Elektrische auto’s en fijnstof, hoe zit het?

Alle auto’s produceren fijnstof, elektrische auto’s dus ook. Fijnstof komt voornamelijk van de remmen. Deze, samen met de banden, zouden bij elektrische auto’s sneller slijten. Maar klopt dit wel?

Fijnstof is niet een specifiek stofje van een vaste chemische samenstelling, maar een verzamelterm voor microscopisch kleine stofdeeltjes van verschillende materialen. Deze minuscule deeltjes kunnen zich ophopen in de longen, met ernstige gezondheidsklachten tot gevolg. Volgens het RIVM heeft het voor grote groepen Nederlanders zelfs gevolgen voor de levensverwachting.

Fijnstof kent allerlei oorzaken. Bij wegverkeer zijn er twee grootste en belangrijke oorzaken van fijnstofuitstoot: verbranding in de motor en slijtage van de remmen. Slijtage van de banden bestaat uit grote slijtagedeeltjes van zowel de band als het wegdek. Die van de band behoren tot de microplastics-familie. Alle slijtagedeeltjes blijven op de weg achter en spoelen weg met de regen de bodem in wat vervuiling veroorzaakt. Slechts een heel klein deel (<5 procent) daarvan is fijnstof en komt in de lucht terecht. 

Schadelijkste bron fijnstof

In tegenstelling tot een verbrandingsmotor produceert een elektromotor geen fijnstof. Bij oudere dieselauto’s vormt de roetuitstoot een zeer grote en schadelijke bron van fijnstof. Dankzij katalysatoren, roetfilters en uitlaatgasbehandeling is de uitstoot van fijnstof door uitlaatgassen de laatste jaren enorm gedaald. Toch zijn ook de uitlaatgassen van een moderne auto niet vrij van fijnstof.

Qua remmen verschillen elektrische auto’s weinig van brandstofauto’s. Met remmen komen er kleine stofdeeltjes vrij als de remblokken tegen de remschijf worden gedrukt. Dit is hetzelfde stof dat de velgen van je auto zo vies maken. 

Negatieve effecten op slijtage

Hoe snel banden en remmen slijten hangt af van een aantal factoren: je rijstijl, het gewicht van je auto en het vermogen (pk's) van de auto. Door het grote accupakket is een elektrische auto zwaarder dan een vergelijkbare auto en dat is nadelig voor je band- en remslijtage. Ook hebben elektrische auto’s vaak meer vermogen, wat ook kan leiden tot het sneller slijten van met name de banden. Zeker als je wat vaker dan voorheen lekker snel optrekt bij het stoplicht, iets waar juist elektrische auto’s erg goed in zijn.

Daar hebben we gelijk de factor rijstijl te pakken, want hoe beheerster je rechtervoet, hoe langer je banden en remmen mee gaan. Daar komt nog bij dat elektrische auto’s met veel pk’s vaak ook sportieve banden hebben. Deze bieden door de zachtere rubbersamenstelling meer grip, maar slijten daardoor ook sneller. 

Slijtage verminderen

Een elektromotor kan de auto niet alleen laten versnellen, maar de auto ook afremmen. Dan gebruik je de elektromotor eigenlijk als een dynamo en kun je een deel van de energie weer terugwinnen door te vertragen. Dat wordt regeneratief remmen genoemd.

Wie de regeneratiestand van zijn elektrische auto veel gebruikt en goed anticipeert, hoeft in de praktijk de remmen nauwelijks meer te gebruiken om te vertragen. Dat is niet alleen goed voor de actieradius van de auto, maar de remmen slijten ook een stuk minder snel. Met als bijkomend voordeel dat er dus ook veel minder fijnstof vrij komt. Ook op de bandenslijtage heeft zo’n rustige en anticiperende rijstijl een zeer groot positief effect.

Slijtage en fijnstofuitstoot in de praktijk

TNO gaat er in een van haar onderzoeken vanuit dat de gemiddelde fijnstofuitstoot als gevolg van slijtage bij een elektrische auto circa 25 procent lager ligt dan bij een conventionele auto. Met name de remblokken en -schijven lijken door het regeneratief remmen daadwerkelijk veel minder te slijten.

Bij bandenslijtage is het beeld veel diverser. Zo ziet een grote leasemaatschappij dat in de praktijk het aantal kilometers dat een Tesla Model S (een van de weinige modellen waarmee al jarenlange ervaring is in significante aantallen) met een set banden kan rijden zeer fluctueert, van 15.000 tot 50.000 kilometer. Daarmee is deze Tesla eerder aan nieuwe banden toe dan een gemiddelde benzine- of dieselauto, maar vergeet niet dat een Model S veel groter, zwaarder en krachtiger is dan een gemiddelde brandstofauto en daarnaast ook uitgerust is de sportievere banden.