ANWB HomepageWatergeuzen en gloeiende kogels
Nederland, Zuid-Holland, Brielle
De uitvalsbasis van deze route – vestingstad Brielle – is een levend brok historie. De stadswallen, monumentale panden, haven en pittoreske straatjes zijn tijdens deze wandeling de slagroom op de taart. Daarbuiten wachten een uitgestrekt akkerland, rechte sloten en opvallend veel glazen kassen. Vanaf de Heindijk hebt u een mooi uitzicht over de polder met in de verte de indrukwekkende toren van de Sint-Catharijnekerk. Ook doorkruist u recreatiepark De Brielse Maas. Alles draait er om water. Watersport, oeverrecreatie en sportvisserij worden er vol verve beoefend. Het is een comfortabele wandeling; alle paden zijn verhard.
Hond mee: tijdens deze route mogen de honden los buiten de bebouwde kom. Binnen de stad Brielle moeten honden aangelijnd blijven.
Toegankelijkheid: deze route is zeer geschikt voor mindervaliden. Vrijwel de hele route is geasfalteerd en behalve eenmaal de Heindijk op, zitten er geen hellingen in het traject.
Paden: verhard (tegels, asfalt).
Wie per auto reist: op kruising na ophaalbrug rechtdoor, Vischstraat naar Markt met Historisch Museum.
Wie per bus reist: Vanaf halte Centrum loopt u naar kruising met verkeerslichten. Rechtdoor richting centrum, via Nobelstraat naar Markt met Historisch Museum.
1. Vanaf Historisch Museum, gevestigd in het voormalige stadhuis, steekt u de Voorstraat en de Markt over. Rechtdoor: de Vischstraat. Bij ophaalbrug rechtdoor: Kaaistraat, wordt Oostdam. Na de vestinggracht eerste weg rechts. Langs de parkeerplaats bij de supermarkt het voetpad volgen: de Kaaisingel.
2. Drukke voorrangsweg oversteken en aan overzijde rechtsaf, de witte brug over. Na de brug linksaf en meteen rechtsaf, asfaltpad langs het water. Na ca. 150 meter bij het eerste weggetje linksaf: Pr. Beatrixlaan (rechts de watertoren). Einde rechtsaf. Op volgende kruising de voorrangsweg oversteken en linksaf over het trottoir.
3. Vóór stenen elektriciteitshuisje rechtsaf langs de parkeerplaats en rechtdoor over het trottoir. Bocht naar links volgen. Op de kruising rechtdoor: De Rik, langs appartementencomplex De Rugge. Let op: via trottoir aan linkerzijde. Dit gaat ter hoogte van de Bedevaartskerk over in een fietspad (loopt tweemaal iets van de weg af).
4. Vóór elektriciteitshuisje (staat aan de linkerkant van de weg) rechtsaf, De Rik oversteken: Konneweg. Tweede weg rechtsaf: Aelbrechtsweg. Op driesprong linksaf: Kloosterweg. Vóór de drukke voorrangsweg linksaf over het fietspad. Bij het bankje (staat links) eerste weg rechtsaf, dus de Schrijversdijk (N218) oversteken en de Polderweg volgen.
5. Einde weg rechtsaf, omhoog en op de dijk rechtdoor: Heindijk (ook mogelijk om onder de dijk langs te lopen: rustiger, minder verkeer en minder wind). Einde dijk, op viersprong bij P-21816, fietspad naar links volgen richting Brielle. Verderop ziet u aan de rechterzijde Vuurtoren De Stenen Baak, een vierkante toren.
6. Fietspad volgen. Op kruising (bij bord ‘Cooperbaan’ - staat links tussen de struiken) rechtdoor: Brielse Maaspad. Fietspad geruime tijd volgen. Op kruising (links WSV Brielle) rechtdoor: nog steeds Brielse Maaspad volgen.
7. Einde Brielse Maaspad bij Y-61125/1 rechtsaf, voetpad richting Centrum (langs Rochus Meeuwiszoonweg) en de brug over: Maarland NZ. Over de witte ophaalbrug (de Julianabrug) linksaf.
8. Na de brug rechtsaf: Maarland ZZ. Tussen huisnrs. 45 en 47 linksaf: door het Maarlandsche Sloopje. Einde rechtsaf. Op kruising linksaf: Kerkstraat. Bij achterzijde gebouw, op driesprong links aanhouden en om het gebouw heen lopen.
9. Aan de voorzijde van het Asylplein half omlopen en dan linksaf over het klinkerpad: de Raas. Einde linksaf: Langestraat (rechts St.-Catharijnehof met Sint-Catharijnekerk). Naar pleintje: Wellerondom, en rechtdoor via Koopmanstraat naar de Markt.
Achter de gevel van het middeleeuwse stadhuis gaan tegenwoordig de stadsgalerie en het Historische Museum schuil. Het stadhuis is oorspronkelijk als stadsgevangenis en waag gebouwd. In de gevel, uitgevoerd in Lodewijk XIV-stijl, staat de wapenspreuk ‘Libertatis Primitae’ (eersteling der vrijheid). Het verwijst naar 1 april 1572, toen Brielle als eerste stad door de watergeuzen van de Spaanse landvoogd Alva werd bevrijd. Vandaar het gezegde ‘op 1 april verloor Alva zijn bril’. Bevrijdingsdag 1 april wordt ook tegenwoordig nog altijd groots gevierd.
In de nacht van 8 op 9 juli 1572 werden op deze plaats 19 priesters en religieuzen in de turfschuur van het Elizabethklooster door de Watergeuzen, onder leiding van Lumey, door ophanging om het leven gebracht. Achter de kerk bevindt zich de Ommegang met het Monument op de plaats waar de turfschuur stond. De kerk, die gebouwd werd ter vervanging van de houten kapel uit 1880, stamt uit 1932. Naar deze plek vinden nog regelmatig bedevaarten plaats.
Om de toegang tot de monding van de Maas te bewaken, verrees rond de vuurtoren De Stenen Baak een kustbatterij. In 1782 stonden er 22 kanonnen in de aanslag. In de even verderop gelegen kogelgloeioven werden de kogels verhit. Ze hielden niet van half werk in die tijd. Zo werden de vijandige, houten schepen niet alleen doorboord, maar gingen ze ook nog eens in vlammen op. De gloeiende kogels raakten – met de opkomst van ijzeren schepen – rond 1870 in onbruik. De toren is in het seizoen open voor bezoek, toegang gratis.
Deze kerk wordt dankzij de martelares Catharina ook wel de Brielse Dom genoemd. De kerk wordt al vermeld in 1280. In 1575 trouwde Willem van Oranje hier met zijn derde vrouw, Charlotte de Bourbon. Imposant is de 57 meter hoge toren waaraan in 1417 is begonnen, maar die nooit is afgebouwd. Het geld was op. Hij had twee keer zo hoog moeten worden (Sint Catharijnehof 1, Brielle).