ANWB HomepageNationaal Park De Biesbosch
Eindeloos dwalen in het land van de bever
Ten zuidoosten van Dordrecht wordt het landschap al zeshonderd jaar bepaald door het ritme van eb en vloed. Op het water en aan wal is zo een uniek natuur- en recreatiegebied ontstaan: De Biesbosch, Europa’s grootste zoetwatergetijdengebied.
Kreken en eilanden
Ooit was de Biesbosch polderland. Dat veranderde toen de Sint-Elizabethsvloed de streek in 1421 plotsklaps overspoelde met zout water. Omdat ook het water van de Maas en de Waal de nieuwgevormde binnenzee inklotste, ontstond een uniek getijdengebied. Bij vloed drong het zeewater kilometersver het land binnen en steeg het waterpeil in de Biesbosch wel 2 meter. Bij eb trok de zilte zee zich terug, en kreeg het zoete rivierwater weer de overhand. Deze dagelijkse dynamiek had grote gevolgen voor het landschap. Overal werden door het water zand- en slikplaten afgezet, die volgroeiden met riet en bies of werden beplant met wilgen. Zo ontstond het kletsnatte doolhof vol kreken, eilanden en wilgenbos dat De Biesbosch nog altijd kenmerkt.
Eb en vloed, zout en zoet
Door de bouw van de deltawerken zijn de getijdeverschillen sinds de jaren zeventig wat beteugeld, maar via de Nieuwe Waterweg staat De Biesbosch nog altijd in verbinding met zee. Ook nadat het natuurgebied in 1994 werd uitgeroepen tot nationaal park, wordt het landschap dus nog altijd gevormd door de vereende krachten van eb en vloed, zout en zoet.
Iconische vogels
De dier- en plantsoorten die De Biesbosch hun thuis noemen, hebben veelal één ding gemeen: ze zijn niet vies van natte voeten. Langs de zompige oevers kun je de gele bloempjes van de zeldzame spindotter zien bloeien. Het ondiepe, visrijke water trekt iconische vogelsoorten zoals de vis- en zeearend.
De bever in De Biesbosch
Het natuurgebied is vooral het succesverhaal van de bever. Meer dan anderhalve eeuw nadat het dier officieel was uitgestorven in ons land, werd in 1988 een handvol bevers uitgezet in De Biesbosch. Inmiddels wordt hun aantal geschat op ongeveer driehonderd. Toch moet je geluk hebben om er een te zien zwemmen. Maar hun burchten, uitwerpselen en vraatsporen zijn overal in het nationale park zichtbaar.
Waterdichte wandelschoenen
Vanaf de bezoekerscentra van Staatsbosbeheer zijn zowel korte ommetjes als langere rondwandelingen bewegwijzerd. Al wemelt het ook van de minder bezochte wandelroutes waarvan het startpunt alleen per boot bereikbaar is, zoals het Benedenste Jannezand (15 km) of het Huiswaardpad (5 km). Ook prachtig is de ANWB-route Waar water het wint van land. Vanaf het Biesbosch MuseumEiland loop je 10 kilometer over ruige oevers en dwars door wilgenbossen van het nationale park. Je ziet door het dichte struikgewas de oevers niet meer? In het park zijn diverse uitkijktorens en vogelhutten neergezet die fotogenieke (door)kijkjes bieden.
Tip: Trek stevige, waterdichte schoenen aan. Bij flinke stormen en hogere waterstanden kunnen de onverharde wandelpaden gemakkelijk blank komen te staan.
Rondje Biesbosch met de fiets
In een kletsnat natuurgebied als De Biesbosch lijkt de fiets niet het meest voor de hand liggende vervoersmiddel. Toch laten de omringende polders, akkerlanden en lintdorpen zich prima vanaf het zadel ontdekken. Dankzij de vele veerdiensten en pontjes fiets je gemakkelijk de knooppunten aan elkaar, bijvoorbeeld op het Rondje Biesbosch van 57 kilometer.
De Biesbosch vanaf het water
Uiteraard kun je Nationaal Park De Biesbosch het best vanaf het water verkennen. Op verschillende plekken kun je instappen voor een begeleide rondvaart of er zelf op uit trekken met een gehuurde kano, kajak of fluisterboot. Houd wel de vaarkaart in de gaten. Sommige kreken zijn verboden toegang of alleen toegankelijk voor ongemotoriseerde bootjes. Handig: ook aanlegplekken en interessante wandelroutes staan op de vaarkaart aangegeven.
Historische verdedigingswerken
De natte natuur is in De Biesbosch de absolute ster van de show. Maar ook cultuurliefhebbers hoeven zich er geen tel te vervelen. De regio maakte in het verleden onderdeel uit van zowel de Nieuwe Hollandse Waterlinie als de Zuidwaterlinie. In de omgeving vind je dus nog altijd tal van historische verdedigingswerken zoals fort Altena onder Sleeuwijk, en knusse vestingstadjes zoals Woudrichem, Gorinchem en Geertruidenberg.
In de Noordwaard pronkt een sterk staaltje landschapskunst van beeldend kunstenaar Paul de Kort. Het werk De Wassende Maan is een labyrint van geulen en dijkjes dat door de invloed van het getij, het weer en de seizoenen voortdurend van uiterlijk verandert.
Kamperen op een Biesbosch-eiland
Je raakt niet snel uitgekeken op al dat natuurschoon. Daar komt bij dat Dordrecht om de hoek ligt en dat er op fietsafstand nog tal van gezellige dorpen en vestingstadjes wachten. Het moge duidelijk zijn: bij een bezoek aan de Biesboschregio heb je aan één dag eigenlijk niet genoeg. Zelfs binnen de grenzen van het nationale park vind je volstrekt unieke accommodaties. Kampeer op een eiland, overnacht in een Finse trekkershut, of slaap dobberend op het water, in een varende Aquahome of Ecolodge.
Praktische informatie
Op tal van locaties staan er huurfietsen klaar. Ook honden zijn in het grootste deel van het park welkom; mits aangelijnd. Nationaal Park De Biesbosch kent drie bezoekerscentra die het startpunt zijn van wandel- en vaarroutes en bezoekers een zee aan praktische informatie bieden.
- Biesboschcentrum Drimmelen: Biesboschweg 4, Drimmelen
- Biesboschcentrum Dordrecht: Baanhoekweg 53, Dordrecht
- Biesbosch MuseumEiland, Hilweg 2, Werkendam