzetting die ergens op het grote eiland Schokland-Urk moet hebben gelegen. Het hedendaagse Nagele is een ontwerp van de aanhangers van het Nieuwe Bouwen, een architectonische en stedenbouwkundige stroming die in Nagele de kans kreeg haar ideeën te realiseren. Opvallend zijn de strakke lijnen, de platte daken en de open ruimten tussen de woningblokken. Het idealisme van het Nieuwe Bouwen is herkenbaar in de woonhoven, gebaseerd op het idee dat de architectuur de samenleving gunstig kan beïnvloeden. Ondanks latere aanpassingen is Nagele een van de weinige, pure voorbeelden van het Nieuwe Bouwen in Nederland.
De haven van Oud Emmeloord is gereconstrueerd. Het havenplaatsje werd bij de ontruiming in 1859 volledig afgebroken (de huidige twee gebouwen dateren van na de ontruiming). Emelwaard, zoals het plaatsje in middeleeuwse documenten wordt genoemd, beschikte al in 1132 over een kapel. De laatste kerk werd afgebroken in 1858. De restanten werden verscheept naar Ommen voor de bouw van een nieuw godshuis.
