Waarom energieleveranciers mensen met zonnepanelen ‘beboeten’ met terugleverkosten

Steeds vaker terugleverkosten bij teruglevering zonnepanelen

Dankzij de salderingsregeling is het aantal daken met zonnepanelen de afgelopen jaren enorm gegroeid. Alleen is dat salderen heel duur voor veel energiemaatschappijen en daarom rekenen ze vaak terugleverkosten: je wordt beboet voor terugleveren van zonnestroom aan het net! We leggen je uit waarom én hoe je die kosten kunt voorkomen.

Elektriciteit kun je niet op hele grote schaal opslaan. Er moet op elk moment dus net zoveel stroom opgewekt worden als er verbruikt wordt. Dat opwekken doen we steeds vaker op een duurzame manier: uit zonne- of windenergie. Het grote nadeel van met name zonne-energie is dat het vooral opgewekt wordt op momenten dat de vraag naar stroom nu juist relatief laag is: midden op de dag. 

Dankzij de salderingsregeling is er voor consumenten geen financiële prikkel om de elektriciteit die ze zelf opwekken met zonnestroom ook direct te gebruiken. Gemiddeld verbruikt een eigenaar van zonnepanelen slechts 30% van de eigen opwek. Ze mogen door de salderingsregeling eigenlijk de zonnestroom die ze op een zomerse dag in juli terugleveren wegstrepen tegen hun verbruik op een koudere winterochtend of -avond in november. Helaas moet de elektriciteit op zo'n koude novemberdag nog vaak uit fossiele bronnen worden opgewekt én is deze veel duurder dan teruggeleverde zonnestroom hartje zomer. 

Salderen is duur voor veel energiemaatschappijen

Duurder? Ja, ondanks dat veel mensen met hun energiemaatschappij een vaste prijs voor stroom hebben afgesproken, betalen de maatschappijen zelf elk moment een andere prijs voor hun stroom. De stroom die ze ’s ochtends en ’s avonds moeten inkopen is veel duurder dan waarvoor ze de teruggeleverde zonnestroom midden op de dag moeten verkopen. Overigens kun je ook zelf van die van uur tot uur wisselende tarieven profiteren met een dynamisch energiecontract. 

We weten nu dat dat afbouwen van de salderingsregeling voorlopig van de baan is, de Eerste Kamer stemde begin 2024 tegen dit wetsvoorstel. Dat betekent ook dat veel energiemaatschappijen elke zonnige dag heel veel geld moeten toeleggen. En die verliezen proberen ze nu te compenseren met terugleverkosten voor consumenten met zonnepanelen.  

9 van de 10 energieleveranciers hanteren terugleverkosten

Vandebron, onderdeel van Essent, was de eerste die een terugleverheffing introduceerde. Toen de eerste storm daarover was gaan liggen, kwamen meer leveranciers met terugleverkosten. Inmiddels is het zelfs zo dat 90% van de energieleveranciers maatregelen heeft die financieel minder aantrekkelijk zijn voor mensen met zonnepanelen. 

De getoonde prijsvoorstellen en genoemde terugleverkosten zijn een momentopname van 11-3-2024. Energieleveranciers kunnen deze continu aanpassen voor hun variabele en nieuwe vaste contracten. 

Geen aanbieding of minder gunstige voorwaarden met zonnepanelen 

Allereerst proberen sommige energieleveranciers mensen met zonnepanelen te weren door ze geen of minder gunstige voorwaarden te bieden. Werden op een willekeurig adres eerst 45 aanbiedingen getoond door een vergelijkingssite, na het aanvinken van de optie ‘ik heb zonnepanelen’ waren dat er nog slechts 24. Onder andere de aanbiedingen van Vandebron en Energiedirect verdwenen uit het overzicht.

Bij bijvoorbeeld Vattenfall bleef het aanbod staan, maar verdween de cashback van 380 euro spontaan bij de optie ‘met zonnepanelen’, terwijl alle andere voorwaarden en tarieven gelijk bleven. Sterker nog, er werd duidelijk bij de aanbieding vermeld dat er geen terugleverkosten zijn voor mensen met zonnepanelen. Behalve dat je dus 380 euro cashback misloopt die mensen zonder zonnepanelen wel krijgen…  

Wie direct op de website van Vattenfall afsluit, krijgt sowieso geen cashback, maar na het aanvinken van de optie ‘ik heb zonnepanelen’ betaal je wel een hoger tarief voor je stroom én je gas (!). Op de website van Essent verdwijnt een korting van 230 euro als sneeuw voor de zon als je zonnepanelen hebt: dat staat gelijk aan een zonnestroom opbrengst van ongeveer 980 kWh.

Als laatste zien we ook veel dat je zonder zonnepanelen wel een meerjarig vast contract kunt afsluiten, maar met zonnepanelen niet. 

Terugleverkosten voor consumenten met zonnepanelen 

Terugleverkosten zijn wat anders dan de terugleververgoeding. Dat laatste is het bedrag dat je bij een vast contract per kilowattuur krijgt voor alles wat je meer teruglevert dan je verbruikt (op jaarbasis). Terugleverkosten zijn kosten die je energiemaatschappij aan je doorberekent wanneer je zonnestroom teruglevert, ook wanneer je minder teruglevert dan je jaarlijks verbruikt. 

Dergelijke terugleverkosten zijn veelal een vast bedrag per maand, dat is gebaseerd op het aantal zonnepanelen op je dak en dus het aantal kWh dat je panelen per jaar opwekken. Onder andere Vandebron en Budget Energie rekenen zulke kosten. Lever je tussen de 2.000 en 3.000 kWh per jaar terug, dan kost je dat respectievelijk 21 en 20 euro per maand of 252 en 240 euro per jaar.

Wat kan je zelf doen tegen terugleverkosten? 

Heb je nog geen zonnepanelen maar overweeg je ze wel? Denk dan goed na over de hoeveelheid en de ligging van je panelen. Je wil namelijk zoveel mogelijk van je zelf opgewekte zonnestroom direct in huis gebruiken en niet terugleveren aan het net. In plaats van in te zetten op een maximaal vermogen kun je beter proberen gedurende de hele dag zonnestroom op te wekken. Ondanks een lagere totaalopbrengst kan dat onder aan de streep voordeliger zijn.  

Liggen er al wel zonnepanelen op je dak: 

1. Verbruik je zonnestroom direct

Het beste wat je kunt doen is nog altijd zoveel mogelijk van de zelfopgewekte zonnestroom nuttig verbruiken. Draai en droog je (vaat)was als het zonnetje lekker schijnt. Veel apparaten kun je tegenwoordig timen wanneer ze moeten starten. Dat geldt ook voor een elektrische auto, met slim laden laadt de auto zelfs automatisch op de groenste én de goedkoopste momenten. 

2. Sla je zonnestroom op

Je ziet ze al steeds vaker: thuisbatterijen. Deze slaan je overtollige zonnestroom op zodat je deze op een later moment kunt gebruiken. Nu nog erg kostbaar, maar ze worden steeds goedkoper. Net zoals bij zonnepanelen hoef je de btw niet te betalen en aanvullende subsidies zijn in de nabije toekomst niet ondenkbaar. Met bidirectioneel laden wordt een elektrische auto straks een grote thuisbatterij op wielen. 

3. Verdiep je in de voorwaarden: zijn er terugleverkosten?

Loopt je energiecontract af? Bekijk dan goed wat de spelregels zijn van de verschillende aanbieders rondom terugleveren. Als je een nieuw (meerjarig) vast contract hebt getekend, kan het met de huidige, veel al hogere opzegboetes een dure grap worden om het contract voortijdig te beëindigen.   

Geen terugleverkosten met ANWB Energie 

Met energie tegen inkoopprijs van de ANWB worden geen terugleverkosten gerekend en krijg je altijd precies wat stroom op dat moment waard is. De waarde wordt bepaald door wat elektriciteit in datzelfde uur zou kosten als je deze van het net zou gebruiken: een eerlijke prijs dus. Zo wordt het gebruiken van eigen zonnestroom gestimuleerd én blijft duurzaamheid beloond worden. In plaats van het idee ‘ineens’ bestraft te worden met algemene terugleverkosten, ongeacht of je daadwerkelijk teruglevert als we met z’n allen te veel zonne-energie opwekken. 

Het werkt namelijk twee kanten uit. Ja, er ontstaan steeds vaker situaties dat het net vol komt te zitten met zonnestroom die dan weinig tot niets waard is. Daartegenover staat echter dat in het overgrote deel van het jaar heel Nederland profiteert van de goedkopere, schone stroom uit de panelen van de mensen en bedrijven die daarin geïnvesteerd hebben. 

Lees meer over terugleveren met ANWB Energie.