Over een polderspoordijk

Hond mee: tijdens deze hele route zijn honden aangelijnd toegestaan. Honden zijn niet toegestaan in het broedseizoen (15 mrt-15 juni). volg dan de beschreven alternatieve route. 

Toegankelijkheid: deze route is niet geschikt voor mindervaliden, vanwege de onverharde oude spoordijk en een deel dat over onverharde veenbodem met gras loopt. Enkel de lus door Wilnis van ca. 4 km is goed toegankelijk voor mindervaliden. 

Paden: deze route voert voor 20% over onverharde paden. Let op: op de Demmerik loop mje ca 2 km op de weg (geen vrijliggende fiets en of voetpaden) en op de Gagelweg ook ca. 1 km.

Loop deze route (met behulp van onderstaande routebeschrijving) door de wandelnooppunten (wkp) te volgen: 16-37-56-42-45-46-65-68-77-66-16.

Let op: van 15 maart tot 15 juni (broedseizoen) dien je deze wandelknooppunten (wkp) te volgen: 16-37-56-42-45-46-23-83-82-65-68-77-66-16.

A. Vanaf het parkeerterrein (Ringdijk 4, Wilnis) naar de brug lopen met bord ‘06’. Brug oversteken en RA, halfverhard pad van voormalig spoortracé (= Robert Moultonpad). Steeds het Robert Moultonpad blijven volgen. Je passeert wkp 37 en volgt de ri wkp 56. Bij brug(getje) over Ringvaart wkp 56 en volg ri wkp 42 is RD ri voormalig station Vinkeveen. De route gaat langs het voormalige stationsgebouw Vinkeveen (gebouw aan rechterhand). Bij wkp 42 RA, Demmerik, volg ri wkp 45. Let op: hier loop je ca. 2,5 km aan de zijkant van de weg, er zijn geen aparte wandelstroken. Op kruising RD. Gaat de Demmerik over in Donkereind. Eetcafé De Schans is aan de rechterzijde van de weg. Einde weg "Donkereind" LA, volg fietspad langs Korenmolenweg. Na ca. 2 km, eerste weg RA (=Gagelweg).

B. Even voorbij Gagelweg huisnr. 6  en bij brug met bord 'Jaagpad Bijleveld' volg ri wkp 65 en ga onverharde kade op ca. 2 km lang. Let op: na een natte periode kan dit een zeer drassige route zijn. (* tijdens broedseizoen (15 mrt.-15 juni) geen toegang; honden niet toegestaan, *volg de 'alternatieve route broedseizoen'). Einde kade brug over en direct RA. Einde pad bij asfaltweg LA. Bij verkeerslichten RD naar Dorpsstraat. Na het oversteken van de Provinciale weg heb je de keus over het fietspad RA te gaan ri Vinkeveen (2 km). Na ca. 1 km zie je aan de rechterkant de parkeerplaats waar je bent gestart.

C. Voor het rondje Wilnis ga je RD de Dorpsstaat in en volg je bij wkp 65 de ri wkp 68.Bij wkp 68 (staat aan de overkant van het Raadhuis langs de weg) volg je de ri wkp 77. Na Raadhuis aan de rechterhand ** over de brug en na 50 m LA = Burg. Padmosweg. Bij kruising blijf op Burg. Padmosweg. Sla RA bij huisnummer 134 (Veldzijdeweg). Einde Veldzijdeweg brug over RA = Herenweg en direct LA = Wilnisser Zijweg. Direct na ophaalbrug over de Ringvaart RA, voetpad, direct langs de Ringvaart aan de rechterhand blijven volgen. Voetpad gaat onder de weg door en passeert een voet- en fietsbrug. Bij de voetbrug staat wkp 66. Hier ri wkp 16 volgen. Net voor Provinciale weg N212 schuin links omlaag door tunnel. Op kruising LA asfaltwegnaar parkeerplaats en bushalte.

D. D. Ringvaart blijven volgen. Net voor verkeersweg schuin links omlaag door tunneltje.

* Alternatieve route broedseizoen (15 mrt.-15 juni) en voor wandelaars met hond: bij Gagelweg huisnr. 6 RD. Vlak vóór dat de Gagelweg een bocht naar links maakt is wkp 83. Volg hier RA ri wkp 82. Fietspad gaat onder de N212 door. Einde fietspad, vóór vaart RA (=Wilnisse Zuwe). Steeds rd. In Wilnis LA, Dorpsstraat richting Mijdrecht en Uithoorn. Ga verder bij C.

** Route inkorten: na Wilnisse Zuwe (links) tweede straat RA, Raadhuisstraat. Einde straat brug over en RA. Route oppikken bij D.

Dit veengebied was lange tijd onbewoonbaar. Pas in de 11e eeuw vestigden de eerste bewoners zich hier langs de rivieren. Ze legden zich toe op het winnen van turf, een brandstof waar destijds veel vraag naar was. Ze groeven het veen steeds dieper uit en legden sloten aan voor de ontwatering. Pas halverwege de 20e eeuw maakte de turfwinning plaats voor veeteelt, landen tuinbouw en het huidige watersporttoerisme.

Het voormalige stationsgebouw van Wilnis is een eenvoudig bakstenen gebouw.

Speciaal voor deze wandelroute zijn twee bruggen ontworpen. De voetbrug over de Driehuizerdwarstocht in Wilnis is er een van. Deze brug, ‘Halte 2006’, een ontwerp van beeldend kunstenaar Frank Bezemer, vormt een nieuw ‘station’ tussen parkeerplaats, bushalte en deze wandelroute. Ook de tweede brug, de voet-/fietsbrug over de Ringvaart in Vinkeveen, is in deze route opgenomen.

Het begin van de route loopt over een oude spoordijk, die te herkennen is aan het brede spoor; de oude kiezels liggen er nog. Het spoor maakte deel uit van de voormalige Haarlemmermeerspoorlijn, een spoornet tussen Alphen, Leiden en Amsterdam dat bij Breukelen aansloot op de lijn naar Utrecht. Het was een belangrijke route van 110 kilometer die de plaatsen Hoofddorp, Aalsmeer, Uithoorn, Mijdrecht, Wilnis en Vinkeveen aandeed. Lang hield de lijn niet stand: de laatste personentrein reed in 1950 en het goederenvervoer werd in 1986 gestaakt.

Even voorbij de tweede brug staat rechts het voormalige stationsgebouw van Vinkeveen. Oorspronkelijk bestond het pand uit een woonhuis en een aangebouwd bagage- en goederenlokaal. In Museum De Ronde Venen in Vinkeveen (iets ten noorden van deze route) is een modelspoorbaan van Vinkeveen tentoongesteld. Het museum vertelt de geschiedenis van het veenlandschap in de Ronde Venen (www.museumderondevenen.nl). N/B. Museum de Ronde Venen is momenteel gesloten i.v.m. een verbouwing.

Rond 1800 werd in het Gagelgebied op kleine schaal, vooral voor persoonlijk gebruik, turf gewonnen. Daarna ontstond er een waardevol natuurgebied met helder water. Op de oevers staan diverse soorten grassen en kruiden, die van het Gagelgebied een prima broed-, rust- en voedselgebied voor trekvogels maken.
 

Weidevogels in Utrecht
Nergens in Europa leven zo veel weidevogels – vogels die broeden in hooi- en weilanden – als in Nederland. Er zijn veertien soorten waaronder grutto, tureluur, scholekster, gele kwikstaart, slobeend en kievit. Halverwege de vorige eeuw werden in Nederland de hoogste aantallen weidevogels aangetroffen. De afname is een gevolg van landbouwintensivering, vermindering van het open gebied en een groeiend aantal roofdieren. Het veenweide- en poldergebied rond Wilnis-Veldzijde en Demmerik is een van de belangrijkste weidevogelgebieden in de provincie Utrecht. Voor het behoud van weidevogels zijn veel mensen actief: boeren, natuurorganisaties en vrijwilligers, die onder meer nestbeschermers plaatsen. Ondanks de goede resultaten neemt het aantal grutto’s onverminderd af.

De graskade langs de Bijleveld is bijna twee kilometer lang en wordt richting Wilnis steeds smaller. De Bijleveld is in 1413 gegraven in opdracht van de graven van Holland om de afwatering van de veenontginningen ten noorden van de Oude Rijn te verbeteren. Later werd deze wetering ook gebruikt voor de scheepvaart tussen de Oude Rijn en Amsterdam. Langs het water liep een jaagpad voor paarden die de trekschuiten moesten voorttrekken.

Vanaf de Burgemeester Padmosweg, aan de rand van de Wilnisse bebouwing, is het hoogteverschil tussen de diepgelegen droogmakerij Wilnis-Veldzijde en de oorspronkelijke veenbodem goed te zien. Deze droogmakerij heeft binnen een eeuw twee transformaties doorgemaakt: eerst van land naar water en vervolgens van water naar land. In de 19e eeuw vond grootschalige veenwinning plaats waarbij omvangrijke plassen ontstonden. Bij de ontginning werd destijds vastgelegd dat de plassen zouden worden drooggemaakt. De verwachting was dat vruchtbare klei aan de oppervlakte zou komen, maar dat viel tegen. De boeren hadden veel last van kwelwater dat vanuit de hoger gelegen veenpolders binnensijpelde. Daardoor is de bodem alleen te gebruiken als grasland.