Natuur rond Callantsoog

Hond mee: Honden zin op deze route niet toegestaan (verboden bij het Zwanenwater, daarbuiten aan de lijn).

Toegankelijkheid: Deze route is niet geschikt voor mindervaliden vanwege de zandpaden, het strand en hekjes met overstapjes.

Paden: de route gaat voor meer dan 75% over schelpenpaden, zandpaden, het strand en dwars door weilanden. Ook passeer je hekken met overstapjes.

1. Wandel van parkeerplaats Kiefteglop naar de doorgaande weg en ga bij wandelknooppunt (kp)18 linksaf (Zuidschinkeldijk). Na 550 m kom je bij kp38.

Wie alleen de lus door de Uitlandse Polder (7,5 km) wil wandelen: ga van kp38 linksaf naar kp03. Lees verder bij * vóór (4).

Voor de hoofdroute en de lus door het Zwanenwater (7 km): ga bij kp38 rechtsaf naar de ingang van het Zwanenwater. Koop een toegangskaart (€ 3) bij de kaartjesautomaat en volg het voetpad. Ga aan het einde op het asfaltpad linksaf, volg vanaf nu de bruine route. Na 850 m is rechts een uitzichtduin <Panoramaduin>. Na 250 m kun je linksaf naar een eerste vogelkijkhut <Eerste water>. Na 200 m kun je rechtsaf naar een kijkhut bij het Tweede Water (650 m heen en weer).

2. Vervolg bruine route, met daaraan nog enkele vogelkijkhutten en een uitzichtpunt. Volg aan het einde van het rondje de borden terug naar de ingang. Steek vanaf de parkeerplaats bij de ingang de doorgaande weg over (Zuidschinkeldijk) naar de kruising. Hier staat kp38.

Voor wie alleen de lus door het Zwanenwater (7 km) wandelt: ga bij kp38 linksaf richting kp18, volg de hoofdweg terug naar de parkeerplaats.

Volg vanaf kp38 de rode pijlen naar kp03: eerst rechtdoor (Uitlandseweg), na 15 m rechtsaf het weiland in via klaphek. Volg de rode pijlen en het zigzaggende graspad 1,3 km <Uitlandse Polder>.

3. Einde pad door klaphek en op asfaltweg linksaf (Zuidschinkeldijk). Bij eerste zijpad rechtsaf en omhoog (mul zand). Bij kp03 volg je rood linksaf naar kp86. In de duinenrij zigzaggen de paden door elkaar. Neem bij twijfel het rechterpad <Zijperzeedijk>. Ga na 400 m via overstapje rechtdoor de dijk op. Na 600 m links de dijk af. Van kp86 volg je rood naar kp21. Ga linksaf (Zijperdijk). Na 300 m rechtsaf (Westerweg). Na 400 m, voorbij de camping, staat rechts van de weg kp21. Ga linksaf en volg rode pijlen langs kp80, kp33 en kp22. Bij kp22 eerst rechtsaf, dan linksaf via voetpad (rood). Einde pad linksaf en rechtsaf via asfaltweg.

4. In Callantsoog volg je van kp41 rood naar kp50 (Jewelweg). Na 350 m bij sporthal linksaf en rechtsaf (Zeeweg). Bij kp50 rechtdoor richting kp03 (nog steeds rood). Bij kp03 (op informatiebord) rechtdoor en even verderop bij kp55 rechtsaf langs kerk. Wandel rechtdoor, dan in de winkelstraat linksaf (Dorpsplein). Ga aan het einde van het plein rechts via de trap naar het strand, dan op het strand linksaf <Badplaats Callantsoog>. Volg het strand 350 m, ga dan bij de strandopgang scherp linksaf naar boven. Op de top is links een uitzichtpunt. Bij einde pad rechtsaf langs doorgaande weg (Zuidschinkeldijk). Na 150 m bij kp18 linksaf, terug naar de parkeerplaats.

Zo’n uitzichtduin laat je natuurlijk niet rechts liggen. Vanaf de top kijk je uit over stuivende duinen en duinvalleien. De natste plekken staan in het voorjaar vol met wilde bloemen, waaronder elf soorten orchideeën. In de nazomer overheerst het paars van de heide. Bedenk daarbij dat van de 12e tot in de 16e eeuw op deze plek een zeearm lag, genaamd het Zijpe. In 1569 werd in de zeearm de Zijperzeedijk aangelegd – je wandelt er later op de route overheen. Daarna zorgden zand en wind voor het ontstaan van dit duingebied. Met daarin de twee grootste natuurlijke duinmeren van Europa.

Over de naamgeving van de twee duinmeren zal vast niet lang zijn nagedacht... Een vlonderpad brengt je naar een drijvende kijkhut met uitzicht op het Eerste Water. Gelukkig helpt een informatiebord bij het herkennen van de vele vogels. Dat gaat van de perfect gecamoufleerde roerdomp, die zijn aanwezigheid alleen verraadt door een diep whoemp, tot het baardmannetje, getooid met markante zwarte ‘bakkebaarden’.

Het Tweede Water is het domein van broedvogels, trekvogels en overwinteraars. Vogelaars komen niet verder dan observatiehut het Klomphuis, genoemd naar de vroegere beheerder Wim Klomp. Al in de 19e eeuw leefde hier een kolonie lepelaars – meteen ook de reden dat Natuurmonumenten dit gebied heeft aangekocht. Let onderweg naar de hut ook op de vele vlinders die van bloem naar bloem fladderen.

Ineens verandert het landschap. Geen zandige duinen meer, maar een zompige polder met blonde koeien die verstoord opkijken als er weer zo’n mens over hun eten wandelt. Natuurmonumenten heeft de Uitlandse Polder teruggebracht naar de situatie anno 1600, toen de polder werd drooggelegd. Niet te missen zijn de nolletjes, de opgewaaide duintjes. Prachtig zijn de kleuren van de wilde bloemen in voorjaar en zomer. Geheugensteuntje: de pinksterbloem is zachtroze, de echte koekoeksbloem is felroze en de grote ratelaar is geel. Kom op een zomeravond en de kikkers zorgen voor een oorverdovend concert.

Je volgt de eerder genoemde Zijperzeedijk, die gedeeltelijk onder het stuivende zand is verdwenen. Rechts van de nieuwe dijk werd rond 1600 de Zijpe- en Hazepolder drooggelegd. Daarna werd het nieuwe land, geheel volgens de ratio van die tijd, met potlood en liniaal in blokken verdeeld. Aanvankelijk graasden hier vooral koeien. Nu kijk je uit over misschien wel de mooiste bollenvelden van Nederland. Althans, in het voorjaar… Daarbuiten overheerst de kleur aardebruin. Of spiegelblauw, als de bollentelers hun velden onder water zetten om de grond schoon te spoelen.

Een sfeervol kerkje, een gezellig dorpsplein, gratis parkeerplaatsen, zes strandpaviljoens en vooral een breed en schoon strand – niet verwonderlijk dat Callantsoog is uitgegroeid tot een populaire strandbestemming. Alleen Museumboerderij Tantje Jaantje op de hoek van het Dorpsplein laat nog iets zien van het boerendorp dat het ooit was. Klimmend naar het strand valt op dat de kustverdediging slechts één duin breed is. Dat lost Rijkswaterstaat op door vlak voor de kustlijn extra veel zand te storten. Dat verspreidt zich daarna vanzelf over het strand en de duinen.