Zwolle stadswandeling
Nederland, Overijssel, Zwolle
De hoofdstad van Overijssel is ontstaan als een 'suolle', een bult die zo ver boven het moerasland uit stak dat bewoners de voeten drooghielden. Het hoogteverschil is ook nu nog voelbaar tijdens deze stadswandeling, die vooral door eeuwenoude straten en smalle stegen gaat. Winkels, terrassen en een verrassend museum maken de wandeling tot een compleet dagje uit.
Hond mee: op deze route zijn honden niet toegestaan (In de binnenstad van Zwolle zijn honden niet zijn toegestaan in de voetgangersgebieden. Een deel van de route voert hier doorheen).
Toegankelijkheid: de route is toegankelijk voor mindervaliden, maar aandachtspunt zijn de soms smalle stoepen waardoor een een stukje over de rijbaan (rustig verkeer) gereden moet worden met de rolstoel.
Paden: verhard (tegels).
Start aan de centrumzijde van het station, ga linksaf de Oosterlaan op en ga rechtsaf de Stationsweg in. Einde linksaf, Burg. van Roijensingel. Bij brug rechtsaf, brug over, rechtdoor Luttekestraat. Bij driesprong links aanhouden. Luttekestraat vervolgen. Eind rechtsaf, Grote Markt.Eerste rechtsaf, langs kerk en rechtdoor, Grote Kerkplein. Einde plein rechtsaf en eerste linksaf, Papenstraat. Einde linksaf, Blijmarkt, wordt Koestraat. Derde linksaf, Bloemendalstraat. Eerste rechtsaf, wordt Sassenstraat. Let op: voor de bezienswaardigheden op nr 33 (Karel de V huis) en nr 21 (woonhuis schilder Terborch) moet je iets van de route afwijken. Vervolg de route en ga aan het einde onder de Sassenpoort door en linksaf, Wilhelminasingel. Eerste linksaf, Wolweverstraat. Tweede linksaf, Samuel Hirschstraat, en eerste rechtsaf, Samuel Hirschstraat. Loop langs de Nieuwe Markt naar de Oude Vismarkt en sla aan het einde rechtsaf. Eerste linksaf, Gasthuisstraat. Einde rechtsaf, Diezerstraat. Eerste linksaf, Broerenstraat. Einde rechtsaf en even verder linksaf, langs Broerenkerk, Klokkensteeg. Einde linksaf, Aan de Stadsmuur. Wordt Broerenkerkplein, later Krabbestraat. Kruising Vispoortenplas rechtsaf en vóór de brug linksaf langs het water, Buitenkant. Eerste linksaf, Steenstraat, en eerste rechtsaf, Waterstraat. Rodetorenplein rechtdoor. Linksaf Melkmarkt. Eerste straat na museum rechtsaf, Melkmarktstraat. Einde schuin rechts, Drostenstraat, dan linksaf Ossenmarkt, bocht naar rechts en rechtdoor, Van Hattumstraat. Einde linksaf, Kamperstraat, en rechtsaf, Luttekestraat. Einde brug over en linksaf, terug naar station.
Wie vanaf het station in de richting van het centrum wandelt, passeert fraaie, statige huizen uit de 19e eeuw. Ze verrezen op de voormalige stadswallen die werden gesloopt om plaats te maken voor groene zones. Daarna wacht in het historische centrum de Grote of St. Michaëlskerk, genoemd naar de aartsengel Michaël, schutspatroon van Zwolle. De engel is te zien op de spits boven het portaal aan de zijde van de Grote Markt. De oorspronkelijke kerk was plomp en romaans, maar in 1400 begon een verbouwing waardoor het gebouw de meer ijle en spitse gotische stijl kreeg. Het sierlijke gebouwtje tegen de gevel is de voormalige hoofdwacht uit 1614. Hier verzamelden zich de soldaten toen Zwolle nog een garnizoen had.
Het Grote Kerkplein achter de kerk was tot 1827 in gebruik als begraafplaats. In dat jaar maakte een wet een einde aan het begraven in en bij kerken, waarna de graven werden geruimd en het plein bestraat. In de straten en stegen rondom het plein staan tientallen bijzondere huizen, soms voorzien van gevelstenen, die schril afsteken tegen de nieuwbouw van het stadhuis aan de linkerkant van het plein. In het okergele pand uit 1448 is de schepenzaal ondergebracht.
De smalle Papensteeg komt uit bij het Paleis aan de Blijmarkt, waar de Zwolse vestiging van Museum de Fundatie onderdak heeft gevonden. In het paleis zijn onder meer werken van Mondriaan en Toorop te zien, maar ook van Turner en Bernini. De indrukwekkende constructie op het dak van het museum werd in 2013 geopend en biedt ruimte aan grote tentoonstellingen.
Het in renaissancestijl gebouwde Karel V Huis aan Sassenstraat 33 dankt zijn naam aan het medaillon met een afbeelding van Keizer Karel V op de gevel. Op nr. 21 woonde de 17e-eeuwse schilder Gerard Terborch, die mensen en soldaten in hun onderlinge, soms mysterieuze of amoureuze verhoudingen schilderde. Hij ligt begraven in de Grote of St. Michaëlskerk.
De Sassenpoort is gebouwd in 1406 toen Zwolle een bloeitijd kende als handelsstad. Via gaten kon men pek op eventuele aanvallers gooien. Toen de stadsmuren werden vervangen door aarden wallen en bastions (1592-1612) kreeg de poort de functie van gevangenis. De sierlijke torenspitsen zijn van eind 19e eeuw.
Op de hoek van de Wolweverstraat en de Samuel Hirschstraat verrijst de in 1899 ingewijde synagoge. Na de Tweede Werldoorlog was de ooit zo grote populatie Zwolse joden (zie tekst hieronder) gedecimeerd en raakte de synagoge in verval. Het pand wordt nu ook gebruikt voor culturele doeleinden.
Het joodse verleden
De handel in het middeleeuwse Zwolle trok ook joden aan. Al in 1325 woonden er joodse financiers, maar in 1349 werden alle joodse inwoners tijdens een pogrom omgebracht. Pas in 1687 mocht er weer een jood, Eliazer Asser, in de stad wonen. In de 18e eeuw was Zwolle ruimhartig in het verlenen van burgerrechten en groeide hier een van de grootste joodse gemeenschappen buiten Amsterdam. Tot in de 20e eeuw bleef het aantal joden stijgen. Tussen 1902 en 1941 wist de Zwolse opperrabbijn Samuel Hirsch nationale bekendheid te verkrijgen. Hij pleitte voor de traditionele joodse waarden en had een groot aandeel in de opvang van uit Duitsland gevluchte joden. De straat bij de synagoge is naar hem vernoemd.
De Broerenkerk en het bijbehorende klooster werden gesticht in 1465. Het koor dateert van deze periode, het schip is van omstreeks 1500. De kerk biedt nu onderdak aan een boekhandel, de librije (kloosterbibliotheek) huisvestte tot voor kort het sterrenrestaurant van Jonnie Boer. Zijn restaurant is tegenwoordig gevestigd in de gevangenis aan het Spinhuisplein (niet aan de route).
De Wijndragerstoren en een stuk stadsmuur herinneren aan de middeleeuwse stadsmuur die Zwolle destijds beschermde. Het deel aan de andere kant van het water kwam pas in de 17e eeuw binnen de omwalling te liggen. Verderop, voorbij de brug, passeer je een ander deel van de ommuring: de Zwanentoren.
Het Hopmanshuis uit 1663 stond vroeger direct aan de kade en deed dienst als overslagplaats van goederen van en naar Amsterdam en de Noord-Duitse steden.
In het Stedelijk Museum Zwolle kun je archeologische vondsten bekijken. Ook zijn er een 18e-eeuwse keuken en een renaissancestijlkamer.
De Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopnemingskerk staat met haar hoge toren bij de Zwollenaren beter bekend als de ‘Peperbus’.
