Katalysator

Wie weleens achter een klassieke auto rijdt, ruikt wat er allemaal is gebeurd sinds de invoering van de katalysator. Deze reiniger van uitlaatgas is al ruim een kwarteeuw een verplicht auto-onderdeel. Hoe werkt het?

De verbranding van brandstof levert een hele hoop vieze stoffen op: koolmonoxide (CO), onverbrande koolwaterstof (CH) en stikstofoxide (NO_x). Deze stoffen zijn niet goed voor ons lichaam, en stinken en verstikken bovendien.

De katalysator in het uitlaatsysteem weet raadt met de smerige stofjes. Niet dat de uitkomst pure gezondheid is, maar door de reinigende werking van de katalysator wordt de uitstoot in elk geval een stuk minder bedreigend voor mens en milieu.

Hoe werkt de katalysator?

Alle verbrandingsgassen gaan vanuit het motorblok de uitlaatpijp in. Daar komen de gassen de katalysator tegen. Soms is deze aan het motorblok bevestigd, soms ergens halverwege de uitlaatpijp. Een katalysator werkt namelijk het beste wanneer deze op bedrijfstemperatuur is: hoe dichter bij de motor, hoe sneller de katalysator warm is.

In de katalysator zit een keramische laag met luchtbuisjes die nog het meest op een honingraat lijkt (zie foto boven van opengewerkt model). In deze buisjes komt het uitlaatgas in contact met edelmetalen, zoals platina, palladium en rodium. Dit leidt tot een chemische reactie waarbij de schadelijke stoffen worden omgezet in minder schadelijke varianten, zoals koolstofdioxide, waterdamp en stikstof. Eerstgenoemde ademen wij zelf ook uit, maar is wel verantwoordelijk voor het broeikaseffect. Stikstof zit van nature al in de lucht.

Meer over uitstoot lees je hier.

Lange werking

Naar verwachting gaat een katalysator meer dan 100.000 kilometer mee. De edelmetalen blijven hun werk zeer lang doen, maar het effect ervan kan op termijn afzwakken. Als de katalysator niet meer functioneert, zal het motorstoringslampje in het dashboard gaan branden. Andere mogelijke storingen zijn een motor die sneller oververhit raakt, nare luchtjes onder de auto, teruglopend motorvermogen of meer rook uit de uitlaat.

Met een kapotte katalysator moet je zo snel mogelijk naar de garage. Niet alleen voor het milieu, maar ook voor vervolgschade. Een kapotte katalysator is immers vaak een gevolg van andere motorstoringen, zoals versleten bougies of zuigerringen, of uitlaatklep- of ontstekingsproblemen. Kortom: wacht niet te lang bij een brandend motorstoringslampje of andere vermoedens dat er iets niet klopt.

Wanneer de katalysator niet meer functioneert, moet er een nieuwe komen. Reken dan al snel op zo’n € 500 tot € 1000 afhankelijk van jouw autokeuze.

Wat mag je qua levensduur verwachten?

Bij normaal gebruik en onderhoud mag je van de katalysator verwachten dat deze ten minste 10 jaar of 150.000 km meegaat. Het gebruik van de auto is eigenlijk nauwelijks van invloed op de levensduur. Na 150.000 km of 10 jaar jaar moet je er rekening mee houden dat je het moet laten vervangen. Van een roetfilter mag je bij normaal gebruik en onderhoud verwachten dat het 6 jaar of 120.000 km meegaat. De minimale levensduur van een onderdeel speelt een rol bij de vraag of je de kosten eventueel kunt claimen van de verkoper/reparateur.

Heb je een technische vraag? Stel een vraag aan of zoek een antwoord van onze auto-experts.