Hond mee: honden mogen aangelijnd mee op deze route.

Toegankelijkheid: deze route is niet geschikt voor mindervaliden vanwege de onregelmatige paden, steile en smalle paden en de (kans op) modderpoelen.

Paden: deze route voert voor 85% over onverharde (zand)paden.

Parkeren: aan de voorzijde van de kerk, de route begint links van de kerk.

1. Wandel naar de rivier, dan op de kade LA. Volg aan het einde het pad naar links (Violenstraatje). Eerste weg RA (’t Kempke). Helemaal aan het einde RA (Kerkstraat), volg hoofdweg naar links (langs straatnaambordjes Lindeboom). Na 200 m bij voorrangsweg RD (Mortel). Na 100 m bij bomenpleintje schuin rechts, na pleintje RD (Mortel, doodlopende weg). Na 80 m links aanhouden (Papenbergseweg, wordt onverhard). Na 150 m op driesprong rechter pad. Na 100 m door klaphek en RD langs heideveld. Na 250 m bij routepaal RA: volg vanaf nu geel-rode markeringen over Mookerheide (globaal RD).

2. Aan het einde van het heideveld door klaphek, volg geel-rood door het bos (met pittige klim). Na 300 m op verhard fietspad LA. Na 150 m RA (geel-rood). Bij wandelknooppunt 27 RA (Apostelweg). Na bijna 600 m bij wandelknooppunt 28 LA Sint Jansberg op (geel-rood). Bij Y-spliysing rechts aanhouden. Pad eindigt bij T-splitsing (RA is een restaurant). Ga LA, richting watermolen (einde geel-rood). Bij watermolen RD, volg verderop het pad naar links. Na 100 m RA. Na 70 m op splitsing links aanhouden: volg wit-rode markeringen 1,3 km door het bos. Bospad eindigt voor een helling met een weide. Ga hier RA (Apostelweg, wit-rood). Na 550 m aan het einde LA (Zevendalsebaan). Na ruim 400 m bij splitsing met bankje RA (Zandbaon, wit-rood).

3. Het pad passeert de akkers van de luchtlandingen. Na ruim 600 m LA. Na bosrand eerste pad RA. Na 250 m bij informatiebord LA, dan bij einde van de weide RA. Volg wit-rood en het hoofdpad 1,3 km door het bos. Bij bebouwing van Groesbeek LA (Knapheideweg). Steek na 200 m Mooksebaan over, dan schuin links richting hotel-restaurant (Rijlaan). Volg het fietspad links van de weg. Na 300 m RA langs parkeerplaats en rood-witte balk. Na bijna 500 m bij kruisingen van paden steeds RD, over een verlaten spoorlijn. Bij natuurkampeerterrein RD: volg de witte routepalen 2,7 km door het bos.

4. Witte route brengt je terug naar oude spoorlijn. Steek spoorbrug over, dan eerste pad RA. Let op: na ruim 500 m komt het pad weer heel dicht bij oude spoorlijn. Neem hier het smalle pad schuin naar links. Steeds RD tot aan drukke kruising. Steek voorrangsweg over en wandel richting fietsknooppunt 50 en Landgoed Mookerheide (Heumensebaan). Na 300 m RD langs parkeerplaatsen (asfaltweg). Na 250 m bij volgende parkeerplaats en grote gastank RD (wordt onverhard). Bij jachtslot LA, langs een balk. Aan het einde bij kas RA: volg vanaf nu geel-rood.

5. Na 150 m RA en even verder RA, langs hek en heideveld. Na 600 m scherp LA, door klaphek (geel-rood) naar Heumense Schans. Voorbij schans trap naar beneden, dan LA en even verder RA (geel-rood). Na 300 m aan het einde RA, dan tweede pad LA. Volg geel-rood langs Mookerschans. Aan het einde van het heideveld LA en even verder rechts naar beneden. Bij balk RD, dan schuin rechts richting bebouwde kom van Mook (Zandsteeg, einde geel-rood). Aan het einde op asfaltweg RA (Bovensteweg) en direct LA (Overkwartierstraat). Na ruim 150 m op kruising RD. Na 50 m rechts van huis door hekjes. Bij voorrangsweg RA en direct LA (Driesbergstraat, richting Maasstaete). Steeds RD tot aan rivier, dan LA tot aan de kerk.

De wandelroute inkorten tot 13 km? Volg dan de hoofdroute tot en met punt 2. Ga op de splitsing bij het bankje la en ra. Op de kruising met de informatieborden rd (Bisseltsebaan): volg vanaf nu geel-rood. Steek na 1,1 km bij het restaurant Groesbeekseweg over en wandel rd. Na ruim 250 m la, dan na 200 m ra (geel-rood). Volg het pad 550 m rd en ga la. Na 250 m op natuurbegraafplaats ra en na ruim 150 m la (geel-rood). Voorbij de kas op de kruising rd, pak hoofdroute weer op bij punt 5.

Glooiende heidevelden, groene bossen, grazende runderen – het oogt vredig op de Mookerheide, maar toch is hier enkele keren flink gevochten. Bijvoorbeeld tijdens de beruchte Slag op de Mookerheide in 1574. Lodewijk en Hendrik van Nassau, twee jongere broers van Willem van Oranje, raakten op de Mookerheide slaags met Spaanse troepen en werden vernietigend verslagen. Beide Nassau’s sneuvelden, net als drieduizend van hun soldaten. Bedenk daarbij dat de bossen er toen nog niet waren: vanaf de hoogste toppen kon je in de verte Nijmegen zien liggen.

De Sint Jansberg en andere ‘bergen’ in de omgeving zijn restanten van de voorlaatste ijstijd (180.000 tot 120.000 jaar geleden). Aan het begin van deze koude periode rukte vanuit het noorden een ijspakket van honderden meters dik op en duwde daarbij zand en grind voor zich uit. Toen het klimaat weer opwarmde en het ijs smolt, bleven de opgestuwde heuvels in het landschap achter. Het diepe dal rechts van het pad is door het smeltwater uitgesleten.

Ooit dreven de beekjes op de Sint Jansberg twee watermolens aan. Daarvan is alleen de Bovenste Plasmolen overgebleven. Vanaf 1725 werd in de molen papier gemaakt, daarna is hier olie geperst en graan gemalen. Aan de zijkant zie je het waterrad dat de machines aandreef. Bijzonder: het water werd zowel aan de bovenkant als halverwege langs de schoepen van het rad geleid. Daardoor was de molen extra krachtig.

Op 17 september 1944 werden boven de akkers 5500 Amerikaanse parachutisten gedropt, gevolgd door zweefvliegtuigen die extra mensen en materieel afzetten. Ze maakten deel uit van operatie Market Garden, een grote luchtlandingsoperatie met als doel de brug bij Arnhem te veroveren. Maar de Duitsers herstelden zich snel en wisten de aanval af te slaan – operatie Market Garden bleek ‘een brug te ver’. Op een informatiebord aan de bosrand lees je meer over deze actie.

Het betonnen fietspad is aangelegd op het tracé van een oude spoorlijn. Verderop langs de wandelroute passeer je een spoorbrug en is ook de rails nog te zien. De spoorlijn tussen Nijmegen en de Duitse stad Kleef werd in 1865 geopend. Pas later werd Nijmegen ook op het Nederlandse spoorwegnet aangesloten. In 1991 reed de laatste trein over het spoor. Nu ligt hier een grensoverschrijdend snelfietspad met de toepasselijke naam Europa-Radbahn.

Een sneeuwwit jachtslot vormt het kloppende hart van Landgoed Mookerheide. Het slot werd in 1904 gebouwd, waarna het in de jaren dertig in handen kwam van een nonnenklooster. De zusters vingen hier uit huis geplaatste meisjes op. Ook legden ze de tuinen en een kas aan. Als de poort van de moestuin openstaat, kun je een kijkje nemen in de inmiddels gerestaureerde kas. Daarachter begint een natuurbegraafplaats. Het Jachtslot wordt momenteel gerestaureerd.

Heumense Schans

Vanaf de Heumense Schans kun je eindeloos ver kijken. Niet verwonderlijke dus dat het verdedigingswerk juist op deze plek is aangelegd. De schans, die bestaat uit een aarden wal in de vorm van een vijfpuntige ster, dateert waarschijnlijk uit de tweede helft van de 17e eeuw. De Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) was inmiddels voorbij, maar nog altijd werd de Republiek van alle kanten aangevallen. Daarom liet stadhouder Willem III van Oranje zijn troepen regelmatig op de Mookerheide oefenen.

De Mookerschans is in dezelfde periode aangelegd als de Heumense Schans. Vanaf de uitkijktoren kun je – met wat moeite – zien dat deze schans niet vijf maar vier punten telt. De dubbele kerktoren in de verte hoort bij Cuijk. Hou terug op de grond je ogen goed open, want op het heideveld kun je zomaar een zandhagedis, een gladde slang of een hazelworm tegenkomen. Die laatste lijkt op een slang, maar is een pootloze hagedis. Goed om te weten: ze zijn allemaal ongevaarlijk.