Langs de grote buitens

Hond mee: tijdens deze hele route zijn honden aangelijnd toegestaan. Loslopen mag alleen in het Wijnhofpark voorbij de Grote Gracht.

Toegankelijkheid: deze route is niet geschikt voor mindervaliden, vanwege de vele onverharde bospaden, klinkers en weilanden.

Paden: bospaden, tegels, asfalt, graspad.

1. Vanaf het station Stationsplein oversteken. RD, Stationsstraat, wordt Overwelving. In bocht langs C&A, bij bussluis RD, Rijkenhage, langs Berkel. Na ca. 100 m LA, stenen brug. Op de brug ziet u rechts de ruïne van de Berkelpoort.

2. Na brug RD, Dieserstraat, langs synagoge (links). Einde Dieserstraat, bij scholen, RD. Door Nieuwstadspoort het park in. RDr, voetpad volgen. Einde pad vóór water LA. Einde voetpad RA. Langs Grote Gracht (Nieuwstad), wordt Burg. Dijckmeesterweg. Bij rotonde RA, Coehoornsingel. Meteen oversteken en schuin LA park in via pad (wordt grasvoetpad, RA water volgen).
3. Einde pad bij nr. 42 LA, fietspad, langs stadsgracht (links). Brug over, RD (langs tennisbanen).
4. Einde pad Leeuweriklaan oversteken en RD, fietspad langs de Berkel. Na ijsbaan en haakse bocht naar links, meteen RA, pad langs Berkel. Bij stadsgrens voorrangsweg kruisen, graspad langs de rechterkant van de Berkel. Helemaal de Berkel volgen tot wit bruggetje. Bij dit bruggetje LA (Kerkpad). Dit is een asfaltweg. Einde Kerkpad de doorgaande weg oversteken (Voorsterallee) en LA, paadje tussen bomen parallel aan de weg.
5. Na 200 m na bomenrijen RA via voetpad over gras langs bosrand. Verderop via voetpad tussen hoogspanningsleidingen door, rechts aanhouden langs speelveldje (links). Einde pad RA, asfaltweg (Oostveensepad). Na 100 m (einde asfalt) LA, asfaltweggetje, Damlaan.
6. Voorbij Huis Het Wolferinck (wit landhuis aan linkerhand) direct na huisnr. 1 RA, asfaltweg. Daarna scherpe bocht naar rechts en haakse bocht naar links. RD, voetpad langs zandweg. U passeert Huize Den Dam en het Bosmanshuis anno 1766 (links).
7. RD, halfverharde eikenlaan. Damlaan wordt Oostveensepad, aan het einde voorrangsweg, Kapperallee, oversteken en RA. Bocht naar links volgen (Almenseweg). Bij de bushalte De Uitrusting aan overzijde RA (bordje Landgoed de Voorst), bospaadje in.
8. Pad door t groen volgen ri. De Voorst, langs akkers en weiland (rechts). Einde pad RA (halfverharde weg) en direct weer LA (wordt zandweg).

9. In bocht naar links scherp RA, langs afsluitboom (Geldersch Landschap), halfverhard pad. In bos eerste brede pad scherp LA, langs slotgracht (rechts). Na Huis de Voorst, waar slotgracht haaks naar rechts buigt, nog 50 m RD lopen.
10. Op driesprong links aanhouden, klinkerweg langs weiland. Na 100 m scherp LA, halfverharde weg. Deze weg met splitising RD blijven volgen. Met bocht naar rechts langs Huis Berkeloord (rechts). RD en bij de Berkel RA langs het riviertje, langs stuw naar bruggen in verkeersweg. Twee bruggen aan linkerhand passeren en RD langs de Berkel. Bij wit bruggetje (Berkelvonder)LA over bruggetje en RD. Rijksweg oversteken, RD en op splitsing RA (Rijksstraatweg). Bij stoplichten oversteken en na 100 meter RA (bospad langs vijvers en kerkhof). Einde bospad bij rotonde RA (Pr. Bernhardlaan). Na 100 mtr. brug over en direct LA (fiets-/voetpad langs Berkel). Loop de route verder terug naar het centrum van Zutphen zoals je gekomen bent.

De koopmanshuizen en pakhuizen in het centrum van Zutphen herinneren aan welvarende tijden. Dankzij de strategische ligging aan de IJssel en de Berkel werd Zutphen een belangrijke handelsstad. Vooral toen Zutphen zich in 1285 aansloot bij de Hanze. De Zutphenaren vervoerden boter, bier, haring en hout. Toen de IJssel in de 15e eeuw steeds meer verzandde, bemoeilijkte dat in toenemende mate het transport van goederen. Het betekende het einde van de internationale handel.

Vroeger was de Berkel een belangrijke transportroute voor zout en hout uit Duitsland. Op de plaats waar de Berkel de stad in kwam, werd in de 14e eeuw een waterpoort gebouwd, die de toegang tot de stad moest verdedigen.

De Berkelpoort is van oorsprong een waterpoort over de Berkel, die onderdeel was van de stadsmuur van Zutphen. De poort (14e eeuw) verbond de twee nederzettingen aan beide zijden van de Berkel met elkaar.

Al in de middeleeuwen kende Zutphen een kleine Joodse gemeenschap. Van een volwaardige Joodse gemeente is echter pas sprake sinds het begin van de negentiende eeuw. De Joodse gemeenschap betrok in 1814 de nieuwe synagoge aan de Rosmolensteeg, die grotendeels werd gebouwd met materiaal van de afgebroken sjoel in de Nieuwstad. Kort na de viering van het zestigjarig bestaan van de nieuwe synagoge werd weer besloten tot nieuwbouw, omdat de gemeente intussen was uitgegroeid tot zeshonderd personen. De nieuwe synagoge kwam in de Dieserstraat. Na de oorlog raakte het gebouw in verval en werd het ingericht als bedrijfspand. In 1976 kocht de gemeente het pand voor sloop en woningbouw. De stichting tot Behoud Synagoge Zutphen deed er alles aan om dit te voorkomen. Met succes, want in 1982 werd de synagoge aangekocht van de gemeente en vervolgens overgedragen aan de Stichting Oude Gelderse Kerken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de synagoge geplunderd en werd bijna het hele interieur vernield. In 1930 telde de gemeenschap 476 personen, na afloop van de oorlog slechts zestig. Enkele jaren later waren dat er nog maar dertig. Na de oorlog werd besloten om het synagogegebouw te verkopen, omdat de resterende Joden niet meer in staat waren een dergelijk kostbaar gebouw te herstellen en te onderhouden. Het gebouw werd verkocht en er vestigde zich een machinefabriek. 

In 1523 werd Huis Het Wolferinck voor het eerst genoemd als Huis ’t Klaphek, toen de eigenaar van deze buitenplaats in financiële moeilijkheden verkeerde. Oorspronkelijk was ’t Klaphek een boerderij die in 1843 werd verbouwd tot landhuis. Gedeelten van het voorhuis van de boerderij zijn behouden, alleen het oostelijke gedeelte en de verdieping zijn eraan toegevoegd. Tegenwoordig heet het huis Het Wolferinck.

Aan het einde van de zestiende eeuw wordt het Huis Den Dam gebouwd op de plaats van een ouder middeleeuws huis. In de achttiende eeuw krijgt Den Dam een classicistisch uiterlijk en ook in de negentiende en twintigste eeuw vinden er verbouwingen plaats. 

Het fraaie landhuis De Voorst heeft iets weg van Paleis Het Loo. Dat was geen toeval. Arnold Joost van Keppel werkte aan het hof van koning-stadhouder Willem III op Paleis Het Loo. Door zijn vriendschap met de stadhouder kon hij in 1695 een statig huis laten bouwen, dat leek op het paleis van zijn vriend en werkgever.