Thuiswerken

Standpunt ANWB

Wat vindt de ANWB?

De ANWB ziet door een opeenstapeling van ontwikkelingen grote mobiliteitsproblemen op Nederland afkomen. De eerste helft van 2023 waren de files 14% zwaarder dan dezelfde periode in 2019 (het jaar voor de uitbraak van de pandemie). De vooruitzichten zijn somber. Volgens het CBS groeit de Nederlandse bevolking door en het KiM voorspelt dat ook de vraag naar mobiliteit over de weg blijft stijgen. Daar komt bij dat door de stikstofproblematiek wegcapaciteitsuitbreidingen voorlopig maar beperkt door kunnen gaan.

Tijdens de Corona-periode bleek het massale thuiswerken tot veel minder drukke wegen te leiden. Deze situatie is echter van tijdelijk aard gebleken. Toch zou meer thuiswerken de oplossing voor veel problemen zijn.

Drukte gaat toenemen

Inmiddels ligt het aantal thuisgewerkte uren op het dubbele van wat we voor corona deden. Gemiddeld zijn we van 3 naar 6,5 uur per week gegaan.

Ook de autonome factoren die bijdragen aan mobiliteit stijgen gestaag door; de bevolking en het aantal afgelegde kilometers groeit, de cijfers laten de volgende ontwikkelingen zien:

Auto: Voor de wegen wordt in de Integrale Mobiliteitsanalyse (IMA) een groei tot 32% in 2040 van de autokilometers verwacht. Het Kennisinstituut voor de Mobiliteit (KiM) voorspelt een groei tot 2027 van 13%;
OV: Voor het OV wordt volgens de IMA ook een sterke groei verwacht; de reizigers kilometers per trein nemen naar verwachting toe met 18-40%. Voor de overige vormen van OV: 8-23%;
Fiets: Het aantal afgelegde kilometers per fiets 6% tot 10% lijkt volgens de IMA ook te gaan groeien.

Het wordt een enorme opgave om de infrastructuur aan de te passen aan deze voorspelde groei. Daarbij komt de stikstofproblematiek, het tekort aan bouwmaterialen en arbeidskrachten. Dit betekent dat zelfs met uitbreiding en maximale benutting van onze infrastructuur meer thuiswerken noodzakelijk is om te voorkomen dat Nederland dicht slibt.

Waarom wordt het belang van thuiswerken steeds groter?

In de bovenbeschreven scenario’s gaat groei harder dan het aanbod van mobiliteitsvormen, hierdoor gaat Nederland bij ongewijzigd beleid hopeloos vastlopen. De volgende punten spelen hierbij een rol:

De vraag naar mobiliteit groeit in alle scenario’s harder dan het aanbod;
Infrastructurele projecten hebben vertraging door knelpunten in de keten: stikstof, milieu, logistiek en arbeidsmarkt;
Thuiswerken is een van de weinige maatregelen die de vraagzijde beïnvloedt. Veel maatregelen zijn immers gericht op aanbod verhogen, denk aan meer wegen, sporen;
De klimaatopgave en brandstofprijzen leggen extra druk op het vermijden van niet noodzakelijke verplaatsingen;
Het aantal OV gebruikers heeft zich nog steeds niet hersteld, ondanks de verwachte inhaalslag;
Onevenredige verschuivingseffecten van auto-naar OV gebruik. 10% shift van autokilometers naar OV leidt immers tot bijna de helft meer reizigerskilometers in het OV. Het grootschalig verplaatsen van reizigers vanuit de auto naar OV loopt daardoor snel tegen zijn grenzen aan.

Stimuleren vanuit de werkgever

Gezien de urgentie en complexiteit van het mobiliteitsvraagstuk ziet de ANWB in (hybride) thuiswerken een effectieve, goedkope en direct in te voeren maatregel die de vraagzijde van mobiliteit beïnvloedt. Zo behoud je de meerwaarde van samen komen op kantoor en worden er minder kilometers gemaakt.

Op basis van de sociaal/maatschappelijke discussie lijken de meeste partijen voor thuiswerken te zijn. Toch lijken de werkgevers deels terug te bewegen naar de werkstructuur van voor Corona. Wij zien hen daarom als een bepalende factor om thuiswerken optimaal te kunnen benutten. We denken aan de volgende aandachtspunten:

Werkgevers kunnen een grote rol spelen in de bedrijfscultuur m.b.t. thuiswerken. Er kan stimuleringsbeleid worden ingezet voor het gebruik maken van (commerciële) flexwerkplekken, zodat niet voor elk fysiek overleg een reis naar kantoor nodig is en reisafstanden zo kort mogelijk kunnen blijven;
Het zou onderdeel moeten worden van de groene ambities van bedrijven; thuiswerken levert immers directe uitstootbesparing op;
Voor een prettige thuiswerkervaring zijn een rustige werkplek, betrouwbare internetverbinding en goede bereikbaarheid van collega’s belangrijke voorwaarden;
Als medewerkers wel naar kantoor willen kan meer ingezet worden op halve dagen of spreiding van reistijden, zodat het verkeer beter verspreid over de dag is. Zo zou een kleine afname van verkeer in de spits al een groot deel van de files oplossen.

_{(Standpunt ANWB Belangenbehartiging d.d. 28-07-2023)}