ANWB HomepageRondje Ooijpolder
Nederland, Gelderland, Nijmegen
Direct ten oosten van Nijmegen begint de Ooijpolder, een nat gebied waar de rivier de Waal lange tijd vrij spel had. Nu kun je hier schitterend wandelen langs dijken, oude riviergeulen en verlaten steenfabrieken. Konikpaarden en gallowayrunderen grazen in de ruige graslanden, steltlopers zoeken in het slik naar voedsel. Vanaf de strandjes – met opvallend wit wand – kun je bij mooi weer een duik in de Waal nemen.
Hond mee: op deze route zijn honden aangelijnd toegestaan. Langs de Waal mogen ze loslopen.
Toegankelijkheid: deze route is niet geschikt voor mindervaliden vanwege de vele zand- en graspaden en de wildroosters.
Paden: deze route voert voor ca. 60% over onverharde zand- en graspaden.
Loslopend vee: in de Stadswaard kun je konikpaarden of gallowayrunderen tegenkomen. Houd afstand, maak geen onverwachte bewegingen en passeer de dieren rustig.
1. Vanaf Hollandsch-Duitsch Gemaal (met daarachter parkeermogelijkheid) RA de dijk op (Ooysedijk). Na 750 m bij Persingensestraat RD (Ooijse Bandijk). Na 100 m volg je vanaf de Vlietberg het graspad links onder langs de dijk (bij Vlietberg stukje naar beneden, dan RA over gras, als het graspad niet begaanbaar is door hoogwater neem dan de Ooijse Bandijk). Volg Ooijse Bandijk ruim 2 km langs Oude Waal en Tiengeboden. Circa 500 m voorbij Tiengeboden is er een kruising met een dijkopgang.
Op deze kruising kun je een extra uitstapje maken naar een uitkijktoren met zicht op De Groenlanden: ga RA over de dijk en volg de Langstraat . Na 650 m kom je bij de uitkijktoren. Wandel daarna terug naar deze kruising. Ooijse Bandijk oversteken en ga RD onverhard pad, zie punt 2..
2. Bij dijkopgang LA, onverhard pad richting schoorsteen van steenfabriek De Vlietberg. Waar de Vlietberg naar links buigt net voor wildrooster RA door hek. Vlak voor de Waal LA, door de Stadswaard. Na 1,1 km over wandelbrug, dan rechts over volgende wandelbrug. Onder verkeersbrug door en RD langs haven. Na 200 m voorbij haven LA, oversteken en steile trappen op (Veerpoorttrappen). Bovenaan trappen bij keuzepunt N78 LA (geel-rode markering) via stenen trappen naar Valkhof. Wandel langs kapel en uitzichtplatform, dan bij trappen LA naar beneden. Steek de weg over en schuin rechts onder de witte boog door (Ubbergseweg). Volg de bocht naar rechts en na 350 m LA terug naar gemaal (Ooysedijk).
Het water van de Waal heeft de Ooijpolder gevormd en getekend. Rond 1300 werd een eerste (ban)dijk rond de polder gelegd, maar ook daarna wist de rivier nog vaak binnen te dringen. Om de wateroverlast definitief te bedwingen werd in 1932/1933 het markante Hollandsch-Duitsch gemaal gebouwd. Aan de achterkant kun je zien hoe het werkt: overtollig water uit de Ooijpolder en de achterliggende Duitse polders stroomt via sloten en kanalen naar het gemaal, waar het vervolgens in de Waal wordt gepompt.
De naam zegt het al: de plas onder aan de dijk is een oude arm van de rivier de Waal. In de winter staat het water hoog en dobberen hier talrijke watervogels. De afgelopen zomers viel de plas echter steeds vaker droog. Daarom zijn maatregelen genomen: een nabijgelegen landbouwperceel is opgehoogd zodat het waterpeil omhoog kan en er is een sluis aangelegd om het water vast te houden. Hopelijk keren de rietvelden en daarmee zeldzame vogelsoorten als de roerdomp snel terug. Je herkent deze mysterieuze vogel dan aan zijn diepe, bassende roep: whoemp.
Vanaf het voorjaar staan de bermen van de Ooijse Bandijk vol met wilde bloemen. De bonte kleuren contrasteren sterk met de witte huizen van Tiengeboden aan de andere kant van de dijk. Klim naar boven en je ontdekt een plukje boerderijen met daartussen tien arbeidershuisjes, die met de rug tegen elkaar aan zijn gebouwd. Hier woonden arbeiders van een steenfabriek in De Groenlanden.
Achter Tiengeboden beginnen De Groenlanden, een moerassig gebied met putten die zijn ontstaan door de winning van zand en klei. Via de routeverlenging kom je bij een uitkijktoren in de vorm van een ooievaarsnest. Aan de ene kant kijk je uit over het natte natuurgebied, aan de andere kant ligt het terrein van een voormalige steenfabriek. Hier werd tussen 1951 en 1954 in het diepste geheim een groot aantal militaire installaties gebouwd. Ze maakten deel uit van de IJssellinie, een waterlinie die was bedoeld om de Russen bij een aanval zo lang mogelijk tegen te houden. Onder meer hier bij de Ooijpolder zou een stuw in de Waal worden gelegd, waardoor een brede strook grond onder water liep. Het verhoogde terrein van de steenfabriek zou dan als een eiland boven het water uitsteken.
De hoge schoorsteen markeert de plek waar tot 1975 steenfabriek De Vlietberg stond. In de 19de eeuw bouwde een boer een eerste eenvoudige steenfabriek langs de Waal en daarna volgden er snel meer. De rivierklei werd afgegraven en vervolgens door arbeiders tot stenen gevormd. Daarna werden de stenen gedroogd en in veldovens gebakken. Nu herinneren alleen de schoorsteen en een handvol huizen nog aan de noeste arbeid van weleer.
Blijf een tijdje zitten op een van de strandjes langs de Waal en je ziet talrijke schepen aan je voorbij trekken. Dit is dan ook de belangrijkste scheepvaartroute tussen Nederland en Duitsland. Schuin rechts aan de overkant, goed weggestopt in de oever, ligt Fort Boven-Lent. Het werd in 1862 gebouwd om de stad Nijmegen en later ook de spoorbrug over de Waal te beschermen.
In deze nieuw aangelegde Stadswaard gaan natuur en recreatie hand in hand. Grote kans dat je onderweg gezelschap krijgt van konikpaarden of gallowayrunderen, die met hun gegraas het gebied open houden. Links van het pad is een oude riviergeul hersteld, zodat het Waalwater weer naar binnen kan stromen. De steltlopers onder de vogels zijn zichtbaar blij met de slikbodems langs de oevers. Met hun lange snavels speuren ze in de zachte grond naar kreeftjes en ander lekkers.
Bij mooi weer zit het park op de top van de heuvel vol met studenten. Het is dan ook een heerlijke plek, met bovendien prachtig uitzicht op de Waal. Vanwege de strategische ligging stond hier aan het begin van de jaartelling een Romeinse versterking, in de 8ste eeuw gevolgd door een paleis van keizer Karel de Grote. Daarvan is alleen de later toegevoegde kapel bewaard gebleven. De Barbarossaruïne verderop in het park is een restant van het Valkhof, een paleis dat keizer Frederik Barbarossa (‘roodbaard’) in 1155 liet bouwen. Beide keizers stonden aan het hoofd van het Heilige Roomse Rijk, dat destijds een groot deel van Europa omvatte.