ANWB HomepageHoog boven Groningen
Nederland, Groningen, Baflo
Eeuwenlang had deze omgeving nog het meeste weg van de huidige Waddenzee. Bij eb viel het droog, bij vloed stond het grotendeels onder water. Leven was hier alleen mogelijk op wierden, opgehoogde woonplaatsen. Het wierdenlandschap is een van de oudste cultuurlandschappen van Nederland. De woonheuvels werden ver vóór de jaartelling opgeworpen en bleven altijd bewoond. Ter vergelijking: toen Amsterdam nog een groot moerasgebied was waar de eerste leemhutten nog moesten verschijnen, waren in Groningen al de eerste dorpen te vinden. Ze liggen in een decor van weidse wolkenluchten en eindeloze akkers.
Hond mee: tijdens deze hele route zijn honden aangelijnd toegestaan.
Toegankelijkheid: deze route is goed toegankelijk voor mindervaliden. Van 97 naar 76 gaat de route via een drassig natuurgebied. Mindervaliden kunnen de verharde weg blijven volgen. Na Warffum gaat de route via het Warffummerbos, is eveneens drassig. Mindervaliden kunnen het fietspad volgen.
Paden: verhard (asfalt, tegels) en schelpen-, zand- en graspaden.
Ga vanaf station Baflo ra, Stationsweg volgen. Einde la, Emmastraat, gaat over in de Laurentiusstraat. Einde weg ra, Sijtsmaweg. Halverwege de Sjitsmaweg de wandelpijl naar links volgen, Blokkenweg in. Pijlen volgen tot knooppunt 23.
Volg de wandelknooppunten:
23, 22, 21, 20, 72, 82, 99, 96, 97 (hier na 150 meter rechtsaf, bordje ontbreekt), 76, 75, 80, 73, 74, 92, 33, 31, 23, en dan terug naar station Baflo.
N.B. Na knooppunt 75 in het parkje rechts aanhouden langs voormalig schoolgebouw; in Torenstraat bij de kerk la over smal pad tot knpt 80, daarna knpt 73)
Den Andel ligt aan de Oude Dijk. Deze voormalige zeedijk, die eeuwenlang een effectieve bescherming vormde, kon tijdens de beruchte Kerstvloed van 1717 het water niet keren. De Kerstvloed eiste vele levens. In Westernieland kwamen 79 mensen in de golven om, in Den Andel verdronken 43 mensen. In de zomer van 1718 werd enkele kilometers noordelijker een nieuwe zeedijk aangelegd.
De Jonge Hendrik is een achtkante stellingmolen uit 1875. De molen functioneerde als koren- en pelmolen. De molen is iedere vrijdag te bezoeken tussen 9.00 en 16.30 uur en als de molen draait.
Warffum lag in de 6e eeuw v.Chr. pal aan de kust. De eerste bewoners waren boeren die zich vestigden op een grote, hoge kwelderwal. Om zich voldoende te beschermen tegen het overstromingsgevaar van de zee verhoogden de vroege bewoners hun woonplaats met mest en huisafval. Qua omvang en hoogte is Warffum een van de grootste wierdendorpen van Nederland. Wandelend door de kleine straten en steegjes in het beschermde dorpsgezicht laat Warffum zich van een uitzonderlijk pittoreske kant zien.
Openluchtmuseum Het Hoogeland is erin geslaagd om de 19e eeuw nog dichterbij te brengen. Het museum is heel natuurlijk – tussen de bewoonde huizen – in het dorp opgenomen. Het museum geeft een authentiek beeld van het dagelijks leven rond 1900.
Geurt Busser is de schilder van het wad. Als geen ander weet hij de ongekende weidsheid van dit gebied op het doek over te brengen. Zijn galerie is op afspraak te bezoeken (Pastorieweg 20, Warffum, 0595 42 31 86).
De naam 'Breede' is een samentrekking van "brede" en "Aa" en betekent 'brede waterloop'. Het dorpje bevat een zaalkerkje uit de 13e eeuw en een pastorie uit dezelfde tijd, die verbouwd is tot woonhuis. In Breede staat de borg Breedenburg, oorspronkelijk uit 1587 en in 1850 grondig verbouwd. Na een brand is de borg in 1990 herbouwd in de oorspronkelijke stijl. Thans doet het dienst als conferentieoord. De tuin uit de 19e eeuw is opgetrokken in de Engelse stijl. In Breede vind je een camping, zwembad en een tennispark.
Rasquert is een voorbeeld van een radiair wierdendorp dat omstreeks 500 v.Chr. op een hoger gelegen kwelderwal gesticht werd. Het middeleeuwse radiaire – cirkelvormige – nederzettingspatroon is nog goed herkenbaar. Vanouds stonden de boerderijen in een kring rond het hoogste punt, waar meestal de kerk stond. In Rasquert werd geen kerk gebouwd; het was immers een kleine moeite om naar de kerk van Baflo te lopen.
Wierdenafgravingen
Toen omstreeks 1900 ontdekt werd dat het mengsel van kwelderzoden, huisvuil en mest – waaruit de wierdengrond was opgebouwd – uitermate vruchtbaar was, veranderde de wierdengrond in een lucratief handelsproduct. Op grote schaal werden de wierden afgegraven en de grond per schip naar Drenthe vervoerd om de zandgronden daar vruchtbaarder te maken. De wierde van Rasquert werd rond 1930 afgegraven. Als u in dit gehuchtje het Brandenburgerpad oploopt, komt u uit bij een bruggetje vanwaar de enorme impact van de wierdenafgravingen goed te zien is. Sinds 1943 zijn de wierdenafgravingen door de overheid verboden.
De kerk van Baflo werd gebouwd in het begin van de 12e eeuw en daarmee is het een van de oudste kerken in de provincie Groningen. De oudste tufstenen gedeelten zijn te vinden in het schip van de kerk.