Sloten

Hond mee: Tijdens deze hele route zijn honden aangelijnd toegestaan.

Toegankelijkheid: deze route is niet geschikt voor mindervaliden i.v.m. diverse trappen en trapjes. 

Paden: deze route voert voor 15% over onverharde paden maar is verder verhard.

A. Loop vanaf de bushalte/parkeerplaats (met Snackbar) aan de Rûnwei naar de ANWB-wegwijzer en steek hier de Rûnwei over. Loop rd de Haverkamp in en ga na 30 meter ra het smalle klinkerpaadje op. Ga over de brug (Snekerpoort) en dan meteen ra, volg het schelpenpaadje voor het kanon langs en daarna het klinkerpad over het Bolwerk Noordzijde.

B. Als je de route uit wilt breiden met een mooi extra rondje van 5 km, ga je aan het einde van dit pad RA en loop je over het voet- en fietspad langs de Wijckelerweg en Jeen Hornstraweg naar Wijckel. In Wijckel ga je ter hoogte van de kerk LA (Iwert, richting Lemmer) en vervolgens weer LA de Gaestfjûrwei op. Deze rustige weg door het glooiende landschap blijf je volgen tot de Bonnebrekkenwei, hier ga je LA. Aan het einde van deze weg gaat de weg over in een fietspad ('t Fjildmanspaad). Dit fietspad volg je langs het water en de jachthaven van Sloten, je loopt over het terrein van de jachthaven (vrij toegankelijk) tot de campingplaats voor campers aan het water. Loop RA de Lemsterpoort op en ga na ca. 50 meter LA richting Stad Sloten en vervolgens langs het toiletgebouw voor de campers over het bruggetje terug naar het centrum van Sloten ter hoogte van restaurant De Mallemok, hier ga je RA (Bolwerk Zuidzijde). Vanaf dit punt kun je het rondje Sloten weer vervolgen zoals beschreven bij C.

C. Aan het einde van dit klinkerpad rd, het Bolwerk Zuidzijde op. Dit smalle klinkerpad langs de buitenrand van het stadje helemaal volgen tot de Lemsterpoort, dat is de brug over de stadsgracht bij de molen. Loop over de brug en meteen daarna ra een rondje om de molen. Terug bij de gracht gaat u ra de Heerenwal op. Op de kruising rd de Lindegracht op, aan het eind het trapje op en dan ra terug naar de Haverkamp en de Parkeerplaats aan de Rûnwei.

Sloten is de vierde stad waar de schaatsers op de Elfstedentocht een stempel laten zetten op hun stempelkaart. Ze schaatsen de stad binnen via het Sleatttemer Gat, ten noorden van het stadje. Daar draaien ze om en schaatsen ze terug naar het Slotermeer, om na Balk over de Luts, de Spokershoek Feart, de Rijster Feart en de Warnser Feart Stavoren te bereiken.

De Elfstedentocht, de legendarische schaatstocht van 199 kilometer langs elf Friese steden, werd voor het eerst (officieel) verreden op 2 januari 1909. Sindsdien werd de tocht vijftien keer georganiseerd, voor het laatst op 4 januari 1997. Het idee voor de Elfstedentocht kwam van Pim Mulier (1865-1954), een Fries die zich in de 19^de eeuw inzette voor sport in Nederland. Hij organiseerde de eerste atletiekwedstrijden, introduceerde een voorloper van het huidige voetbal, initieerde de eerste tennisclub en bedacht dus ook de Elfstedentocht. Een epische schaatstocht langs de steden Leeuwarden, Sneek, IJlst, Sloten, Stavoren, Hindeloopen, Workum, Bolsward, Harlingen, Franeker en Dokkum. Pim Mulier ontwierp zelfs het zilveren ‘Elfstedenkruisje’ dat deelnemers krijgen die de tocht binnen de tijd uitschaatsen.

Elke Elfstedentocht bestaat uit een wedstrijdtocht en een toertocht. De wedstrijdrijders (in 1997 waren dat er 250) strijden om de winst, de toerrijders (in 1997 waren dat er 16.000) rijden om de prestatie en het befaamde kruisje. Het startschot van de toertocht klinkt ’s ochtends om tien over half zes. Vanaf dan vertrekken er elke 25 minuten tweeduizend schaatsers. Elke schaatser heeft een stempelkaart met startnummer, waarop ze in elke stad een stempel halen bij de stempelpost. Wedstrijdschaatsers doen gemiddeld zeven uur over de Elfstedentocht, toerschaatsers (veel) langer. Ze hebben tot twaalf uur ’s nachts de tijd. Als ze dan nog niet terug zijn in Leeuwarden, worden ze door de organisatie van het ijs gehaald. Dat zijn emotionele taferelen…

Er waren memorabele edities van de Elfstedentocht, zoals die van 1963, toen door de extreme kou maar 69 van de 10.000 deelnemers over de finish kwamen (en Reinier Paping won). In de tocht van 1986 reed Koning Willem-Alexander mee onder de schuilnaam "W.A. van Buren”.

Dat de ‘Tocht der tochten’ niet elk jaar wordt verreden heeft te maken met de voorwaarden. Om een Elfstedentocht te kunnen houden moet het ijs over de hele route minsten 13 - 15 centimeter dik zijn. Daarvoor is meerdere dagen flinke vorst nodig. Iets wat helaas minder en minder voorkomt. De route is verdeeld in 21 rayons, elk met z’n eigen rayonhoofd. De ijsmeester is de echte baas: hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het ijs en overlegt hierover met de rayonhoofden. Samen beslissen ze of en wanneer de tocht der tochten veilig kan worden gereden. Soms helpen de rayonhoofden het ijs een handje met ijstransplantaties: oud, dun ijs wordt weggezaagd, nieuwe dikke blokken ijs worden in het water gelegd om vast te vriezen.

Sloten is de kleinste van de elf Friese steden en heeft een beschermd stadsgezicht. Het stadje is ontstaan op een eeuwenoude kruising van land- en waterwegen, wat terug te zien is in het bescheiden stratenplan. Al in de 11e eeuw waren er voldoende economische redenen voor het ontstaan van een nederzetting. Op deze plek stak namelijk de handelsroute van Staveren naar het Duitse Bentheim het riviertje de Ee over. De machtige familie Van Harinxma bouwde er vervolgens in de 13e eeuw een stins (versterkt stenen huis) en hief tol. Halverwege de 14e eeuw werd een gracht om het dorpje gegraven en verdedigingswallen aangelegd. In 1426 stond het voor het eerst als ‘stad’ in de documenten. Het zou als laatste Friese vesting in 1523 vallen voor de heerschappij van de graven van Holland.

De Snekerpoort is een voormalige waterpoort. Hij wordt ook wel Woudsenderpoort genoemd. Een wapensteen vermeldt het jaartal 1768. Rechts van u stroomt het Slotergat, dat uitkomt op het Slotermeer. In de zomer laat zich hier dan ook menig watersporter zien, zeker tijdens het Skûtsjesilen (wedstrijdzeildagen). Recht voor u staat de markante katholieke kerk. Op deze plek heeft tot de 16e eeuw de Van Harinxmastins gestaan.

Vanaf het bastion wijst het kanon dreigend naar de verre horizon. In de onrustige 16e en 17e eeuw werd het opstandige Sloten, met zijn sleutelpositie tussen Sneek en de Zuiderzee, verder versterkt. Er werden drie bastions aangelegd, die nu nog herkenbaar zijn. Het stadje heeft de oorspronkelijke omwalling vrijwel geheel behouden en tevens is de oorspronkelijke structuur van Sloten bijna geheel bewaard. De vesting is ontworpen naar de ideeën van de bekende vestingbouwer Menno van Coehoorn, die in het nabijgelegen Wijckel ligt begraven. Sloten was in vestingtermen de ideale stad, haar vorm heeft veel van een ui, het stadje wordt dan ook wel de "sipelstêd" (uistad) genoemd. Exemplarisch voor die tijd is het verhaal van de list met het bierschip. Samen met verraders uit een naburig dorp was een plan beraamd om in de nacht van 12 op 13 mei 1588 Spaanse troepen het stadje binnen te smokkelen. Deze Friese variant van het Paard van Troje zou worden uitgevoerd met een schip met een lading bier, waartussen de vijandige soldaten zich schuilhielden. Maar het plan mislukte, een hevig gevecht volgde en de stad bleef behouden. Twee van de drie verraders werden gepakt en onthoofd. Het hele verhaal wordt om de drie jaar nog eens dunnetjes overgedaan tijdens het Historisch Kijkfeest. Aan de buitenkant van de stad zie je nog steeds de waslijnen, waaraan hemden en theedoeken vrolijk in de wind wapperen. Door de compacte bouw van Sloten is er alleen aan de rand voldoende ruimte, zon en wind om de was te laten drogen. Ze worden nog steeds door de inwoners gebruikt, maar tegenwoordig maken ook de watersporters er dankbaar gebruik van. Zo houdt Sloten zijn bleekjes in ere.

De Wijckelerweg leidt naar de dorpskerk van Wijckel met het praalgraf en voormalig landgoed van Menno van Coehoorn.
 

Menno van Coehoorn
Vestingbouwer en militair strateeg Menno van Coehoorn (1641-1704) was een geboren en getogen Fries. Door zijn huwelijk kwam hij in het bezit van een stuk land bij Wijckel. Hier liet hij omstreeks 1690 een landhuis bouwen. Het landgoed werd in 1947 opgekocht door It Fryske Gea (Het Friese Landschap), dat het als natuurgebied beheert. In het voorjaar bloeien in het ‘Van Coehoornbos’ talrijke stinsenplanten. Het veld waar ooit het huis stond, fungeert in de winter soms als ijsbaan. Na zijn overlijden in 1704 werd in de kleine hervormde kerk van Wijckel een groot praalgraf voor hem opgericht. Het monument, met onder meer een wit marmeren beeltenis van Menno zelf, is daar nog steeds te zien.

Buiten het bolwerk ligt de Kleine Haven. Over de Ee werden vroeger
heel wat goederen aan- en afgevoerd en nu doet de pleziervaart een stevige duit in het zakje. De masten verraden de ligging van de jachthaven. 

Achter de Lemsterpoort, de tweede waterpoort die de kleine
veste rijk is, ligt Korenmolen De Kaai uit 1755. Er wordt nog gemalen en de molen is op zaterdagmiddag open voor bezichtiging en meelverkoop. Op het molenerf staat een oud kanon en ... het wordt nog gebruikt! In het zomerseizoen wordt het elke vrijdagavond afgeschoten door de Stadsschutterij van Sloten.

Aan de voet van de Lemsterpoort staat een schandpaal. Het is een herinnering aan de mislukte inval van de Spanjaarden in 1588.

De vele prachtig gerestaureerde panden aan de Voorstreek en Heerenwal getuigen van de rijke historie van de stad. Even voorbij de 17e-eeuwse Grutte Tsjerke (Grote kerk) staat het Museum Stêdhus Sleat. In het vroegere stadhuis uit 1761 waren ooit de functies van raadhuis, kamer van de wacht en gevangenhuis verenigd. Er is nu een aantrekkelijk museum gevestigd met tentoonstellingen over Sloten. Vaste stukken zijn een maquette en een enorme kopie van een 17e-eeuwse kaart van Nicolaes van Geelkercken, die u het kleine stadje vanuit een heel ander perspectief laten zien. Op zolder bevindt zich een voor Nederland unieke collectie oude toverlantaarns, verzameld door de Slotenaar Peter Bonnet. Vanaf een van de terrasjes kunt u onder de schaduwrijke leilinden de schoonheid van het stadje aan Het Diep verder bewonderen.

Fontein ‘Kievit’

Op het G.G. van der Walplein staat sinds 2018 de fontein ‘Kievit’, van Lucy & Jorge Orta. Het is deel van “11fountains” een internationaal kunstproject voor Leeuwarden-Fryslân 2018, culturele hoofdstad van Europa en nieuw cultureel erfgoed.