ANWB HomepageNationaal Park De Alde Feanen
Drijfnat droomdecor midden in Friesland
In het hart van Friesland ligt een van de natste natuurgebieden van Nederland. Het unieke laagveenmoeras van Nationaal Park De Alde Feanen laat zich ook het best vanaf het water ontdekken. Maar op de fiets of met je wandelschoenen aan de voeten kijk je ook vanaf de kant je ogen uit.
Verraderlijk laagveen
De Alde Feanen is een schoolvoorbeeld van een natuurgebied dat is gesmeed door mens en natuur. De natuur was uiteraard het eerst aan zet. Scandinavische gletsjers zetten in de laatste ijstijd een fikse laag keileem af. Later bleven rivier- en regenwater daarop staan. Op de ondergelopen graslanden ontstonden zo dikke lagen zompig veen. Turfstekers waren er dan ook als de kippen bij om het gebied te ontginnen, in hun kielzog gevolgd door molenaars, boeren en rietstekers. Toch vonden veel Friezen het lange tijd maar een onland, dat verraderlijke laagveenmoeras dat zomaar je laarzen kon inslikken.
Inmiddels zijn de plaatselijke plassen, petgaten, trilvenen, rietlanden, moerasbossen en hooilanden juist razend populair onder watersporters en andere recreanten. Vooral sinds ruim 4000 hectare in 2006 met een dikke strik werd ingepakt tot het twintigste nationale park van ons land.
Natnekken en otters
Van open veenplassen tot beschut moerasbos: hoewel het water overal de boventoon voert, beslaat het gebied van De Alde Feanen (De Open Venen) een breed scala aan landschappen. Vandaar dat er maar liefst 450 soorten planten voorkomen, waaronder typische natnekken als de witte waterlelie en gele plomp.
Jaarlijks strijken er ruim honderd verschillende soorten moeras- en watervogels neer om een nest te maken. In het wuivende riet kun je op zoek naar baardmannetjes, blauwborsten, rietgorsen en kleine karekieten. Maar houd ook de oren gespitst voor de bronstige bariton van de roerdomp. Met een beetje geluk vang je zelfs een glimp op van iconen zoals de zeearend en otter.
Geheimen ontdekken vanaf je stalen ros
Je zou verwachten dat je in De Alde Feanen meer hebt aan een waterfiets, maar ook op je stalen ros laat het park zich aardig ontdekken. Van april tot en met september – wanneer de pontjes nog varen – fiets je bijvoorbeeld de ANWB-route Het geheim van de vrije Friezen. In 43 kilometer trap je vanuit Eernewoude (Earnewâld), de toegangspoort tot het nationale park, door de Friese polders, terwijl je kennismaakt met lokale tradities als de Grouwse goedheiligman Sint Piter, het Veenhoopfestival en het NK parapluhangen. Ook het 34 kilometer lange Healânspaad slingert vanuit De Alde Feanen het aantrekkelijke achterland door.
Tip: beide routes zijn gratis te bekijken in de ANWB Eropuit-app en simpel af te vinken middels een overzichtelijk rijtje knooppuntnummers.
Het water op
Natuurlijk kun je De Alde Feanen niet gedag zwaaien, zonder daadwerkelijk op het water te zijn geweest. Kano’s, fluisterboten en supplanken zijn op tal van plekken te huur. Het grootste deel van het park is bovendien vrij bevaarbaar en dankzij de vele aanlegplaatsen is het gemakkelijk om een mooie tocht uit te stippelen. Grotere plassen zoals de Grutte Krite en de Saiterpetten zijn prima met de zeilboot te verkennen.
Bezienswaardigheden in De Alde Feanen
De Alde Feanen en omstreken hadden er totaal anders uitgezien zonder al dat gepolder in de 18de eeuw. Midden in de natuur herinneren een groot aantal monumentale ‘spinnenkopmolens’ – zoals de Ikkers nabij Wartena (Warten) en de Princehofmolen buiten Eernewoude – nog altijd aan dit roemruchte verleden. Voor een extra diepe duik in de mottenballen kun je binnen de parkgrenzen ook terecht bij het museum It Kokelhûs – het voormalige woonhuis van een 18de-eeuwse veenbaas – en het Skûtjesmuseum.
Overnachten in de buurt van de Alde Feanen
De Alde Feanen ligt ingeklemd tussen gemoedelijke dorpen als Grouw (Grou) en Oudega, maar ook op steenworp afstand van grotere steden als Leeuwarden (Ljouwert), Heerenveen (It Hearrenfean) en Drachten. Binnen en buiten het park zijn diverse campings, hotels en (groeps)accommodaties beloond met het predicaat ‘gastheer’. Dit houdt in dat ze het gebied op hun duimpje kennen en dus ook een goede vraagbaak zijn voor alle vragen over routes, voorzieningen en georganiseerde activiteiten.
Praktische informatie
Het beste startpunt voor een ontdekkingstocht door Nationaal Park De Alde Feanen is het bezoekerscentrum in Eernewoude (adres: Koaidyk 8a). De uitgebreide informatiebalie heeft een overzicht van alle vaar-, wandel- en fietsroutes. Buiten kun je je elektrische fiets aan de laadpaal hangen en op het terras duiken. Wie niet zijn eigen fiets meeheeft, kan er een huren bij verschillende gastheren in en om het park. Honden zijn welkom, maar mogen binnen de parkgrenzen nergens loslopen.