ANWB HomepageFruitportroute
Nederland, Zuid-Holland, Rotterdam
Deze fietsroute verkent vijf Rotterdamse Stadshavens. De Vierhavens – Keilehaven, Koushaven, IJselhaven en Lekhaven – werden samen met de Merwehaven gebruikt voor de overslag van fruit en sappen. Het gebied werd daarom ook wel Fruitport genoemd. Tegenwoordig is het onder de naam M4H een broedplaats voor creativiteit en innovatie. Verwacht op deze fietsroute geen indrukwekkende havengezichten, maar ontdek een gebied vol verrassende oude en nieuwe bedrijvigheid, kunstwerken en moderne architectuur.
Tip: de Waterbus op het startpunt van deze route biedt fietslustigen de mogelijkheid de fietstocht uit te breiden met de Waahaven-Heijplaatroute.
Fietsveiligheid route-informatie: geen bijzonderheden.
Houd er echter rekening mee dat je regelmatig moet stoppen om de routebeschrijving te lezen. Geen route voor ‘doorfietsers’, dus!
Toegankelijkheid: deze route is in principe geschikt voor extra brede fietsen (driewielers, bakfietsen, etc.), mits je rekening houdt met de aanwezigheid van het vele vrachtverkeer in dit industriële gebied.
• Met de rug naar de Waterbushalte (knooppunt 14) la, St. Jobsweg. Voorbij Stroom en Q-park Schiecentrale. Einde la, Schiehavenkade en ra, Schiehaven, langs het water. Einde bij kraan ra en direct la, Schiehaven blijven volgen, splitsing links aanhouden en langs Rotterzwam. Einde rechts om de kop, Schiemond, en langs ‘De Kroon’ (rechts). Einde la, Westkousdijk (langs watertaxihalte). Eerste mogelijkheid rechtsaf fietspad op en meteen linksaf, stoplichten, fietspad volgen (niet de weg oversteken). Fietspad blijven volgen, aan de overkant van de weg zie je het gebouw Diepeveen.
• Fietspad met flauwe bocht naar rechts volgen, bij stoplichten rechtdoor. Je passeert links het HAKA-gebouw (te herkennen aan de ronde ramen), dan na tankstation la, Keilestraat. Op de kruising zit links Vertrekhal Oranjelijn en rechts de Voedselbank. Rechtsaf, Benjamin Franklinstraat. Na 100 m zit rechts de ingang van de Voedseltuin (wandelpad). Op de volgende kruising (met de Keileweg) zit rechts Atelier Van Lieshout, te herkennen aan de beeldentuin op de hoek. Fiets verder rechtdoor op de Benjamin Franklinstraat en ga op de kruising la ri ‘Havens 322-378’, Marconistraat, fietspad aan linkerzijde van de weg. Ga op de rotonde zoveel mogelijk rd, fietspad blijven volgen naar ‘De Fruitvis’ en ‘Weelde’ (let op: Weelde zit een beetje verborgen achter de Fruitvis, hiervoor even iets verder doorfietsen).
• Terugfietsen en op rotonde weer rd. Links voorbij de rotonde ligt de Rotterdamse Citrusveiling. Kruising rechtdoor, Marconistraat, fietspad volgen langs de drie Europointtorens. Fietspad met bocht naar rechts volgen, Vierhavenstraat. Bij stoplichten la weg oversteken (maar eerst even 100 m rechtdoor voor Studio Roosengaarde, dat net voorbij de Keilewerf ligt) en ra, fietspad langs het winkelcentrum en het Dakpark. Rijd nu verder via knooppunt 59 en knooppunt 14 terug naar het startpunt.
De fietstocht begint aan de St. Jobskade in het Lloydkwartier. Waar vroeger een drukke haven was en de passagiersschepen richting Nederlands-Indië vertrokken, bevindt zich nu een van de hipste wijken van Rotterdam. Hier wordt gewoond, gestudeerd en gewerkt. Het Lloydkwartier bruist: met restaurants, een theater en een jazzcafé is het er goed toeven. Maar eerst stap je op de fiets richting Fruitport.
In en rond de voormalige elektrotechnische fabriek van Croonwolter & Dros gonst het van de (kleinschalige) bedrijvigheid. In de ‘achtertuin’ van dit jonge bedrijvenverzamelgebouw aan de Schiemond is Rotterzwam neergestreken. Zij kweken oesterzwammen op koffieprut en geven zo een afvalproduct uit de horeca een tweede leven.
Aan het einde van de Westzeedijk/Pelgrimstraat staat dit markante monumentale gebouw met zijn kloeke toren, waar je recht op af fietst. Het voormalige ijzerwarenmagazijn met kantoorgebouw werd rond 1930 gebouwd door architect Willem Kromhout.
Aan de Vierhavenstraat staat links, voordat je afslaat bij het tankstation, nog een monumentaal pand uit 1930: het imposante gebouw van de groothandelscoöperatie ‘De Handelskamer’. Het bedrijf leverde levensmiddelen aan arbeiders en bestond uit een koffiebranderij, een theemengerij, een graansilo, een magazijn en kantoren. Het HAKA is ontworpen in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid, waarbij de geïntegreerde graansilo grote ronde ramen heeft in de gevel aan de straatkant.
Een gebied van pakweg elf voetbalvelden groot tussen de drukke, brede Vierhavenstraat en Marconistraat vormt de Fruitport Rotterdam. Hier – vanuit de Merwehaven – werden jaarlijks grote hoeveelheden fruit en alle mogelijke vruchtensappen verwerkt en opgeslagen in koelloodsen met duizelingwekkende afmetingen. Het ‘Rotterdamse’ sinaasappelsap gaat zelfs naar Spanje, Italië en Griekenland! In het kader van de beleidsvisie ‘Fruit naar Zuid’ is de overslag van versproducten grotendeels verhuisd naar de gunstiger aan de Waal-/Eemhaven gelegen nieuwe Rotterdam Cool Port, die in september 2017 in gebruik is genomen. Het voormalige Fruitportgebied wordt onder de noemer M4H (Merwe-Vierhavens) samen met het voormalige RDM-terrein de komende jaren doorontwikkeld tot het ‘Rotterdam Makers District’ – een gebied waar de nadruk zal liggen op de ‘maakindustrie’. Op termijn moet hier een hippe mix ontstaan van creativiteit en innovatie, kantoren, horeca en woningen.
Aan het eind van de Keileweg, net na de kruising met de Benjamin Franklinstraat, ligt links de Vertrekhal Oranjelijn. Dit gebouw uit 1948 verving het tijdens de Tweede Wereldoorlog beschadigde oudere poortgebouw van Thomsen’s Havenbedrijf. Uit kostenoverweging werd gekozen voor heeft een ijzeren constructie. Het gebouw werd ontworpen door architectenbureau Brinkman en Van den Broek, dat enkele jaren later onder de naam Van den Broek & Bakema Architecten zou tekenen voor het (toen) spraakmakende winkelcentrum De Lijnbaan. Na een periode van verval kocht koffiebrander Rob Kooij het gebouw en renoveerde het. Behalve zijn bedrijf Santas Koffie zijn hier nog enkele andere bedrijven gevestigd.
Ertegenover bevindt zich de Voedselbank Rotterdam. Sjaak en Clara Sies begonnen in 2002 met het ondersteunen van dertig Rotterdamse gezinnen. In tien jaar tijd groeide hun project uit tot een landelijk netwerk van voedselbanken. De hoofdvestiging heeft een eigen kringloopwinkel, Keigoed. In de op een steenworp afstand gelegen Voedseltuin wordt speciaal voor de Voedselbank biologische groente en fruit verbouwd volgens het permacultuurpricipe. De tuin is vrij toegankelijk (Gedempte Keilehaven, ingang Benjamin Franklinstraat t.o. Watertaxi).
Op de kruising met de Keileweg, schuin tegenover de Ferro Dome, zie je rechts enkele kunstobjecten van Atelier Van Lieshout (AVL) liggen. Het kunstbedrijf van Joep van Lieshout maakt internationaal naam met heldergekleurde polyester objecten. Het nieuwe atelier op de hoek Franklinstraat/Keileweg heeft een vrij toegankelijke beeldentuin en een tentoonstellingsruimte. Hier is werk te zien van AVL en diverse internationale kunstenaars (programmering zie: www.avlmundo.org).
Enkele havenloodsen op het voormalige spooremplacement aan de Marconistraat hebben een alternatieve bestemming gekregen met ateliers en horeca. Achter De Fruitvis – een theater, cultuurpodium, evenementen- en vergaderlocatie – is sinds mei 2019 Weelde neergestreken. Een ‘creatieve vrijstaat’ met een grote tuin en een strandje, waar verschillende kunstzinnige disciplines samenkomen. Een werkplaats en alternatieve uitgaansplek in één. Mensen kunnen hier genieten van evenementen, activiteiten en een hapje of drankje.
Op de terugweg ligt even na de rotonde links het markante glazen gebouw van de Rotterdam Fruitexchange. Het citrusveilinggebouw van de architecten Maaskant en Van Tijen werd in 1955 gebouwd in opdracht van drie fruitimporteurs.
Even verderop staan rechts de drie Europoint- of Marconitorens uit 1975. De torens, geïnspireerd op de strakke ‘less is more’-stijl van Mies van de Rohe, lijken kaarsrecht. Het is een optische illusie, gecreëerd door elke verdieping enkele centimeters breder te maken dan dier eronder. De eerste toren heet tegenwoordig Rotterdam Science Tower en huisvest onder andere (bio)medische bedrijven en het Erasmus Centre for Entrepreneurship. De andere twee 95 meter hoge kantoortorens zijn getransformeerd van gemeentekantoren tot appartementencomplex en heten nu … The Lee Towers.
In de Vierhavensstraat ligt 100 meter voorbij de stoplichten Studio Roosegaarde, van de bekende Nederlandse kunstenaar, uitvinder en ontwerper Daan Roosegaarde. Hij is onder meer bekend van het in het donker oplichtende Van Gogh-Roosegarde fietspad en het Smog Free Project, dat buiten aan het tuinpad staat opgesteld. Voor een kijkje steek je nog niet over, maar rijd je ca. 100 m rechtdoor en daarna weer terug naar het stoplicht. De ingang van de tuin is links van het gebouw, het tuinpad loopt verder door de Voedseltuin (zie eerder op de route).
Aan de Vierhavensstraat ligt links de 1 km lange XL-winkelboulevard met daarbovenop het Dakpark. In het verleden was dit een rangeerterrein, nu ontwikkelt zich hier een weelderige groene brug naar het stadshavengebied, compleet met vrolijk rondhuppelende wilde konijnen, voor en mede ontworpen door de bewoners van de aangrenzende wijk (www.dakparkrotterdam.nl).