ANWB HomepageANWB Strijd tegen het waterroute
Nederland, Zeeland, Noordwelle
Schouwen en Duiveland zijn twee voormalige eilanden, van elkaar gescheiden door zeearm De Gouwe, nu een drooggelegd gebied waarin Zonnemaire, Noordgouwe en Schuddebeurs liggen. De Schouwse Dijk, een met gras begroeide dijk tussen Zierikzee en Brouwershaven, markeert nog steeds de oostgrens van Schouwen. Aan de overkant van De Gouwe lagen de eilanden Duiveland en Dreischor. Al met al een prachtig gebied met duinen en bossen, akkerbouwland, kreken en het Grevelingenmeer.
Let op: deze autoroute voert deels over lokale wegen die ook door fietsers (en wandelaars) worden gebruikt. Geef elkaar de ruimte en pas je snelheid aan, dan kan iedereen van zijn tochtje genieten.
Er zijn twee mogelijkheden om de route te rijden.
1. Via Google Maps op je telefoon
Rijd de route met behulp van Google Maps op je mobiele telefoon. De route houdt hierdoor automatisch rekening met eventuele wegafsluitingen of omleidingen en is compatible met Apple Carplay en Android Auto waardoor je kunt navigeren via het infotainment systeem van je auto.
Zo werkt het:
Zorg dat Google Maps is geïnstalleerd op je telefoon (staat er meestal al op en is anders te downloaden via App- of Playstore)
De startpagina van de route opent nu vanzelf op je telefoon.
Let op: soms zal de route te lang zijn om in één keer te openen, dan wordt deze verdeeld in etappes die je achter elkaar kunt rijden: klik op de route/etappe die je wilt rijden, deze opent automatisch in Google Maps.
Tip: Op MapRoute vind je een bibliotheek met meer dan 2000 routes voor auto, of motor. Hier vind je ook alle ANWB autoroutes. Meer weten? Bekijk de handleiding voor MapRoute.
2. Met de gpx
De veiligste en handigste manier om deze autoroute te rijden is door gebruik te maken van een navigatieapparaat in de auto: met gesproken aanwijzingen en een ondersteuning van de dynamische kaart op het apparaat. Heb je een navigatieapparaat? Download dan de gpx (rechts op de pagina onder het kaartje) en upload deze in jouw navigatieapparaat. Hoe je dat doet verschilt per merk en apparaat. Je kunt het beste kijken op de site van het betreffende merk voor een handleiding en/of voor de gegevens van de support-afdeling (als je er niet uitkomt!). Bijvoorbeeld: Garmin of TomTom.
N.B. Heb je een TomTom dan kun je ook gebruik maken van de ANWB autoroutes in de TomTom Roadtrips. Klik op ‘Laat je inspireren’ en selecteer daarin onder ‘gemaakt door’ en ‘partners’ de ‘ANWB’. Kies een route, klik op ‘personaliseer in my drive’ en klik onderaan de routebeschrijving op ‘synchroniseer deze route als een track op mijn systemen’.
Snellaadpunten langs de route:
- ALLEGO, Daleboutsweg 4, Burgh, 24/7 open (even Burgh inrijden).
- Agrisnellaad, Ruigendijkweg 5, Zierikzee, Last Mile Solutions, 24/7 open (klein stukje de N256 volgen).
De drukke badplaats Renesse beschikt over een uitstekend strand- en duingebied. In het centrum van het oude ringdorp staat de St. Jacobuskerk (16e eeuw). Het kerkschip heeft in de loop der tijd nogal wat veranderingen ondergaan; de oudere toren had oorspronkelijk, net als in Zierikzee, hoger moeten worden. De huizen aan het plein vormen een aardig geheel.
Niet te bezichtigen is Slot Moermond. Dit kasteel is gedurende de zeven eeuwen van zijn bestaan diverse malen verwoest en biedt nu met zijn trapgevels en torens een 17e-eeuwse aanblik.
In een verbouwde boerderij bij het transferium – waar je de auto kunt parkeren en met gratis vervoer naar het strand kunt gaan – ligt Ecoscope, een recreatief milieucentrum met interactieve spellen. Buiten zijn er vier cultuurhistorische tuinen en een avonturentuin voor kinderen. Ook is er een doe-laboratorium. (Roelandsweg 3).
De aan elkaar gegroeide plaatsjes Burgh en Haamstede met het bijbehorende strand-, duin- en bosgebied oefenen in het zomerseizoen een grote aantrekkingskracht uit. De kruiskerk van Haamstede (16e eeuw) blijft ondanks het in 1605 gesloopte koor en het ontbreken van een toren een imposant gebouw. Bij de kerk ligt de oude smidse met de travaille.
Het grotendeels omgrachte Slot Haamstede, in de 14e eeuw de burcht van Witte van Haemstede, een bastaardzoon van Floris V, is de tijd niet ongeschonden doorgekomen. Het huidige uiterlijk kwam overwegend in de 17e en 18e eeuw tot stand. Op de toegangspoort, aan de Ring, zie je de wapens van het regentengeslacht Mogge-De Witte. Op het linkerschild worden in het bovenste, gouden veld negen muggen – mogge op z’n Zeeuws – afgebeeld. Het slot is beperkt te bezichtigen (Ring 2).
Voor het maken van duinwandelingen biedt Nieuw Haamstede goede gelegenheid. Een baken is de 58 m hoge, spiraalsgewijze rood-witgeschilderde vuurtoren, die afgebeeld stond op het biljet van 250 gulden.
Het kleine Westenschouwen is voor strandliefhebbers een heerlijk punt. Je vindt er diverse duinovergangen naar het strand en parkeerplaatsen. Ook is er uitzicht op de Stormvloedkering Oosterschelde. Boswachterij Westerschouwen (1100 ha) is een geaccidenteerd duingebied met overwegend naaldbossen. Door de aanplant van loofbomen neemt de variatie toe.
Vanuit de haven van Burghsluis vertrekken 's zomers ruim drie uur durende rondvaarten langs de stormvloedkering. Als stille getuige van de terugwijkende Schouwse kust staat even voorbij Burghsluis de spitsloze Plompetoren (Koudekerkseweg 12), van het rond 1600 door stormvloeden verzwolgen dorp Koudekerke. De Koudekerkse inlaag achter de dijk is bekend om zijn kluten. Het zijn zwart-witte vogels, hoog op de poten en met opwippende snavel.
Even verderop is het beboste krekengebied Schelphoek (73 ha) is ontstaan door het in- en uitstromen van zeewater na een dijkdoorbraak in 1953. Caissons en een betonschip herinneren nog aan het dichten van het 500 m brede gat in de dijk. Binnendijks is het brakke gebied ingericht voor recreatie.
De kerk van Serooskerke dateert van de 15e eeuw. De toren werd in 1957 rechtgezet. Op het kerkplein herinnert een monument aan de watersnoodramp. Vlak bij de getijhaven Flaauwers Haven liggen de Flaauwers- en Weversinlagen, twee ‘zoetwatermoerassen’ met vogels als kluut, grutto, bergeend en scholekster. In de haven van Serooskerke zijn tijdens de watersnoodramp zeventien huizen weggespoeld. Vier caissons in de baai en een in de dijk herinneren aan deze tragische gebeurtenis. De caissons kunnen worden bezichtigd.
Ver voor het jaar 1000 vestigde zich een groepje mensen aan de oevers van een kreek, die uitmondde op De Gouwe, het zeegat tussen Schouwen en Duiveland. Aangezien de kreek als Ee bekendstond en hun sterkste man Zierik heette, noemden zij hun nederzetting Zieriks Ee. In 1248 ontving het inmiddels tot Zierikzee verbasterde stadje zijn stadsrechten. Handel, nijverheid en visserij brachten grote bloei, maar bij de opstand tegen de Spanjaarden raakte de stad in het strijdgewoel betrokken. Daar kwam nog bij dat de Gouwe verzandde. De genadeklap kwam, toen handelsroutes werden verlegd en Zierikzee geïsoleerd raakte. In de 18e eeuw liep het inwonertal zelfs terug. Binnen de omwalling bleven grote ruimten onbebouwd. In de 19e eeuw, toen overal in Nederland vele historische gebouwen werden afgebroken, ontsnapten de monumenten van Zierikzee aan de sloophamer. Het was een doods stadje, waar bijna niet werd gebouwd. Er zijn daarom talloze monumenten in Zierikzee te zien.
De St. Lievens Monstertoren (15e eeuw) symboliseert de economische neergang van Zierikzee. De robuuste toren – met als bijnaam de dikke toren – had 137 m hoog moeten worden, maar door geldgebrek stagneerde de bouw op 56 m hoogte. Het losstaande gotische kerkgebouw, samen met de toren ontworpen door de architectenfamilie Keldermans, werd in 1832 door brand verwoest en vervangen door de huidige, wat merkwaardig tempelachtig aandoende neoclassicistische zaalkerk.
Een sierlijk renaissancetorentje verraadt de plaats van het stadhuis (14e eeuw). Hierin bevindt zich het Stadhuismuseum (Meelstraat 6-8), met informatie over stadsgeschiedenis en de overstromingsramp.
Van de stadswal is een drietal poorten overgebleven: de Nobelpoort (14e eeuw) met de twee ronde torens en de Noorderhaven- en Zuidhavenpoort (14e eeuw) aan de Oude Haven, het laatste stukje van de Ee.
Het krekengebied Vier Bannen (146 ha bestaande uit loofhoutbos en weidegronden met veel vogels) is ontstaan tijdens een dijkdoorbraak in 1953. Er is een wandelroute rond de kreken. Aan de Weg van de Buitenlandse Pers zie je de caissons liggen, betonnen dozen van 60 x 18 x 15 m die bij het dichten van de dijk zijn gebruikt. In een van de caissons is het interessante Watersnoodmuseum 1953 gevestigd (Weg van de Buitenlandse Pers 5).
Watersnoodramp
Bij de overstromingsramp van 1953 kwamen op Schouwen-Duiveland 531 mensen om het leven. De caissons bij Ouwerkerk zijn een blijvende herinnering aan de ramp. Sindsdien is het eiland door de uitvoering van het Deltaplan niet alleen volledig beveiligd, maar ook voortreffelijk bereikbaar. Wereldwijd bewonderde staaltjes van waterbouwkunde verlenen van alle kanten toegang. De Brouwersdam verbindt sinds 1972 het eiland met het Zuid-Hollandse Goeree en aan de oostkant vormde de Grevelingendam al een verbinding met Overflakkee. De Zeelandbrug zorgde in 1965 voor een snellere verbinding naar het zuiden.
Dijkwater is het kreekrestant van een oude zijgeul van De Gouwe, die lag tussen de voormalige eilanden Dreischor en Duiveland. De kreek (met oeverlanden) werd in 1953 afgesloten van de Grevelingen en wordt nu beheerd als natuurgebied met water, bosjes, bomenrijen en laaggelegen graslanden (met vijf verschillende soorten orchideeën). Het natuurgebied is vanaf de weg goed te overzien.
De kerkring van Dreischor wordt als de mooiste van Zeeland bestempeld. De linden en de aardige gevels aan de Ring (onder andere het voormalige stadhuisje van 1637 in rode en gele baksteen) versterken de vredige sfeer die van het plein uitgaat. Binnen het grachtje met de werkplaats (travaille) van een paardensmederij ligt de Adrianuskerk (14e/15e eeuw), een bakstenen kerk met onder andere fraaie grafmonumenten. In Museumboerderij Goemanszorg maak je kennis met allerlei aspecten van het boerenleven (Molenweg 3).
De geboorteplaats van de dichter en staatsman Jacob Cats (1577-1660) nam als haven eeuwenlang een sterke positie in. De handel in vis en bier (aan dat laatste product ontleende het stadje zijn naam) floreerde. In de 18e eeuw beleefde Brouwershaven als overlaadhaven voor Dordrecht en Rotterdam zijn laatste bloeiperiode. De aanleg van de Nieuwe Waterweg maakte een einde aan de voorspoed. Enkele gebouwen weerspiegelen nog de importantie van weleer. Van de gotische Grote of Sint Nicolaaskerk, die vroeger in het centrum stond, dateert het oudste gedeelte (koor en dwarsbeuk) van de 14e eeuw. Het schip onderging in de 16e eeuw belangrijke wijzigingen. De kerk met zijn interessante architectuur is te bezichtigen (Kerkplein 3). Het Stadhuis (eind 16e eeuw) op de Markt valt op door zijn mooie natuurstenen gevel.
Scharendijke is een gezellig plaatsje aan de Schouwse kust. De oude vissershaven is eind jaren '70 uitgebreid tot jachthaven en de ligging vlak bij het Grevelingenmeer en het Noordzeestrand maakt Scharendijke tot een geliefde plek voor liefhebbers van watersport.
Verrassend is de net buiten de route gelegen buurtschap Schuddebeurs, een lommerrijke oase te midden van het open Schouwse landschap. Er zijn verschillende buitens: Weelzicht, Heesterlust en Mon Plaisier.
De 19e-eeuwse korenmolen en de 17e-eeuwse trapgevel van het voormalige stadhuis zijn een kijkje waard. Het dorp ligt in de voormalige Gouwe, de zeearm tussen Schouwen en Duiveland / Dreischor.