Hoe groen is elektrisch rijden?

Elektrische auto niet klimaatneutraal, maar wél schoner dan brandstofauto

Een elektrische auto heeft geen uitlaat waar schadelijke afvalstoffen uitkomen, toch zijn ook elektrische auto’s niet klimaatneutraal. Zo wordt tijdens de productie van de accu veel CO2 uitgestoten en is ook de productie van elektriciteit niet vrij van uitstoot. Hoe schoon is de elektrische auto nu echt?

Het is misschien wel de moeilijkste te beantwoorden vraag omtrent elektrisch rijden: hoe schoon is de elektrische auto? Er zijn heel veel factoren en variabelen die meespelen en een zwart-wit antwoord is niet te geven. Klimaatneutraal is een elektrische auto niet, er is zowel directe uitstoot van fijnstof als indirecte uitstoot van CO2 en NOx (stikstofoxiden). Wel blijkt uit diverse studies dat de elektrische auto over de gehele levensduur schoner is dan een brandstofauto.

CO2-uitstoot

Kijk je naar de door de fabriek opgegeven eigenschappen van elektrische auto's, dan zie je bij CO2-uitstoot 0 gram per kilometer staan. Dit is inderdaad de uitkomst van de verplichte Europese verbruikstest. Er is dus geen directe uitstoot, maar daarentegen wel indirecte uitstoot: opwekking van elektriciteit zorgt ook voor uitstoot. In ons land wordt slechts een zeer beperkt percentage van onze stroom op met wind- of zonne-energie opgewekt, verreweg de meeste elektriciteit wordt opgewekt met kolen- en gascentrales.

Als je een vergelijking wilt maken met brandstofauto’s, dan moet je de CO2 die de productie van elektriciteit met zich meebrengt meerekenen. Tegelijkertijd komt er niet alleen CO2 vrij bij de verbranding van benzine of diesel in een motorblok, maar is ook productie van deze brandstoffen allesbehalve CO2-neutraal. Dit moet je dus ook meewegen. De totale uitstoot als je deze factoren bij elkaar op gaat tellen wordt ook wel de well to wheel-uitstoot (WTW) genoemd. Uit onderzoek van TNO (zie pdf download onderaan deze TNO webpagina) blijkt dat de WTW-uitstoot van een elektrische auto drie tot vier keer lager is dan die van een benzine- of dieselauto.

Accuproductie

Dan zijn we er nog steeds niet. We hebben nu enkel nog gekeken naar de CO2-uitstoot veroorzaakt door het rijden. Ook bij de productie van een auto komt CO2 vrij. Vooral de productie van het accupakket veroorzaakt een aanzienlijke extra uitstoot van CO2, verder is de productie van een elektrische auto niet wezenlijk anders dan die van een brandstofauto.

Door de uitstoot tijdens het produceren van een accu is de milieu-impact van een nieuwe elektrische auto in de showroom groter dan die van een brandstofauto. Doordat de elektrische auto per gereden kilometer echter minder CO2 uitstoot, loopt hij deze achterstand gestaag in en komt er een kantelpunt. Vanaf dat punt heeft de elektrische auto de hogere CO2-uitstoot tijdens de productie teniet gedaan met een lagere uitstoot tijdens het rijden. Na hoeveel kilometer dat kantelpunt komt, is van veel variabelen afhankelijk. TNO becijferde voor een middelgrote auto dat dit op circa 39.000 kilometer ligt. Aangezien de gemiddelde levensduur van een auto zo’n 220.000 kilometer bedraagt, heeft de elektrische auto onder de streep 35 tot 55 procent minder CO2-uitstoot dan een vergelijkbare benzineauto. Overigens haalt een accupakket naar alle waarschijnlijkheid de 220.000 km. Wel met degradatie (en daardoor een steeds afnemende actieradius), maar het zal zeker niet altijd voorkomen dat een accupakket halverwege de levensduur vervangen moet worden, zoals vaak wordt gedacht.

Fijnstof

Elke auto produceert fijnstof, microscopisch kleine deeltjes die gezondheidsschade veroorzaken. Volgens TNO is maar een klein deel daarvan afkomstig van de motor, het overgrote deel van de uitgestoten fijnstof wordt veroorzaakt door slijtage van banden en remmen. Ook bij een elektrische auto zorgt slijtage van deze onderdelen voor fijnstofuitstoot. Wel is het zo dat elektrische auto's doorgaans minder slijtage aan de remmen hebben door het zogenaamde regenereren; het afremmen op de elektromotor, waarbij energie wordt teruggewonnen. Onder aan de streep heeft een elektrische auto een lagere fijnstofuitstoot: circa 25 tot 40 procent lager dan die van een benzine- of dieselauto.

Stikstof

Door het zogenaamde stikstofbesluit en het dieselschandaal bij Volkswagen staat stikstof hoog op de agenda. Of eigenlijk stikstofoxiden, meestal afgekort tot NOx. Voor zowel het klimaat als mens en dier is NOx schadelijk. Meer informatie over stikstofoxiden vind je in dit toegespitste artikel over uitstoot.

Belangrijk om te weten is dat een elektrische auto geen directe NOx-uitstoot heeft, maar dat deze schadelijke stoffen wel vrijkomen bij de productie van grijze stroom. Met name kolen- en gascentrales zijn notoire stikstofoxide-uitstoters.

Directe versus indirecte uitstoot

Uiteindelijk draagt elke gram CO2 evenveel bij aan de opwarming van de aarde, ongeacht of deze wordt uitgestoten door de uitlaat van een benzineauto of de schoorsteen van een elektriciteitscentrale. Fijnstof, NOx, maar bijvoorbeeld ook roet hebben ook een grote invloed op de gezondheid van mens en dier en daarbij maakt het wél uit waar de uitstoot plaatsvindt. Elektrische auto´s beperken de uitstoot in stedelijke gebieden en dragen daarbij bij aan verbetering van de lokale luchtkwaliteit.